ಇಹ ಕಿಲ ಸಕಲಸ್ಯಾಪಿ ಜೀವಲೋಕಸ್ಯ ಸಂಸಾರಚಕ್ರಕ್ರೋಡಾಧಿರೋಪಿತಸ್ಯಾಶ್ರಾಂತಮನಂತದ್ರವ್ಯಕ್ಷೇತ್ರ- ಕಾಲಭವಭಾವಪರಾವರ್ತೈಃ ಸಮುಪಕ್ರಾಂತಭ್ರಾನ್ತೇರೇಕಚ್ಛತ್ರೀಕೃತವಿಶ್ವತಯಾ ಮಹತಾ ಮೋಹಗ್ರಹೇಣ ಗೋರಿವ ವಾಹ್ಯಮಾನಸ್ಯ ಪ್ರಸಭೋಜ್ಜೃಮ್ಭಿತತೃಷ್ಣಾತಂಕ ತ್ವೇನ ವ್ಯಕ್ತಾನ್ತರಾಧೇರುತ್ತಮ್ಯೋತ್ತಮ್ಯ ಮೃಗತೃಷ್ಣಾಯಮಾನಂ ವಿಷಯಗ್ರಾಮಮುಪರುನ್ಧಾನಸ್ಯ ಪರಸ್ಪರಮಾಚಾರ್ಯತ್ವಮಾಚರತೋಽನನ್ತಶಃ ಶ್ರುತಪೂರ್ವಾನನ್ತಶಃ ಪರಿಚಿತಪೂರ್ವಾನನ್ತಶೋಽನುಭೂತಪೂರ್ವಾ ಚೈಕತ್ವವಿರುದ್ಧತ್ವೇನಾ- ತ್ಯನ್ತವಿಸಂವಾದಿನ್ಯಪಿ ಕಾಮಭೋಗಾನುಬದ್ಧಾ ಕಥಾ . ಇದಂ ತು ನಿತ್ಯವ್ಯಕ್ತತಯಾನ್ತಃಪ್ರಕಾಶಮಾನಮಪಿ ಕಷಾಯಚಕ್ರೇಣ ಸಹೈಕೀಕ್ರಿಯಮಾಣತ್ವಾದತ್ಯನ್ತತಿರೋಭೂತಂ ಸತ್ ಸ್ವಸ್ಯಾನಾತ್ಮಜ್ಞತಯಾ ಪರೇಷಾಮಾತ್ಮಜ್ಞಾನಾಮನುಪಾಸನಾಚ್ಚ ನ
ಗಾಥಾರ್ಥ : — [ಸರ್ವಸ್ಯ ಅಪಿ ] ಸರ್ವ ಲೋಕಕೋ [ಕಾಮಭೋಗಬನ್ಧಕಥಾ ] ಕಾಮಭೋಗಸಮ್ಬನ್ಧೀ ಬನ್ಧಕೀ ಕಥಾ ತೋ [ಶ್ರುತಪರಿಚಿತಾನುಭೂತಾ ] ಸುನನೇಮೇಂ ಆ ಗಈ ಹೈ, ಪರಿಚಯಮೇಂ ಆ ಗಈ ಹೈ, ಔರ ಅನುಭವಮೇಂ ಭೀ ಆ ಗಈ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ಸುಲಭ ಹೈ; ಕಿನ್ತು [ವಿಭಕ್ತ ಸ್ಯ ] ಭಿನ್ನ ಆತ್ಮಾಕಾ [ಏಕತ್ವಸ್ಯ ಉಪಲಮ್ಭಃ ] ಏಕತ್ವ ಹೋನಾ ಕಭೀ ನ ತೋ ಸುನಾ ಹೈ, ನ ಪರಿಚಯಮೇಂ ಆಯಾ ಹೈ ಔರ ನ ಅನುಭವಮೇಂ ಆಯಾ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ [ಕೇವಲಂ ] ಏಕ ವಹ [ನ ಸುಲಭಃ ] ಸುಲಭ ನಹೀಂ ಹೈ .
ಟೀಕಾ : — ಇಸ ಸಮಸ್ತ ಜೀವಲೋಕಕೋ, ಕಾಮಭೋಗಸಮ್ಬನ್ಧೀ ಕಥಾ ಏಕತ್ವಸೇ ವಿರುದ್ಧ ಹೋನೇಸೇ ಅತ್ಯನ್ತ ವಿಸಂವಾದ ಕರಾನೇವಾಲೀ ಹೈ (ಆತ್ಮಾಕಾ ಅತ್ಯನ್ತ ಅನಿಷ್ಟ ಕರನೇವಾಲೀ ಹೈ) ತಥಾಪಿ, ಪಹಲೇ ಅನನ್ತ ಬಾರ ಸುನನೇಮೇಂ ಆಈ ಹೈ, ಅನನ್ತ ಬಾರ ಪರಿಚಯಮೇಂ ಆಈ ಹೈ ಔರ ಅನನ್ತ ಬಾರ ಅನುಭವಮೇಂ ಭೀ ಆ ಚುಕೀ ಹೈ . ವಹ ಜೀವಲೋಕ, ಸಂಸಾರರೂಪೀ ಚಕ್ರಕೇ ಮಧ್ಯಮೇಂ ಸ್ಥಿತ ಹೈ, ನಿರನ್ತರ ದ್ರವ್ಯ, ಕ್ಷೇತ್ರ, ಕಾಲ, ಭವ ಔರ ಭಾವರೂಪ ಅನನ್ತ ಪರಾವರ್ತನೋಂಕೇ ಕಾರಣ ಭ್ರಮಣಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹುಆ ಹೈ, ಸಮಸ್ತ ವಿಶ್ವಕೋ ಏಕಛತ್ರ ರಾಜ್ಯಸೇ ವಶ ಕರನೇವಾಲಾ ಮಹಾ ಮೋಹರೂಪೀ ಭೂತ ಜಿಸಕೇ ಪಾಸ ಬೈಲಕೀ ಭಾಂತಿ ಭಾರ ವಹನ ಕರಾತಾ ಹೈ, ಜೋರಸೇ ಪ್ರಗಟ ಹುಏ ತೃಷ್ಣಾರೂಪೀ ರೋಗಕೇ ದಾಹಸೇ ಜಿಸಕೋ ಅನ್ತರಂಗಮೇಂ ಪೀಡಾ ಪ್ರಗಟ ಹುಈ ಹೈ, ಆಕುಲಿತ ಹೋ ಹೋಕರ ಮೃಗಜಲಕೀ ಭಾಂತಿ ವಿಷಯಗ್ರಾಮಕೋ (ಇನ್ದ್ರಿಯವಿಷಯೋಂಕೇ ಸಮೂಹಕೋ) ಜಿಸನೇ ಘೇರಾ ಡಾಲ ರಖಾ ಹೈ, ಔರ ವಹ ಪರಸ್ಪರ ಆಚಾರ್ಯತ್ವ ಭೀ ಕರತಾ ಹೈ (ಅರ್ಥಾತ್ ದೂಸರೋಂಸೇ ಕಹಕರ ಉಸೀ ಪ್ರಕಾರ ಅಂಗೀಕಾರ ಕರವಾತಾ ಹೈ) . ಇಸಲಿಯೇ ಕಾಮಭೋಗಕೀ ಕಥಾ ತೋ ಸಬಕೇ ಲಿಯೇ ಸುಲಭ ಹೈ . ಕಿನ್ತು ನಿರ್ಮಲ ಭೇದಜ್ಞಾನರೂಪೀ ಪ್ರಕಾಶಸೇ ಸ್ಪಷ್ಟ ಭಿನ್ನ ದಿಖಾಈ ದೇನೇವಾಲಾ ಯಹ ಮಾತ್ರ ಭಿನ್ನ ಆತ್ಮಾಕಾ ಏಕತ್ವ ಹೀ — ಜೋ ಕಿ ಸದಾ ಪ್ರಗಟರೂಪಸೇ ಅನ್ತರಙ್ಗಮೇಂ ಪ್ರಕಾಶಮಾನ ಹೈ ತಥಾಪಿ ಕಷಾಯಚಕ್ರ (-ಕಷಾಯಸಮೂಹ)ಕೇ ಸಾಥ ಏಕರೂಪ ಜೈಸಾ ಕಿಯಾ ಜಾತಾ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ಅತ್ಯನ್ತ ತಿರೋಭಾವಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹುಆ ಹೈ ( – ಢಕ ರಹಾ ಹೈ) ವಹ — ಅಪನೇಮೇಂ ಅನಾತ್ಮಜ್ಞತಾ ಹೋನೇಸೇ ( — ಸ್ವಯಂ ಆತ್ಮಾಕೋ ನ ಜಾನನೇಸೇ) ಔರ ಅನ್ಯ ಆತ್ಮಾಕೋ ಜಾನನೇವಾಲೋಂಕೀ ಸಂಗತಿ – ಸೇವಾ ನ ಕರನೇಸೇ, ನ ತೋ ಪಹಲೇ ಕಭೀ ಸುನಾ ಹೈ, ನ ಪಹಲೇ ಕಭೀ ಪರಿಚಯಮೇಂ ಆಯಾ ಹೈ ಔರ ನ ಪಹಲೇ ಕಭೀ
೧೨