shraddhatte . j~nAnamashraddadhAnashchAchArAdyekAdashA.nga.n.n shrutamadhIyAno.api shrutAdhyayanaguNAbhAvAnna j~nAnI syAt . sa kil guNaH shrutAdhyayanasya yadvivikta vastubhUtaj~nAnamayAtmaj~nAna.n; tachcha vivikta vastubhUta.n j~nAnam- shraddadhAnasyAbhavyasya shrutAdhyayanen na vidhAtu.n shakyet . tatastasya tadguNAbhAvaH . tatashcha j~nAnashraddhAnAbhAvAt so.aj~nAnIti pratiniyataH .
saddahadi ya pattedi ya rochedi ya tah puNo ya phAsedi .
kAraN, mokShakI hI shraddhA nahI.n karatA . isaliye vah j~nAnakI bhI shraddhA nahI.n karatA . aur j~nAnakI shraddhA na karatA huA, vah (abhavya) AchArA.ng Adi gyArah a.ngarUp shrutako (shAstro.nko) pa.DhtA huA bhI, shAstrapaThanakA jo guN usake abhAvake kAraN j~nAnI nahI.n hai . jo bhinnavastubhUt j~nAnamay AtmAkA j~nAn vah shAstrapaThanakA guN hai; aur vah to (aisA shuddhAtmaj~nAn to), bhinnavastubhUt j~nAnakI shraddhA na karanevAle abhavyake shAstrapaThanake dvArA nahI.n kiyA jA sakatA (arthAt shAstrapaThan usako shuddhAtmaj~nAn nahI.n kar sakatA); isaliye usake shAstrapaThanake guNakA abhAv hai; aur isaliye j~nAn-shraddhAnake abhAvake kAraN vah aj~nAnI siddha huA .
bhAvArtha : — abhavya jIv gyArah a.ngo.nko pa.Dhe tathApi use shuddha AtmAkA j~nAn-shraddhAn nahI.n hotA; isaliye use shAstrapaThanane guN nahI.n kiyA; aur isaliye vah aj~nAnI hI hai ..274..
shiShya punaH pUChatA hai ki — abhavyako dharmakA shraddhAn to hotA hai; phi ra bhI yah kyo.n kahA hai ki ‘usake shraddhAn nahI.n hai’ ? isakA uttar kahate hai.n : —
gAthArtha : — [saH ] vah (abhavya jIv) [ bhoganimitta.n dharma.n ] bhogake nimittarUp dharmakI hI [shraddadhAti cha ] shraddhA karatA hai, [pratyeti cha ] usIkI pratIti karatA hai, [rochayati cha ] usIkI ruchi karatA hai [tathA punaH spR^ishati cha ] aur usIkA sparsha karatA hai, [na tu karmakShayanimittam ]