yathA khalu mlechChaH svastItyabhihite sati tathAvidhavAchyavAchakasa.nba.ndhAvabodhabahiShkR^itatvAnna ki.nchidapi pratipadyamAno meSh ivAnimeShonmeShitachakShuH prekShat ev, yadA tu sa ev tadetadbhAShA- sambandhaikArthaj~nenAnyen tenaiv vA mlechChabhAShA.n samudAy svastipadasyAvinAsho bhavato bhavatvityabhidheya.n pratipAdyate tadA sadya evodyadamandAnandamayAshrujhalajjhalallochanapAtrastatpratipadyat ev; tathA kil loko.apyAtmetyabhihite sati yathAvasthitAtmasvarUpaparij~nAnabahiShkR^itatvAnna ki.nchidapi pratipadyamAno
ab yahA.N punaH yah prashna uThA hai ki — yadi aisA hai to ek paramArthakA hI upadesh denA chAhiye; vyavahAr kisaliye kahA jAtA hai ? isake uttarasvarUp gAthAsUtra kahate hai.n : —
gAthArtha : — [yathA ] jaise [anAryaH ] anArya (mlechCha) janako [anAryabhAShA.n vinA tu ] anAryabhAShAke binA [grAhayitum ] kisI bhI vastukA svarUp grahaN karAneke liye [na api shakyaH ] koI samartha nahI.n hai [tathA ] usIprakAr [vyavahAreN vinA ] vyavahArake binA [paramArthopadeshanam ] paramArthakA upadesh denA [ashakyam ] ashakya hai .
TIkA : — jaise kisI mlechChase yadi koI brAhmaN ‘svasti’ aisA shabda kahe to vah mlechCha us shabdake vAchyavAchak sambandhako na jAnanese kuCh bhI na samajhakar us brAhmaNakI or me.nDhekI bhA.nti A.Nkhe.n phA.Dkar TakaTakI lagAkar dekhatA hI rahatA hai, kintu jab brAhmaNakI aur mlechChakI bhAShAkA — dono.nkA artha jAnanevAlA koI dUsarA puruSh yA vahI brAhmaN mlechChabhAShA bolakar use samajhAtA hai ki ‘svasti’ shabdakA artha yah hai ki ‘‘terA avinAshI kalyAN ho’’, tab tatkAl hI utpanna honevAle atyanta Anandamay ashruo.nse jisake netra bhar jAte hai.n aisA vah mlechCha is ‘svasti’ shabdake arthako samajh jAtA hai; isIprakAr vyavahArIjan bhI ‘AtmA’ shabdake