pudgalakarma bandha.n pariNamayanti . na chaitadaprasiddha.n, puruShagR^ihItAhArasyodarAgninA rasarudhiramA.nsAdibhAvaiH pariNAmakaraNasya darshanAt .
tyAjyaH shuddhanayo na jAtu kR^itibhiH sarva.nk ShaH karmaNAm .
pUrNa j~nAnaghanaughamekamachala.n pashyanti shAnta.n mahaH ..123..
par hetumAn bhAvakA ( – kAryabhAvakA) anivAryatva honese, j~nAnAvaraNAdi bhAvase pudgalakarmako bandharUp pariNamit karate hai.n . aur yah aprasiddha bhI nahI.n hai (arthAt isakA dR^iShTAnta jagatame.n prasiddha hai — sarva j~nAt hai); kyo.nki manuShyake dvArA grahaN kiye gaye AhArakA jaTharAgni ras, rudhir, mA.Ns ityAdirUpame.n pariNamit karatI hai yah dekhA jAtA hai .
bhAvArtha : — jab j~nAnI shuddhanayase chyut ho tab usake rAgAdibhAvo.nkA sadbhAv hotA hai, rAgAdibhAvo.nke nimittase dravyAsrav avashya karmabandhake kAraN hote hai.n aur isaliye kArmaNavargaNA bandharUp pariNamit hotI hai . TIkAme.n jo yah kahA hai ki ‘‘dravyapratyay pudgalakarmako bandharUp pariNamit karAte hai.n ’’, so nimittakI apekShAse kahA hai . vahA.N yah samajhanA chAhie ki ‘‘dravyapratyayo.nke nimittabhUt hone par kArmaNavargaNA svaya.n bandharUp pariNamit hotI hai’’ .179-180.
ab is sarva kathanakA tAtparyarUp shlok kahate hai.n : —
shlokArtha : — [atra ] yahA.N [idam ev tAtparya.n ] yahI tAtparya hai ki [shuddhanayaH na hi heyaH ] shuddhanay tyAgane yogya nahI.n hai; [hi ] kyo.nki [tat-atyAgAt bandhaH nAsti ] usake atyAgase (ka rmakA) bandha nahI.n hotA aur [tat-tyAgAt bandhaH ev ] usake tyAgase bandha hI hotA hai .122.
‘shuddhanay tyAg karane yogya nahI.n hai’ is arthako dR^iDh karanevAlA kAvya punaH kahate hai.n : —
shlokArtha : — [dhIr-udAr-mahimni anAdinidhane bodhe dhR^iti.n nibadhnan shuddhanayaH ] dhIr (chalAchalatA rahit) aur udAr (sarva padArtho.nme.n vistArayukta) jisakI mahimA hai aise anAdinidhan
282