kvachitpunaramechaka.n sahajamev tattva.n mam .
parasparasusa.nhataprakaTashakti chakra.n sphu rat ..272..
jo yah j~nAnamAtra bhAv mai.n hU.N vah j~neyo.nke j~nAnamAtra hI nahI.n jAnanA chAhiye; [j~ney-j~nAn-kallol- valgan ] (parantu) j~neyo.nke AkArase honevAle j~nAnakI kallolo.nke rUpame.n pariNamit hotA huA vah [j~nAn-j~ney-j~nAtR^imat-vastumAtraH j~neyaH ] j~nAn-j~ney-j~nAtAmay vastumAtra jAnanA chAhiye. (arthAt svaya.n hI j~nAn, svaya.n hI j~ney aur svaya.n hI j~nAtA — isaprakAr j~nAn-j~ney-j~nAtArUp tIno.n bhAvayukta vastumAtra jAnanA chAhiye).
bhAvArtha : — j~nAnamAtra bhAv j~nAtR^ikriyArUp honese j~nAnasvarUp hai. aur vah svaya.n hI nimna prakArase j~neyarUp hai. bAhya j~ney j~nAnase bhinna hai, ve j~nAname.n praviShTa nahI.n hote; j~neyo.nke AkArakI jhalak j~nAname.n pa.Dne par j~nAn j~neyAkArarUp dikhAI detA hai, parantu ve j~nAnakI hI tara.nge.n hai.n. ve j~nAn tara.nge.n hI j~nAnake dvArA j~nAt hotI hai.n. isaprakAr svaya.n hI svataH jAnane yogya honese j~nAnamAtra bhAv hI j~neyarUp hai. aur svaya.n hI apanA jAnanevAlA honese j~nAnamAtra bhAv hI j~nAtA hai. isaprakAr j~nAnamAtra bhAv j~nAn, j~ney aur j~nAtA – in tIno.n bhAvo.nse yukta sAmAnyavisheShasvarUp vastu hai. ‘aisA j~nAnamAtra bhAv mai.n hU.N isaprakAr anubhav karanevAlA puruSh anubhav karatA hai.271.
AtmA mechak, amechak ityAdi anek prakArase dikhAI detA hai tathApi yathArtha j~nAnI nirmal j~nAnako nahI.n bhUlatA — is arthakA kAvya kahate hai.n : —
shlokArtha : — (j~nAnI kahatA hai : — ) [mam tattva.n sahajam ev ] mere tattvakA aisA svabhAv hI hai ki [kvachit mechaka.n lasati ] kabhI to vah (Atmatattva) mechak (anekAkAr, ashuddha) dikhAI detA hai, [kvachit mechak-amechaka.n ] kabhI mechak-amechak (dono.nrUp) dikhAI detA hai [punaH kvachit amechaka.n ] aur kabhI amechak (-ekAkAr shuddha) dikhAI detA hai; [tathApi ] tathApi [paraspar-susa.nhat-pragaT-shakti-chakra.n sphu rat tat ] paraspar susa.nhat (-sumilit, sugrathit) pragaT shaktiyo.nke samUharUpase sphu rAyamAn vah Atmatattva [amalamedhasA.n manaH ] nirmal buddhivAlo.nke manako [na vimohayati ] vimohit ( – bhramit) nahI.n karatA
bhAvArtha : — Atmatattva anek shaktiyo.nvAlA honese kisI avasthAme.n karmodayake nimittase
622