AtmAna.n jAnAti sa shrutakevalItyAyAti, sa tu paramArtha ev . eva.n j~nAnaj~nAninorbheden vyapadishatA vyavahAreNApi paramArthamAtramev pratipAdyate, na ki.nchidapyatiriktam . ath cha yaH shruten kevala.n shuddhamAtmAna.n jAnAti sa shrutakevalIti paramArthasya pratipAdayitumashakyatvAdyaH shrutaj~nAna.n sarva.n jAnAti sa shrutakevalIti vyavahAraH paramArthapratipAdakatvenAtmAna.n pratiShThApayati .
j~nAnake sAth tAdAtmya banatA hI nahI.n (kyo.nki uname.n j~nAn siddha nahI.n hai) . isaliye anya pakShakA abhAv honese ‘j~nAn AtmA hI hai’ yah pakSha siddha huA . isaliye shrutaj~nAn bhI AtmA hI hai . aisA honese ‘jo AtmAko jAnatA hai, vah shrutakevalI hai’ aisA hI ghaTit hotA hai; aur vah to paramArtha hI hai . isaprakAr j~nAn aur j~nAnIke bhedase kahanevAlA jo vyavahAr hai usase bhI paramArtha mAtra hI kahA jAtA hai, usase bhinna kuCh nahI.n kahA jAtA . aur ‘‘jo shrutase keval shuddha AtmAko jAnate hai.n ve shrutakevalI hai.n’’ aise paramArthakA pratipAdan karanA ashakya honese, ‘‘jo sarva shrutaj~nAnako jAnate hai.n ve shrutakevalI hai.n’’ aisA vyavahAr paramArthake pratipAdakatvase apaneko dR^i.DhtApUrvak sthApit karatA hai .
bhAvArtha : — jo shrutaj~nAnase abhedarUp j~nAyakamAtra shuddha AtmAko jAnatA hai vah shrutakevalI hai, yah to paramArtha (nishchay kathan) hai . aur jo sarva shrutaj~nAnako jAnatA hai usane bhI j~nAnako jAnanese AtmAko hI jAnA hai, kyo.nki jo j~nAn hai vah AtmA hI hai; isaliye j~nAn-j~nAnIke bhedako kahanevAlA jo vyavahAr usane bhI paramArtha hI kahA hai, anya kuCh nahI.n kahA . aur paramArthakA viShay to katha.nchit vachanagochar bhI nahI.n hai, isaliye vyavahAranay hI AtmAko pragaTarUpase kahatA hai, aisA jAnanA chAhie ..9-10..
ab, yah prashna upasthit hotA hai ki — pahale yah kahA thA ki vyavahArako a~N.hgIkAr nahI.n karanA chAhie, kintu yadi vah paramArthako kahanevAlA hai to aise vyavahArako kyo.n a~N.hgIkAr na kiyA jAye ? isake uttararUpame.n gAthAsUtra kahate hai.n : —
22