Samaysar-Hindi (simplified iso15919 transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 18 of 642
PDF/HTML Page 51 of 675

 

samayasār
[ bhagavānashrīkundakunda-

āstān tāvadbandhapratyayāt gnāyakasyāshuddhatvan, darshanagnānachāritrāṇyev na vidyante; yato hyanantadharmaṇyekasmin dharmiṇyaniṣhṇātasyāntevāsijanasya tadavabodhavidhāyibhiḥ kai shchiddharmaistamanushāsatān sūriṇān dharmadharmiṇoḥ svabhāvato‘bhede‘pi vyapadeshato bhedamutpādya vyavahāramātreṇaiv gnānino darshanan gnānan chāritramityupadeshaḥ . paramārthatastvekadravyaniṣhpītānantaparyāyatayaikan kiñchinmilitāsvādam- bhedamekasvabhāvamanubhavato na darshanan na gnānan na chāritran, gnāyak evaikaḥ shuddhaḥ .

ṭīkā :is gnāyak ātmāko bandhaparyāyake nimittase ashuddhatā to dūr raho, kintu usake darshan, gnān, chāritra bhī vidyamān nahīn hain; kyoṅki ananta dharmomvāle ek dharmīmen jo niṣhṇāt nahīn hain aise nikaṭavartī shiṣhyajanako, dharmīko batalānevāle katipay dharmoṅke dvārā, upadesh karate hue āchāryoṅkāyadyapi dharma aur dharmīkā svabhāvase abhed hai tathāpi nāmase bhed karake vyavahāramātrase hī aisā upadesh hai ki gnānīke darshan hai, gnān hai, chāritra hai . kintu paramārthase dekhā jāye to ananta paryāyoṅko ek dravya pī gayā honese jo ek hai aise kuchhmile hue āsvādavāle, abhed, ekasvabhāvī tattvakā anubhav karanevāleko darshan bhī nahīn hai, gnān bhī nahīn hai, chāritra bhī nahīn hai, ek shuddha gnāyak hī hai .

bhāvārtha :is shuddha ātmāke karmabandhake nimittase ashuddhatā hotī hai, yah bāt to dūr hī raho, kintu usake darshan, gnān, chāritrake bhī bhed nahīn hai kyoṅki vastu anantadharmarūp ekadharmī hai . parantu vyavahārī jan dharmoṅko hī samajhate hain, dharmīko nahīn jānate; isaliye vastuke kinhīn asādhāraṇ dharmoṅko upadeshamen lekar abhedarūp vastumen bhī dharmoṅke nāmarūp bhedako utpanna karake aisā upadesh diyā jātā hai ki gnānīke darshan hai, gnān hai, chāritra hai . isaprakār abhedamen bhed kiyā jātā hai, isaliye vah vyavahār hai . yadi paramārthase vichār kiyā jāye to ek dravya ananta paryāyoṅko abhedarūpase pī kar baiṭhā hai, isaliye usamen bhed nahīn hai .

yahān̐ koī kah sakatā hai ki paryāy bhī dravyake hī bhed hain, avastu nahīn; tab phi ra unhen vyavahār kaise kahā jā sakatā hai ? usakā samādhān yah hai : yah ṭhīk hai, kintu yahān̐ dravyadr̥uṣhṭise abhedako pradhān karake upadesh diyā hai . abhedadr̥uṣhṭimen bhedako gauṇ kahanese hī abhed bhalībhān̐ti mālūm ho sakatā hai . isaliye bhedako gauṇ karake use vyavahār kahā hai . yahān̐ yah abhiprāy hai ki bhedadr̥uṣhṭimen nirvikalpa dashā nahīn hotī aur sarāgīke vikalpa hote rahate hain; isaliye jahān̐ tak rāgādik dūr nahīn ho jāte vahān̐ tak bhedako gauṇ karake abhedarūp nirvikalpa anubhav karāyā gayā hai . vītarāg honeke bād bhedābhedarūp vastukā gnātā ho jātā hai vahān̐ nayakā ālamban hī nahīn rahatā ..7..

18