Samaysar-Hindi (itrans transliteration). Gatha: 107.

< Previous Page   Next Page >


Page 189 of 642
PDF/HTML Page 222 of 675

 

kahAnajainashAstramAlA ]
kartA-karma adhikAr
189
at etatsthitam

uppAdedi karedi ya ba.ndhadi pariNAmaedi giNhadi ya .

AdA poggaladavva.n vavahAraNayassa vattavva.n ..107..
utpAdayati karoti cha badhnAti pariNAmayati gR^ihNAti cha .
AtmA pudgaladravya.n vyavahAranayasya vaktavyam ..107..

aya.n khalvAtmA na gR^ihNAti, na pariNamayati, notpAdayati, na karoti, na badhnAti, vyApya- vyApakabhAvAbhAvAt, prApya.n vikArya.n nirvartya.n cha pudgaladravyAtmaka.n karma . yattu vyApyavyApak- bhAvAbhAve.api prApya.n vikArya.n nirvartya.n cha pudgaladravyAtmaka.n karma gR^ihNAti, pariNamayati, utpAdayati, karoti, badhnAti chAtmeti vikalpaH sa kilopachAraH .

kathamiti chet

ab ka hate hai.n ki uparokta hetuse yah siddha huA ki :

upajAvatA, praNamAvatA, grahatA, avaru bA.ndhe, kare .
pudgaladaravako AtamA
vyavahAranayavaktavya hai ..107..

gAthArtha : :[AtmA ] AtmA [pudgaladravyam ] pudgaladravyako [utpAdayati ] utpanna karatA hai, [karoti cha ] karatA hai, [badhnAti ] bA.NdhatA hai, [pariNAmayati ] pariNamit karatA hai [cha ] aur [gR^ihNAti ] grahaN karatA haiyah [vyavahAranayasya ] vyavahAranayakA [vaktavyam ] kathan hai .

TIkA :yah AtmA vAstavame.n vyApyavyApakabhAvake abhAvake kAraN, prApya, vikArya aur nirvartyaaise pudgaladravyAtmak (pudgaladravyasvarUp) karmako grahaN nahI.n karatA, pariNamit nahI.n karatA, utpanna nahI.n karatA aur na use karatA hai, na bA.NdhatA hai; tathA vyApyavyApakabhAvakA abhAv hone par bhI, ‘‘prApya, vikArya aur nirvartyaaise pudgaladravyAtmak karmako AtmA grahaN karatA hai, pariNamit karatA hai, utpanna karatA hai, karatA hai aur bA.NdhatA hai’’ aisA jo vikalpa vah vAstavame.n upachAr hai .

bhAvArtha :vyApyavyApakabhAvake binA kartR^ikarmatva kahanA so upachAr hai; isaliye AtmA pudgal-

dravyako grahaN karatA hai pariNamit karatA hai, utpanna karatA hai, ityAdi kahanA so upachAr hai ..107..

ab yahA.N prashna karatA hai ki yah upachAr kaise hai ? usakA uttar dR^iShTAntapUrvak kahate hai.n :