(svAgatA) dravyali.ngamamakAramIlitai- drarshyate samayasAr ev na . dravyali.ngamih yatkilAnyato j~nAnamekamidamev hi svataH ..243..
shlokArtha : — [vyavahAr-vimUDh-dR^iShTayaH janAH paramArtha no kalayanti ] jinakI dR^iShTi (buddhi) vyavahArame.n hI mohit hai aise puruSh paramArthako nahI.n jAnate, [ih tuSh-bodh-vimugdha- buddhayaH tuSha.n kalayanti, na taNDulam ] jaise jagatame.n jinakI buddhi tuShake j~nAname.n hI mohit hai ( – mohako prApta huI hai) aise puruSh tuShako hI jAnate hai.n, ta.ndul ( – chAval) ko nahI.n jAnate.
bhAvArtha : — jo dhAnake Chilako.n par hI mohit ho rahe hai.n, unhI.nko kUTate rahate hai.n, unho.nne chAvalo.nko jAnA hI nahI.n hai; isIprakAr jo dravyali.ng Adi vyavahArame.n mugdha ho rahe hai.n (arthAt jo sharIrAdikI kriyAme.n mamatva kiyA karate hai.n), unho.nne shuddhAtmAnubhavanarUp paramArthako jAnA nahI.n hai; arthAt aise jIv sharIrAdi paradravyako hI AtmA jAnate hai.n, ve paramArtha AtmAke svarUpako jAnate hI nahI.n.242.
ab, AgAmI gAthAkA sUchak kAvya kahate hai.n : —
shlokArtha : — [dravyali~N.hga-mamakAr-mIlitaiH samayasAraH ev na dR^ishyate ] jo dravyali.ngame.n mamakArake dvArA a.ndh — vivek rahit hai.n, ve samayasArako hI nahI.n dekhate; [yat ih dravyali.ngam kil anyataH ] kyo.nki is jagatame.n dravyali.ng to vAstavame.n anya dravyase hotA hai, [idam j~nAnam ev hi ekam svataH ] mAtra yah j~nAn hI nijase (Atmadravyase) hotA hai.
bhAvArtha : — jo dravyali.ngame.n mamatvake dvArA a.ndh hai unhe.n shuddhAtmadravyakA anubhav hI nahI.n hai, kyo.nki ve vyavahArako hI paramArtha mAnate hai.n, isaliye paradravyako hI Atmadravya mAnate hai.n.243.
586