yathA hi kashchitpuruSho.arthArthI prayatnen prathamamev rAjAna.n jAnIte, tatastamev shraddhatte, tatastamevAnucharati, tathAtmanA mokShArthinA prathamamevAtmA j~nAtavyaH, tataH sa ev shraddhAtavyaH, tataH sa evAnucharitavyashcha, sAdhyasiddhestathAnyathopapattyanupapattibhyAm . tatra yadAtmano.anubhUyamAnAnek- bhAvasa.nk re.api paramavivekakaushalenAyamahamanubhUtirityAtmaj~nAnen sa.ngachChamAnamev tathetipratyayalakShaNa.n shraddhAnamutplavate tadA samastabhAvAntaraviveken niHsha.nk mavasthAtu.n shakyatvAdAtmAnucharaN- mutplavamAnamAtmAna.n sAdhayatIti sAdhyasiddhestathopapattiH . yadA tvAbAlagopAlamev sakalakAlamev puruSh [rAjAna.n ] rAjAko [j~nAtvA ] jAnakar [shraddadhAti ] shraddhA karatA hai, [tataH punaH ] tatpashchAt [ta.n prayatnen anucharati ] usakA prayatnapUrvak anucharaN karatA hai arthAt usakI sundar rItise sevA karatA hai, [eva.n hi ] isIprakAr [mokShakAmen ] mokShake ichChukako [jIvarAjaH ] jIvarUpI rAjAko [j~nAtavyaH ] jAnanA chAhie, [punaH cha ] aur phi ra [tathA ev ] isIprakAr [shraddhAtavyaH ] usakA shraddhAn karanA chAhie [tu cha ] aur tatpashchAt [ sa ev anucharitavyaH ] usIkA anusaraN karanA chAhie arthAt anubhavake dvArA tanmay ho jAnA chAhiye
TIkA : — nishchayase jaise koI dhanakA arthI puruSh bahut udyamase pahale to rAjAko jAne ki yah rAjA hai, phi ra usIkA shraddhAn kare ki ‘yah avashya rAjA hI hai, isakI sevA karanese avashya dhanakI prApti hogI’ aur tatpashchAt usIkA anucharaN kare, sevA kare, Aj~nAme.n rahe, use prasanna kare; isIprakAr mokShArthI puruShako pahale to AtmAko jAnanA chAhie, aur phi ra usIkA shraddhAn karanA chAhiye ki ‘yahI AtmA hai, isakA AcharaN karanese avashya karmo.nse ChUTA jA sakegA’ aur tatpashchAt usIkA anucharaN karanA chAhie — anubhavake dvArA usame.n lIn honA chAhie; kyo.nki sAdhya jo niShkarma avasthArUp abhed shuddhasvarUp usakI siddhikI isIprakAr upapatti hai, anyathA anupapatti hai (arthAt isIprakArase sAdhyakI siddhi hotI hai, anya prakArase nahI.n) .
(isI bAtako visheSh samajhAte hai.n : — ) jab AtmAko, anubhavame.n AnevAle anek paryAyarUp bhedabhAvo.nke sAth mishritatA hone par bhI sarva prakArase bhedaj~nAname.n pravINatAse ‘jo yah anubhUti hai so hI mai.n hU.N’ aise Atmaj~nAnase prApta honevAlA, yah AtmA jaisA jAnA vaisA hI hai isaprakArakI pratIti jisakA lakShaN hai aisA, shraddhAn udit hotA hai tab samasta anyabhAvo.nkA bhed honese niHsha.nk sthir honeme.n samartha honese AtmAkA AcharaN uday hotA huA AtmAko sAdhatA hai . aise sAdhya AtmAkI siddhikI isaprakAr upapatti hai .
parantu jab aisA anubhUtisvarUp bhagavAn AtmA AbAlagopAl sabake sadAkAl svaya.n hI
50