eva.n bandhahetutven nirdhAritasyAdhyavasAnasya svArthakriyAkAritvAbhAven mithyAtva.n darshayati — dukkhidasuhide jIve karemi ba.ndhemi tah vimochemi .
parAn jIvAn duHkhayAmi sukhayAmItyAdi, bandhayAmi mochayAmItyAdi vA, yadetadadhyavasAna.n tatsarvamapi, parabhAvasya parasminnavyApriyamANatven svArthakriyAkAritvAbhAvAt, khakusuma.n kAraNAbhAs kahate hai.n .) koI muni IryAsamitipUrvak yatnase gaman karate ho.n aur unake pairake nIche koI u.DtA huA jIv vegapUrvak A gire tathA mar jAye to muniko hi.nsA nahI.n lagatI . yahA.N yadi bAhyadR^iShTise dekhA jAye to hi.nsA huI hai, parantu munike hi.nsAkA adhyavasAy nahI.n honese unhe.n bandha nahI.n hotA . jaise pairake nIche Akar mar jAnevAlA jIv munike bandhakA kAraN nahI.n hai, usIprakAr anya bAhyavastuo.nke sambandhame.n bhI samajhanA chAhie . isaprakAr bAhyavastuko bandhakA kAraN mAnaneme.n vyabhichAr AtA hai, isaliye bAhyavastu bandhakA kAraN nahI.n hai yah siddha huA . aur bAhyavastu binA nirAshrayase adhyavasAn nahI.n hote, isaliye bAhyavastukA niShedh bhI hai hI ..265..
isaprakAr bandhake kAraNarUpase nishchit kiyA gayA adhyavasAn apanI arthakriyA karanevAlA na honese mithyA hai — yah ab batalAte hai.n : —
karatA dukhI-sukhi jIvako, aru baddha-mukta karU.N are ! yah mUDh mati tujh hai nirarthak, is hi se mithyA hi hai ..266..
gAthArtha : — he bhAI ! ‘[jIvAn ] mai.n jIvo.nko [duHkhitasukhitAn ] duHkhI-sukhI [karomi ] karatA hU.N, [bandhayAmi ] bandhAtA hU.N [tathA vimochayAmi ] tathA Chu.DAtA hU.N, [yA eShA te mUDhamatiH ] aisI jo yah terI mUDh mati ( – mohit buddhi) hai [sA ] vah [nirarthikA ] nirarthak honese [khalu ] vAstavame.n [mithyA ] mithyA hai .
TIkA : — mai.n par jIvo.nko duHkhI karatA hU.N, sukhI karatA hU.N ityAdi tathA ba.NdhAtA hU.N, Chu.DAtA hU.N ityAdi jo yah adhyavasAn hai vah sab hI, parabhAvakA parame.n vyApAr na honeke kAraN apanI