jodhehi.n kade juddhe rAeN kada.n ti ja.npade logo . vavahAreN tah kada.n NANAvaraNAdi jIveN ..106..
yathA yuddhapariNAmen svaya.n pariNamamAnaiH yodhaiH kR^ite yuddhe yuddhapariNAmen svayamapariNam- mAnasya rAj~no rAj~nA kil kR^ita.n yuddhamityupachAro, na paramArthaH, tathA j~nAnAvaraNAdikarmapariNAmen svaya.n pariNamamAnen pudgaladravyeN kR^ite j~nAnAvaraNAdikarmaNi j~nAnAvaraNAdikarmapariNAmen svayamapariNamamAnasyAtmanaH kilAtmanA kR^ita.n j~nAnAvaraNAdikarmetyupachAro, na paramArthaH .
gAthArtha : — [yodhaiH ] yoddhAo.nke dvArA [yuddhe kR^ite ] yuddha kiye jAne par, ‘[rAj~nA kR^itam ] rAjAne yuddha kiyA’ [iti ] isaprakAr [lokaH ] lok [jalpate ] (vyavahArase) kahate hai.n [tathA ] usIprakAr ‘[j~nAnAvaraNAdi ] j~nAnAvaraNAdi karma [jIven kR^ita.n ] jIvane kiyA’ [vyavahAreN ] aisA vyavahArase kahA jAtA hai .
TIkA : — jaise yuddhapariNAmarUp svaya.n pariNamate hue yoddhAo.nke dvArA yuddha kiye jAne par, yuddhapariNAmarUp svaya.n pariNamit nahI.n honevAle rAjAme.n ‘rAjAne yuddha kiyA’ aisA upachAr hai, paramArtha nahI.n hai.n; isIprakAr j~nAnAvaraNAdikarmapariNAmarUp svaya.n pariNamate hue pudgaladravyake dvArA j~nAnAvaraNAdi karma kiye jAne par, j~nAnAvaraNAdi karmapariNAmarUp svaya.n pariNamit nahI.n honevAle aise ‘AtmAme.n ‘AtmAne j~nAnAvaraNAdi karma kiyA’ aisA upachAr hai, paramArtha nahI.n hai .
bhAvArtha : — yoddhAo.nke dvArA yuddha kiye jAne par bhI upachArase yah kahA jAtA hai ki ‘rAjAne yuddha kiyA’, isIprakAr j~nAnAvaraNAdi karma pudgaladravyake dvArA kiye jAne par bhI upachArase yah kahA jAtA hai ki ‘jIvane karma kiyA’ ..106..
188