aTThaviha.n pi ya kamma.n savva.n poggalamaya.n jiNA be.nti .
adhyavasAnAdibhAvanirvartakamaShTavidhamapi cha karma samastamev pudgalamayamiti kil sakalaj~na- j~naptiH . tasya tu yadvipAkakAShThAmadhirUDhasya phalatvenAbhilapyate tadanAkulatvalakShaNasaukhyAkhyAtma- svabhAvavilakShaNatvAtkil duHkham . tadantaHpAtin ev kilAkulatvalakShaNA adhyavasAnAdibhAvAH . hotA ho to usakA niShedh kiyA hai . yadi samajhaneme.n adhik kAl lage to Chah mAsase adhik nahI.n lagegA; isalie anya niShprayojan kolAhalakA tyAg karake isame.n lag jAnese shIghra hI svarUpakI prApti ho jAyagI aisA upadesh hai .34.
ab shiShya pUChatA hai ki in adhyavasAnAdi bhAvo.nko jIv nahI.n kahA, anya chaitanyasvabhAvako jIv kahA; to yah bhAv bhI chaitanyake sAth sambandha rakhanevAle pratibhAsit hote hai.n, (ve chaitanyake atirikta ja.Dke to dikhAI nahI.n dete) tathApi unhe.n pudgalake svabhAv kyo.n kahA ? usake uttarasvarUp gAthAsUtra kahate hai.n : —
paripAkame.n jis karmakA phal duHkh nAm prasiddha hai ..45..
gAthArtha : — [aShTavidham api cha ] ATho.n prakArakA [karma ] karma [sarva.n ] sab [pudgalamaya.n ] pudgalamay hai aisA [jinAH ] jinendrabhagavAn sarvaj~nadev [bruvanti ] kahate hai.n — [yasya vipachyamAnasya ] jis pakva hokar udayame.n AnevAle karmakA [phala.n ] phal [tat ] prasiddha [duHkham ] duHkh hai [iti uchyate ] aisA kahA hai .
TIkA : — adhyavasAnAdi samasta bhAvo.nko utpanna karanevAlA jo ATho.n prakArakA j~nAnAvaraNAdi karma hai vah sabhI pudgalamay hai aisA sarvaj~nakA vachan hai . vipAkakI maryAdAko prApta us karmake phalarUpase jo kahA jAtA hai vah (arthAt karmaphal), anAkulatAlakShaN — sukhanAmak AtmasvabhAvase vilakShaN hai isalie, duHkh hai . us duHkhame.n hI AkulatAlakShaN adhyavasAnAdi bhAv
94