Samaysar-Hindi (simplified iso15919 transliteration). Gatha: 11.

< Previous Page   Next Page >


Page 22 of 642
PDF/HTML Page 55 of 675

 

samayasār
[ bhagavānashrīkundakunda-

ātmānan jānāti sa shrutakevalītyāyāti, sa tu paramārtha ev . evan gnānagnāninorbheden vyapadishatā vyavahāreṇāpi paramārthamātramev pratipādyate, na kiñchidapyatiriktam . ath cha yaḥ shruten kevalan shuddhamātmānan jānāti sa shrutakevalīti paramārthasya pratipādayitumashakyatvādyaḥ shrutagnānan sarvan jānāti sa shrutakevalīti vyavahāraḥ paramārthapratipādakatvenātmānan pratiṣhṭhāpayati .

kuto vyavahāranayo nānusartavya iti chet
vavahāro‘bhūdattho bhūdattho desido du suddhaṇao .
bhūdatthamassido khalu sammādiṭṭhī havadi jīvo ..11..

gnānake sāth tādātmya banatā hī nahīn (kyoṅki unamen gnān siddha nahīn hai) . isaliye anya pakṣhakā abhāv honese ‘gnān ātmā hī hai’ yah pakṣha siddha huā . isaliye shrutagnān bhī ātmā hī hai . aisā honese ‘jo ātmāko jānatā hai, vah shrutakevalī hai’ aisā hī ghaṭit hotā hai; aur vah to paramārtha hī hai . isaprakār gnān aur gnānīke bhedase kahanevālā jo vyavahār hai usase bhī paramārtha mātra hī kahā jātā hai, usase bhinna kuchh nahīn kahā jātā . aur ‘‘jo shrutase keval shuddha ātmāko jānate hain ve shrutakevalī hain’’ aise paramārthakā pratipādan karanā ashakya honese, ‘‘jo sarva shrutagnānako jānate hain ve shrutakevalī hain’’ aisā vyavahār paramārthake pratipādakatvase apaneko dr̥urḥatāpūrvak sthāpit karatā hai .

bhāvārtha :jo shrutagnānase abhedarūp gnāyakamātra shuddha ātmāko jānatā hai vah shrutakevalī hai, yah to paramārtha (nishchay kathan) hai . aur jo sarva shrutagnānako jānatā hai usane bhī gnānako jānanese ātmāko hī jānā hai, kyoṅki jo gnān hai vah ātmā hī hai; isaliye gnān-gnānīke bhedako kahanevālā jo vyavahār usane bhī paramārtha hī kahā hai, anya kuchh nahīn kahā . aur paramārthakā viṣhay to kathañchit vachanagochar bhī nahīn hai, isaliye vyavahāranay hī ātmāko pragaṭarūpase kahatā hai, aisā jānanā chāhie ..9-10..

ab, yah prashna upasthit hotā hai kipahale yah kahā thā ki vyavahārako aṅgīkār nahīn karanā chāhie, kintu yadi vah paramārthako kahanevālā hai to aise vyavahārako kyon aṅgīkār na kiyā jāye ? isake uttararūpamen gāthāsūtra kahate hain :

vyavahāranay abhūtārtha darshit, shuddhanay bhūtārtha hai .
bhūtārtha āshrit ātmā, saddr̥uṣhṭi nishchay hoy hai ..11..

22