AstA.n tAvadbandhapratyayAt j~nAyakasyAshuddhatva.n, darshanaj~nAnachAritrANyev na vidyante; yato hyanantadharmaNyekasmin dharmiNyaniShNAtasyAntevAsijanasya tadavabodhavidhAyibhiH kai shchiddharmaistamanushAsatA.n sUriNA.n dharmadharmiNoH svabhAvato.abhede.api vyapadeshato bhedamutpAdya vyavahAramAtreNaiv j~nAnino darshana.n j~nAna.n chAritramityupadeshaH . paramArthatastvekadravyaniShpItAnantaparyAyatayaika.n ki.nchinmilitAsvAdam- bhedamekasvabhAvamanubhavato na darshana.n na j~nAna.n na chAritra.n, j~nAyak evaikaH shuddhaH .
TIkA : — is j~nAyak AtmAko bandhaparyAyake nimittase ashuddhatA to dUr raho, kintu usake darshan, j~nAn, chAritra bhI vidyamAn nahI.n hai.n; kyo.nki ananta dharmo.nvAle ek dharmIme.n jo niShNAt nahI.n hai.n aise nikaTavartI shiShyajanako, dharmIko batalAnevAle katipay dharmo.nke dvArA, upadesh karate hue AchAryo.nkA — yadyapi dharma aur dharmIkA svabhAvase abhed hai tathApi nAmase bhed karake — vyavahAramAtrase hI aisA upadesh hai ki j~nAnIke darshan hai, j~nAn hai, chAritra hai . kintu paramArthase dekhA jAye to ananta paryAyo.nko ek dravya pI gayA honese jo ek hai aise kuCh — mile hue AsvAdavAle, abhed, ekasvabhAvI tattva — kA anubhav karanevAleko darshan bhI nahI.n hai, j~nAn bhI nahI.n hai, chAritra bhI nahI.n hai, ek shuddha j~nAyak hI hai .
bhAvArtha : — is shuddha AtmAke karmabandhake nimittase ashuddhatA hotI hai, yah bAt to dUr hI raho, kintu usake darshan, j~nAn, chAritrake bhI bhed nahI.n hai kyo.nki vastu anantadharmarUp ekadharmI hai . parantu vyavahArI jan dharmo.nko hI samajhate hai.n, dharmIko nahI.n jAnate; isaliye vastuke kinhI.n asAdhAraN dharmo.nko upadeshame.n lekar abhedarUp vastume.n bhI dharmo.nke nAmarUp bhedako utpanna karake aisA upadesh diyA jAtA hai ki j~nAnIke darshan hai, j~nAn hai, chAritra hai . isaprakAr abhedame.n bhed kiyA jAtA hai, isaliye vah vyavahAr hai . yadi paramArthase vichAr kiyA jAye to ek dravya ananta paryAyo.nko abhedarUpase pI kar baiThA hai, isaliye usame.n bhed nahI.n hai .
yahA.N koI kah sakatA hai ki paryAy bhI dravyake hI bhed hai.n, avastu nahI.n; tab phi ra unhe.n vyavahAr kaise kahA jA sakatA hai ? usakA samAdhAn yah hai : — yah ThIk hai, kintu yahA.N dravyadR^iShTise abhedako pradhAn karake upadesh diyA hai . abhedadR^iShTime.n bhedako gauN kahanese hI abhed bhalIbhA.Nti mAlUm ho sakatA hai . isaliye bhedako gauN karake use vyavahAr kahA hai . yahA.N yah abhiprAy hai ki bhedadR^iShTime.n nirvikalpa dashA nahI.n hotI aur sarAgIke vikalpa hote rahate hai.n; isaliye jahA.N tak rAgAdik dUr nahI.n ho jAte vahA.N tak bhedako gauN karake abhedarUp nirvikalpa anubhav karAyA gayA hai . vItarAg honeke bAd bhedAbhedarUp vastukA j~nAtA ho jAtA hai vahA.N nayakA Alamban hI nahI.n rahatA ..7..
18