Samaysar-Hindi (itrans transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 511 of 642
PDF/HTML Page 544 of 675

 

kahAnajainashAstramAlA ]
sarvavishuddhaj~nAn adhikAr
511

seTikA seTikAyAH, kintu svasvAmya.nshAvevAnyau . kimatra sAdhya.n svasvAmya.nshavyavahAreN ? na kimapi . tarhi na kasyApi seTikA, seTikA seTikaiveti nishchayaH . yathAya.n draShTAntastathAya.n dArShTAntik :chetayitAtra tAvad j~nAnadarshanaguNanirbharaparApohanAtmak- svabhAva.n dravyam . tasya tu vyavahAreNApohya.n pudgalAdi paradravyam . athAtra pudgalAdeH paradravyasyA- pohyasyApohakashchetayitA ki.n bhavati ki.n na bhavatIti tadubhayatattvasambandho mImA.nsyate yadi chetayitA pudgalAderbhavati tadA yasya yadbhavati tattadev bhavati yathAtmano j~nAna.n bhavadAtmaiv bhavatIti tattvasambandhe jIvati chetayitA pudgalAderbhavan pudgalAdirev bhavet; eva.n sati chetayituH svadravyochChedaH . na cha dravyAntarasa.nkra masya pUrvamev pratiShiddhatvAddravyasyAstyuchChedaH . tato na bhavati chetayitA pudgalAdeH . yadi na bhavati chetayitA pudgalAdestarhi kasya chetayitA bhavati ? chetayiturev chetayitA bhavati . nanu kataro.anyashchetayitA chetayituryasya chetayitA bhavati ? na khalvanyashchetayitA chetayituH, kintu svasvAmya.nshAvevAnyau . kimatra AdikI nahI.n hai to kalaI kisakI hai ? kalaIkI hI kalaI hai . (is) kalaIse bhinna aisI dUsarI kaunasI kalaI hai ki jisakI (yah) kalaI hai ? (is) kalaIse bhinna anya koI kalaI nahI.n hai, kintu ve do sva-svAmirUp a.nsh hI hai.n . yahA.N sva-svAmirUp a.nsho.nke vyavahArase kyA sAdhya hai ? kuCh bhI sAdhya nahI.n hai . tab phi ra kalaI kisIkI nahI.n hai, kalaI kalaI hI haiyah nishchay hai . jaise yah dR^iShTAnta hai, usIprakAr yah dArShTAnta diyA jAtA hai :is jagatame.n jo chetayitA hai vah, jisakA j~nAnadarshanaguNase paripUrNa, parake apohanasvarUp (tyAgasvarUp) svabhAv hai aisA dravya hai . pudgalAdikA paradravya vyavahArase us chetayitAkA apohya (tyAjya) hai . ab, ‘apohak (tyAg karanevAlA) chetayitA, apohya (tyAjya) jo pudgalAdikA paradravya usakA hai yA nahI.n ?’isaprakAr un dono.nke tAttvik sambandhakA yahA.N vichAr kiyA jAtA hai :yadi chetayitA pudgalAdikA ho to kyA ho yah pahale vichAr karate hai.n : ‘jisakA jo hotA hai vah vahI hotA hai, jaise AtmAkA j~nAn honese j~nAn vah AtmA hI hai :’aisA tAttvik sambandha jIvanta honese, chetayitA yadi pudgalAdikA ho to chetayitA pudgalAdi hI honA chAhie (arthAt chetayitA pudgalAdisvarUp hI honA chAhie); aisA hone par, chetayitAke svadravyakA uchChed ho jAyegA . parantu dravyakA uchChed to nahI.n hotA, kyo.nki ek dravyakA anya dravyarUpame.n sa.nkramaN honekA pahale hI niShedh kiyA hai . isaliye (yah siddha huA ki) chetayitA pudgalAdikA nahI.n hai . (Age aur vichAr karate hai.n :) yadi chetayitA pudgalAdikA nahI.n hai to chetayitA kisakA hai ? chetayitAkA hI chetayitA hai . (is) chetayitAse bhinna aisA dUsarA kaunasA chetayitA hai ki jisakA (yah) chetayitA hai ? (is) chetayitAse bhinna anya koI chetayitA nahI.n hai, kintu ve do sva-svAmirUp a.nsh hI hai.n . yahA.N svasvAmirUp