ಮೇಷ ಇವಾನಿಮೇಷೋನ್ಮೇಷಿತಚಕ್ಷುಃ ಪ್ರೇಕ್ಷತ ಏವ, ಯದಾ ತು ಸ ಏವ ವ್ಯವಹಾರಪರಮಾರ್ಥಪಥಪ್ರಸ್ಥಾಪಿತಸಮ್ಯಗ್ಬೋಧ- ಮಹಾರಥರಥಿನಾನ್ಯೇನ ತೇನೈವ ವಾ ವ್ಯವಹಾರಪಥಮಾಸ್ಥಾಯ ದರ್ಶನಜ್ಞಾನಚಾರಿತ್ರಾಣ್ಯತತೀತ್ಯಾತ್ಮೇತ್ಯಾತ್ಮಪದಸ್ಯಾಭಿಧೇಯಂ ಪ್ರತಿಪಾದ್ಯತೇ ತದಾ ಸದ್ಯ ಏವೋದ್ಯದಮಂದಾನಂದಾನ್ತಃಸುನ್ದರಬನ್ಧುರಬೋಧತರಂಗಸ್ತತ್ಪ್ರತಿಪದ್ಯತ ಏವ . ಏವಂ ಮ್ಲೇಚ್ಛ- ಸ್ಥಾನೀಯತ್ವಾಜ್ಜಗತೋ ವ್ಯವಹಾರನಯೋಽಪಿ ಮ್ಲೇಚ್ಛಭಾಷಾಸ್ಥಾನೀಯತ್ವೇನ ಪರಮಾರ್ಥಪ್ರತಿಪಾದಕತ್ವಾದುಪನ್ಯಸನೀಯಃ . ಅಥ ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ನ ಮ್ಲೇಚ್ಛಿತವ್ಯ ಇತಿ ವಚನಾದ್ವಯವಹಾರನಯೋ ನಾನುಸರ್ತವ್ಯಃ .
ಕ ಹನೇ ಪರ ‘ಆತ್ಮಾ’ ಶಬ್ದಕೇ ಅರ್ಥಕಾ ಜ್ಞಾನ ನ ಹೋನೇಸೇ ಕುಛ ಭೀ ನ ಸಮಝಕರ ಮೇಂಢೇಕೀ ಭಾಂತಿ ಆಂಖೇಂ ಫಾಡಕರ ಟಕಟಕೀ ಲಗಾಕರ ದೇಖತಾ ರಹತಾ ಹೈ, ಕಿನ್ತು ಜಬ ವ್ಯವಹಾರ-ಪರಮಾರ್ಥ ಮಾರ್ಗ ಪರ ಸಮ್ಯಗ್ಜ್ಞಾನರೂಪೀ ಮಹಾರಥಕೋ ಚಲಾನೇವಾಲೇ ಸಾರಥೀ ಸಮಾನ ಅನ್ಯ ಕೋಈ ಆಚಾರ್ಯ ಅಥವಾ ‘ಆತ್ಮಾ’ ಶಬ್ದಕೋ ಕಹನೇವಾಲಾ ಸ್ವಯಂ ಹೀ ವ್ಯವಹಾರಮಾರ್ಗಮೇಂ ರಹತಾ ಹುಆ ಆತ್ಮಾ ಶಬ್ದಕಾ ಯಹ ಅರ್ಥ ಬತಲಾತಾ ಹೈ ಕಿ — ‘‘ದರ್ಶನ, ಜ್ಞಾನ, ಚಾರಿತ್ರಕೋ ಜೋ ಸದಾ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋ ವಹ ಆತ್ಮಾ ಹೈ’’, ತಬ ತತ್ಕಾಲ ಹೀ ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋನೇವಾಲೇ ಅತ್ಯನ್ತ ಆನನ್ದಸೇ ಜಿಸಕೇ ಹೃದಯಮೇಂ ಸುನ್ದರ ಬೋಧತರಂಗೇಂ (ಜ್ಞಾನತರಂಗೇಂ) ಉಛಲನೇ ಲಗತೀ ಹೈಂ ಐಸಾ ವಹ ವ್ಯವಹಾರೀಜನ ಉಸ ‘ಆತ್ಮಾ’ ಶಬ್ದಕೇ ಅರ್ಥಕೋ ಅಚ್ಛೀ ತರಹ ಸಮಝ ಲೇತಾ ಹೈ . ಇಸಪ್ರಕಾರ ಜಗತ ತೋ ಮ್ಲೇಚ್ಛಕೇ ಸ್ಥಾನ ಪರ ಹೋನೇಸೇ, ಔರ ವ್ಯವಹಾರನಯ ಭೀ ಮ್ಲೇಚ್ಛಭಾಷಾಕೇ ಸ್ಥಾನ ಪರ ಹೋನೇಸೇ ಪರಮಾರ್ಥಕಾ ಪ್ರತಿಪಾದಕ (ಕಹನೇವಾಲಾ) ಹೈ ಇಸಲಿಯೇ, ವ್ಯವಹಾರನಯ ಸ್ಥಾಪಿತ ಕರನೇ ಯೋಗ್ಯ ಹೈ; ಕಿನ್ತು ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕೋ ಮ್ಲೇಚ್ಛ ನಹೀಂ ಹೋ ಜಾನಾ ಚಾಹಿಏ — ಇಸ ವಚನಸೇ ವಹ (ವ್ಯವಹಾರನಯ) ಅನುಸರಣ ಕರನೇ ಯೋಗ್ಯ ನಹೀಂ ಹೈ .
ಭಾವಾರ್ಥ : — ಲೋಗ ಶುದ್ಧನಯಕೋ ನಹೀಂ ಜಾನತೇ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಶುದ್ಧನಯಕಾ ವಿಷಯ ಅಭೇದ ಏಕರೂಪ ವಸ್ತು ಹೈ; ಕಿನ್ತು ವೇ ಅಶುದ್ಧನಯಕೋ ಹೀ ಜಾನತೇ ಹೈಂ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಉಸಕಾ ವಿಷಯ ಭೇದರೂಪ ಅನೇಕ ಪ್ರಕಾರ ಹೈ; ಇಸಲಿಯೇ ವೇ ವ್ಯವಹಾರಕೇ ದ್ವಾರಾ ಹೀ ಪರಮಾರ್ಥಕೋ ಸಮಝ ಸಕತೇ ಹೈಂ . ಅತಃ ವ್ಯವಹಾರನಯಕೋ ಪರಮಾರ್ಥಕಾ ಕಹನೇವಾಲಾ ಜಾನಕರ ಉಸಕಾ ಉಪದೇಶ ಕಿಯಾ ಜಾತಾ ಹೈ . ಇಸಕಾ ಅರ್ಥ ಯಹ ನಹೀಂ ಸಮಝನಾ ಚಾಹಿಏ ಕಿ ಯಹಾಂ ವ್ಯವಹಾರಕಾ ಆಲಮ್ಬನ ಕರಾತೇ ಹೈಂ, ಪ್ರತ್ಯುತ ವ್ಯವಹಾರಕಾ ಆಲಮ್ಬನ ಛುಡಾಕರ ಪರಮಾರ್ಥಮೇಂ ಪಹುಂಚಾತೇ ಹೈಂ, — ಯಹ ಸಮಝನಾ ಚಾಹಿಯೇ ..೮..
ಅಬ, ಪ್ರಶ್ನ ಯಹ ಹೋತಾ ಹೈ ಕಿ ವ್ಯವಹಾರನಯ ಪರಮಾರ್ಥಕಾ ಪ್ರತಿಪಾದಕ ಕೈಸೇ ಹೈ ? ಇಸಕೇ ಉತ್ತರಸ್ವರೂಪ ಗಾಥಾಸೂತ್ರ ಕಹತೇ ಹೈಂ : —
೨೦