yathAdhaHkarmaniShpannamuddeshaniShpanna.n cha pudgaladravya.n nimittabhUtamapratyAchakShANo naimittikabhUta.n bandhasAdhaka.n bhAva.n na pratyAchaShTe, tathA samastamapi paradravyamapratyAchakShANastannimittaka.n bhAva.n na pratyAchaShTe . yathA chAdhaHkarmAdIn pudgaladravyadoShAnna nAm karotyAtmA paradravyapariNAmatve sati AtmakAryatvAbhAvAt, tato.adhaHkarmoddeshika.n cha pudgaladravya.n na mam kArya.n nityamachetanatve sati
gAthArtha : — [adhaHkarmAdyAH ye ime ] adhaHk rma Adi jo yah [pudgaladravyasya doShAH ] pudgaladravyake doSh hai.n (unako j~nAnI arthAt AtmA ka ratA nahI.n hai;) [tAn ] unako [j~nAnI ] j~nAnI arthAt AtmA [katha.n karoti ] kaise ka re [ye tu ] ki jo [nityam ] sadA [paradravyaguNAH ] paradravyake guN hai ?
isaliye [adhaHkarma uddeshika.n cha ] adhaHk rma aur uddeshik [ida.n ] aisA [pudgalamayam dravya.n ] pudgalamay dravya hai (vah merA kiyA nahI.n hotA;) [tat ] vah [mam kR^i ta.n ] merA kiyA [katha.n bhavati ] kaise ho [yat ] ki jo [nityam ] sadA [achetanam ukta m ] achetan ka hA gayA hai ?
TIkA : — jaise adhaHkarmase niShpanna aur uddeshase niShpanna hue nimittabhUt (AhArAdi) pudgaladravyakA pratyAkhyAn na karatA huA AtmA ( – muni) naimittikabhUt bandhasAdhak bhAvakA pratyAkhyAn (tyAg) nahI.n karatA, isIprakAr samasta paradravyakA pratyAkhyAn na karatA huA AtmA usake nimittase honevAle bhAvako nahI.n tyAgatA . aur ‘‘adhaHkarma Adi pudgaladravyake doSho.nko AtmA vAstavame.n nahI.n karatA, kyo.nki ve paradravyake pariNAm hai.n, isaliye unhe.n AtmAke kAryatvakA abhAv hai; ataH adhaHkarma aur uddeshik pudgaladravya merA kArya nahI.n hai, kyo.nki vah nitya achetan