yato hi sakalenApi karmaNA karmaNi j~nAnasyAprakAshanAt j~nAnasyAnupalambhaH, kevalen j~nAnenaiv j~nAn ev j~nAnasya prakAshanAt j~nAnasyopalambhaH, tato bahavo.api bahunApi karmaNA j~nAnashUnyA nedamupalabhante, idamanupalabhamAnAshcha karmabhirna muchyante . tataH karmamokShArthinA kevalaj~nAnAvaShTambhen niyatamevedameka.n padamupalambhanIyam .
sahajabodhakalAsulabha.n kil .
kalayitu.n yatatA.n satata.n jagat ..143..
chAhatA ho to [niyatam etat ] niyat aise isako (j~nAnako) [gR^ihAN ] grahaN kar .
TIkA : — karmame.n (karmakANDame.n) j~nAnakA prakAshit honA nahI.n hotA, isaliye samasta karmase j~nAnakI prApti nahI.n hotI; j~nAname.n hI j~nAnakA prakAshan hotA hai, isaliye keval (ek) j~nAnase hI j~nAnakI prApti hotI hai . isaliye j~nAnashUnya bahutase jIv, bahutase (anek prakArake) karma karane par bhI is j~nAnapadako prApta nahI.n kar pAte aur is padako prApta na karate hue ve karmo.nse mukta nahI.n hote; isaliye karmase mukta honeke ichChukako mAtra (ek) j~nAnake Alambanase, niyat aisA yah ek pad prApta karanA chAhiye .
bhAvArtha : — j~nAnase hI mokSha hotA hai, karmase nahI.n; isaliye mokShArthIko j~nAnakA hI dhyAn karanA aisA upadesh hai ..205..
ab isI arthakA kalasharUp kAvya kahate hai.n : —
shlokArtha : — [ida.n padam ] yah (j~nAnasvarUp) pad [nanu karmadurAsada.n ] ka rmase vAstavame.n hai; [tataH ] isaliye [nij-bodh-kalA-balAt ] nijaj~nAnakI kalAke balase [ida.n kalayitu.n ] is padakA 2abhyAs karaneke liye [jagat satata.n yatatA.n ] jagat satat prayatna karo .
bhAvArtha : — samasta karmako Chu.DAkar j~nAnakalAke bal dvArA hI j~nAnakA abhyAs karanekA
324
1durAsad hai aur [sahaj-bodh-kalA-sulabha.n kil ] sahaj j~nAnakI kalAke dvArA vAstavame.n sulabh
1durAsad=duShprApya; na jItA jA sake aisA .
2yahA.N ‘abhyAs karaneke liye’ aise arthake badaleme.n ‘anubhav karaneke liye’, ‘prApta karaneke liye’ aisA
artha bhI hotA hai .