vishvaikajyotiShA sarvaj~naj~nAnen sphu TIkR^ita.n kil nityopayogalakShaNa.n jIvadravya.n tatkatha.n pudgaladravyIbhUta.n yen pudgaladravya.n mamedamityanubhavasi, yato yadi katha.nchanApi jIvadravya.n pudgaladravyIbhUta.n syAt pudgaladravya.n cha jIvadravyIbhUta.n syAt tadaiv lavaNasyodakamiv mameda.n pudgaladravyamityanubhUtiH kil ghaTet, tattu na katha.nchanApi syAt . tathA hi — yathA kShAratvalakShaNa.n lavaNamudakIbhavat dravatvalakShaNamudaka.n cha lavaNIbhavat kShAratvadravatvasahavR^ittyavirodhAdanubhUyate, na tathA nityopayogalakShaNa.n jIvadravya.n pudgaladravyIbhavat nityAnupayogalakShaNa.n pudgaladravya.n cha jIvadravyIbhavat upayogAnupayogayoH prakAshatamasoriv sahavR^ittivirodhAdanubhUyate . tatsarvathA prasId, vibudhyasva, svadravya.n mamedamityanubhav . hAthI Adi pashu sundar AhArako tR^iN sahit khA jAte hai.n usIprakAr khAneke svabhAvako tU Cho.D.h.h, Cho.D.h.h . jisane samasta sa.ndeh, viparyay, anadhyavasAy dUr kar diye hai.n aur jo vishvako (samasta vastuo.nko) prakAshit karaneke lie ek advitIy jyoti hai aise sarvaj~naj~nAnase sphu Ta (pragaT) kiyA gayA jo nitya upayogasvabhAvarUp jIvadravya vah pudgaladravyarUp kaise ho gayA ki jisase tU yah anubhav karatA hai ki ‘yah pudgaladravya merA hai’ ? kyo.nki yadi kisI bhI prakArase jIvadravya pudgaladravyarUp ho aur pudgaladravya jIvadravyarUp ho tabhI ‘namakakA pAnI’ isaprakArake anubhavakI bhA.nti aisI anubhUti vAstavame.n ThIk ho sakatI hai ki ‘yah pudgaladravya merA hai’; kintu aisA to kisI bhI prakArase nahI.n banatA
dR^iShTAnta dekar isI bAtako spaShTa karate hai.n : — jaise khArApan jisakA lakShaN hai aisA namak pAnIrUp hotA huA dikhAI detA hai aur dravatva (pravAhIpan) jisakA lakShaN hai aisA pAnI namakarUp hotA dikhAI detA hai, kyo.nki khArepan aur dravatvakA ek sAth rahaneme.n avirodh hai, arthAt usame.n koI bAdhA nahI.n AtI, isaprakAr nitya upayogalakShaNavAlA jIvadravya pudgaladravya hotA huA dikhAI nahI.n detA aur nitya anupayog (ja.D.h.h) lakShaNavAlA pudgaladravya jIvadravya hotA huA dekhaneme.n nahI.n AtA, kyo.nki prakAsh aur andhakArakI bhA.Nti upayog aur anupayogakA ek hI sAth rahaneme.n virodh hai; ja.D.h.h aur chetan kabhI bhI ek nahI.n ho sakate . isaliye tU sarva prakArase prasanna ho, (apane chittako ujjaval karake) sAvadhAn ho aur svadravyako hI ‘yah merA hai’ isaprakAr anubhav kar . (isaprakAr shrI guruo.nkA upadesh hai .)
bhAvArtha : — yah aj~nAnI jIv pudgaladravyako apanA mAnatA hai; use upadesh dekar sAvadhAn kiyA hai ki ja.D.h.h aur chetanadravya — dono.n sarvathA bhinna-bhinna hai.n, kabhI bhI kisI bhI prakArase ekarUp nahI.n hote aisA sarvaj~na bhagavAnane dekhA hai; isaliye he aj~nAnI ! tU paradravyako ekarUp mAnanA Cho.D.h.h de; vyarthakI mAnyatAse bas kar ..23-24-25..
60