Samaysar-Hindi (itrans transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 18 of 642
PDF/HTML Page 51 of 675

 

samayasAr
[ bhagavAnashrIkundakunda-

AstA.n tAvadbandhapratyayAt j~nAyakasyAshuddhatva.n, darshanaj~nAnachAritrANyev na vidyante; yato hyanantadharmaNyekasmin dharmiNyaniShNAtasyAntevAsijanasya tadavabodhavidhAyibhiH kai shchiddharmaistamanushAsatA.n sUriNA.n dharmadharmiNoH svabhAvato.abhede.api vyapadeshato bhedamutpAdya vyavahAramAtreNaiv j~nAnino darshana.n j~nAna.n chAritramityupadeshaH . paramArthatastvekadravyaniShpItAnantaparyAyatayaika.n ki.nchinmilitAsvAdam- bhedamekasvabhAvamanubhavato na darshana.n na j~nAna.n na chAritra.n, j~nAyak evaikaH shuddhaH .

TIkA :is j~nAyak AtmAko bandhaparyAyake nimittase ashuddhatA to dUr raho, kintu usake darshan, j~nAn, chAritra bhI vidyamAn nahI.n hai.n; kyo.nki ananta dharmo.nvAle ek dharmIme.n jo niShNAt nahI.n hai.n aise nikaTavartI shiShyajanako, dharmIko batalAnevAle katipay dharmo.nke dvArA, upadesh karate hue AchAryo.nkAyadyapi dharma aur dharmIkA svabhAvase abhed hai tathApi nAmase bhed karake vyavahAramAtrase hI aisA upadesh hai ki j~nAnIke darshan hai, j~nAn hai, chAritra hai . kintu paramArthase dekhA jAye to ananta paryAyo.nko ek dravya pI gayA honese jo ek hai aise kuChmile hue AsvAdavAle, abhed, ekasvabhAvI tattvakA anubhav karanevAleko darshan bhI nahI.n hai, j~nAn bhI nahI.n hai, chAritra bhI nahI.n hai, ek shuddha j~nAyak hI hai .

bhAvArtha :is shuddha AtmAke karmabandhake nimittase ashuddhatA hotI hai, yah bAt to dUr hI raho, kintu usake darshan, j~nAn, chAritrake bhI bhed nahI.n hai kyo.nki vastu anantadharmarUp ekadharmI hai . parantu vyavahArI jan dharmo.nko hI samajhate hai.n, dharmIko nahI.n jAnate; isaliye vastuke kinhI.n asAdhAraN dharmo.nko upadeshame.n lekar abhedarUp vastume.n bhI dharmo.nke nAmarUp bhedako utpanna karake aisA upadesh diyA jAtA hai ki j~nAnIke darshan hai, j~nAn hai, chAritra hai . isaprakAr abhedame.n bhed kiyA jAtA hai, isaliye vah vyavahAr hai . yadi paramArthase vichAr kiyA jAye to ek dravya ananta paryAyo.nko abhedarUpase pI kar baiThA hai, isaliye usame.n bhed nahI.n hai .

yahA.N koI kah sakatA hai ki paryAy bhI dravyake hI bhed hai.n, avastu nahI.n; tab phi ra unhe.n vyavahAr kaise kahA jA sakatA hai ? usakA samAdhAn yah hai : yah ThIk hai, kintu yahA.N dravyadR^iShTise abhedako pradhAn karake upadesh diyA hai . abhedadR^iShTime.n bhedako gauN kahanese hI abhed bhalIbhA.Nti mAlUm ho sakatA hai . isaliye bhedako gauN karake use vyavahAr kahA hai . yahA.N yah abhiprAy hai ki bhedadR^iShTime.n nirvikalpa dashA nahI.n hotI aur sarAgIke vikalpa hote rahate hai.n; isaliye jahA.N tak rAgAdik dUr nahI.n ho jAte vahA.N tak bhedako gauN karake abhedarUp nirvikalpa anubhav karAyA gayA hai . vItarAg honeke bAd bhedAbhedarUp vastukA j~nAtA ho jAtA hai vahA.N nayakA Alamban hI nahI.n rahatA ..7..

18