Samaysar-Hindi (itrans transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 486 of 642
PDF/HTML Page 519 of 675

 

samayasAr
[ bhagavAnashrIkundakunda-

kartR^itvAbhyupagamen sarveShAmev jIvAnAmekAntenAkartR^itvApatteH jIvaH karteti shruteH kopo duHshakyaH parihartum . yastu karma Atmano.aj~nAnAdisarvabhAvAn paryAyarUpAn karoti, AtmA tvAtmAnamevaika.n dravyarUpa.n karoti, tato jIvaH karteti shrutikopo na bhavatItyabhiprAyaH sa mithyaiv . jIvo hi dravyarUpeN tAvannityo.asa.nkhyeyapradesho lokaparimANashcha . tatra na tAvannityasya kAryatvamup- panna.n, kR^itakatvanityatvayorekatvavirodhAt . na chAvasthitAsa.nkhyeyapradeshasyaikasya pudgalaskandhasyev pradeshaprakShepaNAkarShaNadvAreNApi tasya kAryatva.n, pradeshaprakShepaNAkarShaNe sati tasyaikatvavyAghAtAt . na chApi sakalalokavAstuvistAraparimitaniyatanijAbhogasa.ngrahasya pradeshasa.nkochanavikAshanadvAreN tasya kAryatva.n, pradeshasa.nkochanavikAshanayorapi shuShkArdracharmavatpratiniyatanijavistArAddhInAdhikasya tasya kartumashakyatvAt . yastu vastusvabhAvasya sarvathApoDhumashakyatvAt j~nAyako bhAvo j~nAnasvabhAven sarvadaiv kartA hai’ aisI jo shruti hai usakA kop dUr karanA ashakya ho jAtA hai (arthAt bhagavAnakI vANIkI virAdhanA hotI hai) . aur, ‘karma AtmAke aj~nAnAdi sarva bhAvo.nkojo ki paryAyarUp hai.n unhe.nkaratA hai, aur AtmA to AtmAko hI ekako dravyarUpako karatA hai, isaliye jIv kartA hai; isaprakAr shrutikA kop nahI.n hotA’aisA jo abhiprAy hai vah mithyA hI hai . (isIko samajhAte hai.n :) jIv to dravyarUpase nitya hai, asa.nkhyAtapradeshI hai aur lokaparimAN hai . uname.n pratham, nityakA kAryatva nahI.n ban sakatA, kyo.nki kR^itakatvake aur nityatvake ekatvakA virodh hai . (AtmA nitya hai, isaliye vah kR^itak arthAt kisIke dvArA kiyA gayA nahI.n ho sakatA .) aur avasthit asa.nkhya-pradeshavAle ek(-AtmA)ko pudgalaskandhakI bhA.Nti, pradesho.nke prakShepaN- AkarShaN dvArA bhI kAryatva nahI.n ban sakatA, kyo.nki pradesho.nkA prakShepaN tathA AkarShaN ho to usake ekatvakA vyAghAt ho jAyegA . (skandha anek paramANuo.nkA banA huA hai, isaliye usame.nse paramANu nikal jAte hai.n tathA usame.n Ate bhI hai.n; parantu AtmA nishchit asa.nkhyAt- pradeshavAlA ek hI dravya hai, isaliye vah apane pradesho.nko nikAl nahI.n sakatA tathA adhik pradesho.nko le nahI.n sakatA .) aur sakal lokarUp gharake vistArase parimit jisakA nishchit nij vistArasa.ngrah hai (arthAt jisakA lok jitanA nishchit mAp hai) usake (-AtmAke) pradesho.nke sa.nkoch-vikAs dvArA bhI kAryatva nahI.n ban sakatA, kyo.nki pradesho.nke sa.nkoch-vistAr hone par bhI, sUkhe-gIle chama.DekI bhA.Nti, nishchit nij vistArake kAraN use (AtmAko) hInAdhik nahI.n kiyA jA sakatA . (isaprakAr AtmAke dravyarUp AtmAke kartR^itva nahI.n ban sakatA .) aur, ‘‘vastusvabhAvakA sarvathA miTanA ashakya honese j~nAyak bhAv j~nAnasvabhAvase hI sadaiv sthit rahatA hai aur isaprakAr sthit rahatA huA, j~nAyakatva aur kartR^itvake atyanta viruddhatA honese,

486