jadi so paradavvANi ya karejja NiyameN tammao hojja .
yadi khalvayamAtmA paradravyAtmaka.n karma kuryAt tadA pariNAmapariNAmibhAvAnyathAnup- patterniyamen tanmayaH syAt; na cha dravyAntaramayatve dravyochChedApattestanmayo.asti . tato vyApya- vyApakabhAven na tasya kartAsti . (uparokta) dono.n karma paradravyasvarUp hai.n, isaliye uname.n antar na honese — karatA hai, aisA vyavahArI jano.nkA vyAmoh (bhrA.nti, aj~nAn) hai .
bhAvArtha : — ghaT-paT, karma-nokarma ityAdi paradravyo.nko AtmA karatA hai aisA mAnanA so vyavahArI jano.nkA vyavahAr hai, aj~nAn hai ..98..
ab yah kahate hai.n ki vyavahArI jano.nkI yah mAnyatA satyArtha nahI.n hai : —
gAthArtha : — [yadi cha ] yadi [saH ] AtmA [paradravyANi ] paradravyo.nko [kuryAt ] kare to vah [niyamen ] niyamase [tanmayaH ] tanmay arthAt paradravyamay [bhavet ] ho jAye; [yasmAt na tanmayaH ] kintu tanmay nahI.n hai, [ten ] isaliye [saH ] vah [teShA.n ] unakA [kartA ] kartA [na bhavati ] nahI.n hai .
TIkA : — yadi nishchayase yah AtmA paradravyasvarUp karmako kare to, pariNAm-pariNAmIbhAv anya kisI prakArase na ban sakanese, vah (AtmA) niyamase tanmay (paradravyamay) ho jAye; parantu vah tanmay nahI.n hai, kyo.nki koI dravya anyadravyamay ho jAye to us dravyake nAshakI Apatti ( – doSh) A jAyegA . isaliye AtmA vyApyavyApakabhAvase paradravyasvarUp karmakA kartA nahI.n hai .
bhAvArtha : — yadi ek dravyakA kartA dUsarA dravya ho to dono.n dravya ek ho jAye.n, kyo.nki
180