meṣh ivānimeṣhonmeṣhitachakṣhuḥ prekṣhat ev, yadā tu sa ev vyavahāraparamārthapathaprasthāpitasamyagbodh- mahāratharathinānyen tenaiv vā vyavahārapathamāsthāy darshanagnānachāritrāṇyatatītyātmetyātmapadasyābhidheyan pratipādyate tadā sadya evodyadamandānandāntaḥsundarabandhurabodhataraṅgastatpratipadyat ev . evan mlechchha- sthānīyatvājjagato vyavahāranayo‘pi mlechchhabhāṣhāsthānīyatven paramārthapratipādakatvādupanyasanīyaḥ . ath cha brāhmaṇo na mlechchhitavya iti vachanādvayavahāranayo nānusartavyaḥ .
ka hane par ‘ātmā’ shabdake arthakā gnān na honese kuchh bhī na samajhakar meṇḍhekī bhānti ān̐khen phāṛakar ṭakaṭakī lagākar dekhatā rahatā hai, kintu jab vyavahār-paramārtha mārga par samyaggnānarūpī mahārathako chalānevāle sārathī samān anya koī āchārya athavā ‘ātmā’ shabdako kahanevālā svayam hī vyavahāramārgamen rahatā huā ātmā shabdakā yah artha batalātā hai ki — ‘‘darshan, gnān, chāritrako jo sadā prāpta ho vah ātmā hai’’, tab tatkāl hī utpanna honevāle atyanta ānandase jisake hr̥udayamen sundar bodhataraṅgen (gnānataraṅgen) uchhalane lagatī hain aisā vah vyavahārījan us ‘ātmā’ shabdake arthako achchhī tarah samajh letā hai . isaprakār jagat to mlechchhake sthān par honese, aur vyavahāranay bhī mlechchhabhāṣhāke sthān par honese paramārthakā pratipādak (kahanevālā) hai isaliye, vyavahāranay sthāpit karane yogya hai; kintu brāhmaṇako mlechchha nahīn ho jānā chāhie — is vachanase vah (vyavahāranay) anusaraṇ karane yogya nahīn hai .
bhāvārtha : — log shuddhanayako nahīn jānate, kyoṅki shuddhanayakā viṣhay abhed ekarūp vastu hai; kintu ve ashuddhanayako hī jānate hain, kyoṅki usakā viṣhay bhedarūp anek prakār hai; isaliye ve vyavahārake dvārā hī paramārthako samajh sakate hain . ataḥ vyavahāranayako paramārthakā kahanevālā jānakar usakā upadesh kiyā jātā hai . isakā artha yah nahīn samajhanā chāhie ki yahān̐ vyavahārakā ālamban karāte hain, pratyut vyavahārakā ālamban chhuṛākar paramārthamen pahun̐chāte hain, — yah samajhanā chāhiye ..8..
ab, prashna yah hotā hai ki vyavahāranay paramārthakā pratipādak kaise hai ? isake uttarasvarūp gāthāsūtra kahate hain : —
20