Na vi pariNamadi Na giNhadi uppajjadi Na paradavvapajjAe .
yato ya.n prApya.n vikArya.n nirvartya.n cha vyApyalakShaNa.n pudgalapariNAma.n karma pudgaladravyeN svayamantarvyApaken bhUtvAdimadhyAnteShu vyApya ta.n gR^ihNatA tathA pariNamatA tathotpadyamAnen cha kriyamANa.n jAnannapi hi j~nAnI svayamantarvyApako bhUtvA bahiHsthasya paradravyasya pariNAma.n mR^ittikAkalash- mivAdimadhyAnteShu vyApya na ta.n gR^ihNAti na tathA pariNamati na tathotpadyate cha, tataH prApya.n vikArya.n
ab yah prashna karatA hai ki pudgalakarmako jAnanevAle jIvake pudgalake sAth kartAkarmabhAv hai yA nahI.n ? usakA uttar kahate hai.n : —
paradravyaparyAyo.n na praName, nahi.n grahe, nahi.n Upaje ..76..
gAthArtha : — [j~nAnI ] j~nAnI [anekavidham ] anek prakArake [pudgalakarma ] pudgalakarmako [jAnan api ] jAnatA huA bhI [ khalu ] nishchayase [paradravyaparyAye ] paradravyakI paryAyame.n [na api pariNamati ] pariNamit nahI.n hotA, [ na gR^ihNAti ] use grahaN nahI.n karatA aur [na utpadyate ] us – rUp utpanna nahI.n hotA .
TIkA : — prApya, vikArya aur nirvartya aisA, vyApyalakShaNavAlA pudgalake pariNAmasvarUp karma (kartAkA kArya), usame.n pudgaladravya svaya.n antarvyApak hokar, Adi-madhya-antame.n vyApta hokar, use grahaN karatA huA, us-rUp pariNaman karatA huA us-rUp utpanna hotA huA, us pudgalapariNAmako karatA hai; isaprakAr pudgaladravyase kiye jAnevAle pudgalapariNAmako j~nAnI jAnatA huA bhI, jaise miTTI svaya.n gha.Deme.n antarvyApak hokar, Adi-madhya-antame.n vyApta hokar, gha.Deko grahaN karatI hai, gha.Dke rUpame.n pariNamit hotI hai aur gha.Deke rUpame.n utpanna hotI hai usIprakAr, j~nAnI svaya.n bAhyasthit (bAhar rahanevAle) paradravyake pariNAmame.n antarvyApak hokar, Adi-madhya-antame.n vyApta hokar, use grahaN nahI.n karatA, us-rUp pariNamit nahI.n hotA aur us-rUp utpanna nahI.n hotA; isaliye, yadyapi j~nAnI pudgalakarmako jAnatA hai tathApi, prApya, vikArya aur nirvartya aisA jo
144