vyavahAranayo hi sarva evAbhUtArthatvAdabhUtamartha.n pradyotayati, shuddhanay ek ev bhUtArthatvAt bhUtamartha.n pradyotayati . tathA hi — yathA prabalapa.nk sa.nvalanatirohitasahajaikAchChabhAvasya payaso.anubhavitAraH puruShAH pa.nk payasorvivekamakurvanto bahavo.anachChamev tadanubhavanti; kechittu svakaravikIrNak takanipAtamAtropajanitapa.nk payovivekatayA svapuruShakArAvirbhAvitasahajaikAchCha- bhAvatvAdachChamev tadanubhavanti; tathA prabalakarmasa.nvalanatirohitasahajaikaj~nAyakabhAvasyAtmano.anubhavitAraH puruShA AtmakarmaNorvivekamakurvanto vyavahAravimohitahR^idayAH pradyotamAnabhAvavaishvarUpya.n tamanubhavanti; bhUtArthadarshinastu svamatinipAtitashuddhanayAnubodhamAtropajanitAtmakarmavivekatayA svapuruShakArA-
gAthArtha : — [vyavahAraH ] vyavahAranay [abhUtArthaH ] abhUtArtha hai [tu ] aur [shuddhanayaH ] shuddhanay [bhUtArthaH ] bhUtArtha hai, aisA [darshitaH ] R^iShIshvaro.nne batAyA hai; [jIvaH ] jo jIv [bhUtArtha.n ] bhUtArthakA [AshritaH ] Ashray letA hai vah jIv [khalu ] nishchayase (vAstavame.n) [samyagdR^iShTiH ] samyagdR^iShTi [bhavati ] hai .
TIkA : — vyavahAranay sab hI abhUtArtha hai, isaliye vah avidyamAn, asatya, abhUt arthako pragaT karatA hai; shuddhanay ek hI bhUtArtha honese vidyamAn, satya, bhUt arthako pragaT karatA hai . yah bAt dR^iShTAntase batalAte hai.n : — jaise prabal kIcha.Dke milanese jisakA sahaj ek nirmalabhAv tirobhUt (AchChAdit) ho gayA hai, aise jalakA anubhav karanevAle puruSh — jal aur kIcha.DkA vivek na karanevAle (dono.nke bhedako na samajhanevAle) — bahutase to us jalako malin hI anubhavate hai.n, kintu kitane hI apane hAthase DAle huve 1katakaphalake pa.Dne mAtrase utpanna jal-kAdavakI vivekatAse, apane puruShArtha dvArA AvirbhUt kiye gaye sahaj ek nirmalabhAvapanese, us jalako nirmal hI anubhav karate hai.n; isIprakAr prabal karmo.nke milanese, jisakA sahaj ek j~nAyakabhAv tirobhUt ho gayA hai, aise AtmAkA anubhav karanevAle puruSh — AtmA aur karmakA vivek (bhed) na karanevAle, vyavahArase vimohit hR^idayavAle to, use (AtmAko) jisame.n bhAvo.nkI vishvarUpatA (anekarUpatA) pragaT hai aisA anubhav karate hai.n; kintu bhUtArthadarshI (shuddhanayako dekhanevAle) apanI buddhise DAle huve shuddhanayake anusAr bodh honemAtrase utpanna Atma-karmakI vivekatAse, apane puruShArtha dvArA AvirbhUt kiye gaye sahaj ek
1. katakaphal=nirmalI; (ek auShadhi jisase kIcha.D.h.h nIche baiTh jAtA hai) .