jIvo Na karedi ghaDa.n Nev paDa.n Nev sesage davve .
yatkil ghaTAdi krodhAdi vA paradravyAtmaka.n karma tadayamAtmA tanmayatvAnuSha.ngAt vyApyavyApakabhAven tAvanna karoti, nityakartR^itvAnuSha.ngAnnimittanaimittikabhAvenApi na tatkuryAt . anityau yogopayogAvev tatra nimittatven kartArau . yogopayogayostvAtmavikalpavyApArayoH kartAkarmabhAv athavA pariNAm-pariNAmIbhAv ek dravyame.n hI ho sakatA hai . isIprakAr yadi ek dravya dUsare dravyarUp ho jAye, to us dravyakA hI nAsh ho jAye yah ba.DA doSh A jAyegA . isaliye ek dravyako dUsare dravyakA kartA kahanA uchit nahI.n hai ..99..
ab yah kahate hai.n ki AtmA (vyApyavyApakabhAvase hI nahI.n kintu ) nimitta- naimittikabhAvase bhI kartA nahI.n hai : —
gAthArtha : — [jIvaH ] jIv [ghaTa.n ] ghaTako [na karoti ] nahI.n karatA, [paTa.n na ev ] paTako nahI.n karatA, [sheShakAni ] sheSh koI [dravyANi ] dravyo.nko [na ev ] nahI.n karatA; [cha ] parantu [yogopayogau ] jIvake yog aur upayog [utpAdakau ] ghaTAdiko utpanna karanevAle nimitta hai.n [tayoH ] unakA [kartA ] kartA [bhavati ] jIv hotA hai .
TIkA : — vAstavame.n jo ghaTAdik tathA krodhAdik paradravyasvarUp karma hai usako yah AtmA vyApyavyApakabhAvase to nahI.n karatA, kyo.nki yadi aisA kare to tanmayatAkA prasa.ng A jAye; tathA vah nimitta-naimittikabhAvase bhI usako nahI.n karatA, kyo.nki yadi aisA kare to nityakartR^itvakA (sarva avasthAo.nme.n kartR^itva honekA) prasa.ng A jAyegA . anitya (jo sarva avasthAo.nme.n vyApta nahI.n hote aise) yog aur upayog hI nimittarUpase usake ( – paradravyasvarUp karmake) kartA hai.n . (rAgAdivikArayukta chaitanyapariNAmarUp) apane vikalpako aur (Atmapradesho.nke chalanarUp) apane