ಕನಕಮಿವ ನಿಮಗ್ನಂ ವರ್ಣಮಾಲಾಕಲಾಪೇ .
ಪ್ರತಿಪದಮಿದಮಾತ್ಮಜ್ಯೋತಿರುದ್ಯೋತಮಾನಮ್ ..೮..
ಅಥೈವಮೇಕತ್ವೇನ ದ್ಯೋತಮಾನಸ್ಯಾತ್ಮನೋಽಧಿಗಮೋಪಾಯಾಃ ಪ್ರಮಾಣನಯನಿಕ್ಷೇಪಾಃ ಯೇ ತೇ ಖಲ್ವಭೂತಾರ್ಥಾ- ತಕ ಇಸಪ್ರಕಾರ ಜೀವ ತತ್ತ್ವಕೀ ಜಾನಕಾರೀ ಜೀವಕೋ ನಹೀಂ ಹೈ ತಬ ತಕ ವಹ ವ್ಯವಹಾರದೃಷ್ಟಿ ಹೈ, ಭಿನ್ನ ಭಿನ್ನ ನವ ತತ್ತ್ವೋಂಕೋ ಮಾನತಾ ಹೈ . ಜೀವಪುದ್ಗಲಕೀ ಬನ್ಧಪರ್ಯಾಯರೂಪ ದೃಷ್ಟಿಸೇ ಯಹ ಪದಾರ್ಥ ಭಿನ್ನ ಭಿನ್ನ ದಿಖಾಈ ದೇತೇ ಹೈಂ; ಕಿನ್ತು ಜಬ ಶುದ್ಧನಯಸೇ ಜೀವ-ಪುದ್ಗಲಕಾ ನಿಜಸ್ವರೂಪ ಭಿನ್ನ ಭಿನ್ನ ದೇಖಾ ಜಾಯೇ ತಬ ವೇ ಪುಣ್ಯ, ಪಾಪಾದಿ ಸಾತ ತತ್ತ್ವ ಕುಛ ಭೀ ವಸ್ತು ನಹೀಂ ಹೈಂ; ವೇ ನಿಮಿತ್ತ-ನೈಮಿತ್ತಿಕ ಭಾವಸೇ ಹುಏ ಥೇ, ಇಸಲಿಏ ಜಬ ವಹ ನಿಮಿತ್ತ- ನೈಮಿತ್ತಿಕಭಾವ ಮಿಟ ಗಯಾ ತಬ ಜೀವ-ಪುದ್ಗಲ ಭಿನ್ನ ಭಿನ್ನ ಹೋನೇಸೇ ಅನ್ಯ ಕೋಈ ವಸ್ತು (ಪದಾರ್ಥ) ಸಿದ್ಧ ನಹೀಂ ಹೋ ಸಕತೀ . ವಸ್ತು ತೋ ದ್ರವ್ಯ ಹೈ, ಔರ ದ್ರವ್ಯಕಾ ನಿಜಭಾವ ದ್ರವ್ಯಕೇ ಸಾಥ ಹೀ ರಹತಾ ಹೈ ತಥಾ ನಿಮಿತ್ತ- ನೈಮಿತ್ತಿಕಭಾವಕಾ ತೋ ಅಭಾವ ಹೀ ಹೋತಾ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ಶುದ್ಧನಯಸೇ ಜೀವಕೋ ಜಾನನೇಸೇ ಹೀ ಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನಕೀ ಪ್ರಾಪ್ತಿ ಹೋ ಸಕತೀ ಹೈ . ಜಬ ತಕ ಭಿನ್ನ ಭಿನ್ನ ನವ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೋ ಜಾನೇ, ಔರ ಶುದ್ಧನಯಸೇ ಆತ್ಮಾಕೋ ನ ಜಾನೇ ತಬ ತಕ ಪರ್ಯಾಯಬುದ್ಧಿ ಹೈ ..೧೩.. ಯಹಾಂ, ಇಸ ಅರ್ಥಕಾ ಕಲಶರೂಪ ಕಾವ್ಯ ಕಹತೇ ಹೈಂ : —
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — [ಇತಿ ] ಇಸಪ್ರಕಾರ [ಚಿರಮ್ ನವ-ತತ್ತ್ವ-ಚ್ಛನ್ನಮ್ ಇದಮ್ ಆತ್ಮಜ್ಯೋತಿಃ ] ನವ ತತ್ತ್ವೋಂಮೇಂ ಬಹುತ ಸಮಯಸೇ ಛಿಪೀ ಹುಈ ಯಹ ಆತ್ಮಜ್ಯೋತಿ [ಉನ್ನೀಯಮಾನಂ ] ಶುದ್ಧನಯಸೇ ಬಾಹರ ನಿಕಾಲಕರ ಪ್ರಗಟ ಕೀ ಗಈ ಹೈ, [ವರ್ಣಮಾಲಾ-ಕಲಾಪೇ ನಿಮಗ್ನಂ ಕನಕಮ್ ಇವ ] ಜೈಸೇ ವರ್ಣೋಕೇ ಸಮೂಹಮೇಂ ಛಿಪೇ ಹುಏ ಏಕಾಕಾರ ಸ್ವರ್ಣಕೋ ಬಾಹರ ನಿಕಾಲತೇ ಹೈಂ . [ಅಥ ] ಇಸಲಿಏ ಅಬ ಹೇ ಭವ್ಯ ಜೀವೋಂ ! [ಸತತವಿವಿಕ್ತಂ ] ಇಸೇ ಸದಾ ಅನ್ಯ ದ್ರವ್ಯೋಂಸೇ ತಥಾ ಉನಸೇ ಹೋನೇವಾಲೇ ನೈಮಿತ್ತಿಕ ಭಾವೋಂಸೇ ಭಿನ್ನ, [ಏಕರೂಪಂ ] ಏಕರೂಪ [ದೃಶ್ಯತಾಮ್ ] ದೇಖೋ . [ಪ್ರತಿಪದಮ್ ಉದ್ಯೋತಮಾನಮ್ ] ಯಹ (ಜ್ಯೋತಿ), ಪದ ಪದ ಪರ ಅರ್ಥಾತ್ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಪರ್ಯಾಯಮೇಂ ಏಕರೂಪ ಚಿತ್ಚಮತ್ಕಾರಮಾತ್ರ ಉದ್ಯೋತಮಾನ ಹೈ .
ಭಾವಾರ್ಥ : — ಯಹ ಆತ್ಮಾ ಸರ್ವ ಅವಸ್ಥಾಓಂಮೇಂ ವಿವಿಧರೂಪಸೇ ದಿಖಾಈ ದೇತಾ ಥಾ, ಉಸೇ ಶುದ್ಧನಯನೇ ಏಕ ಚೈತನ್ಯ-ಚಮತ್ಕಾರಮಾತ್ರ ದಿಖಾಯಾ ಹೈ; ಇಸಲಿಯೇ ಅಬ ಉಸೇ ಸದಾ ಏಕಾಕಾರ ಹೀ ಅನುಭವ ಕರೋ, ಪರ್ಯಾಯಬುದ್ಧಿಕಾ ಏಕಾನ್ತ ಮತ ರಖೋ — ಐಸಾ ಶ್ರೀ ಗುರುಓಂಕಾ ಉಪದೇಶ ಹೈ .೮.
ಟೀಕಾ : — ಅಬ, ಜೈಸೇ ನವತತ್ತ್ವೋಂಮೇಂ ಏಕ ಜೀವಕೋ ಹೀ ಜಾನನಾ ಭೂತಾರ್ಥ ಕಹಾ ಹೈ, ಉಸೀಪ್ರಕಾರ, ಏಕರೂಪಸೇ ಪ್ರಕಾಶಮಾನ ಆತ್ಮಾಕೇ ಅಧಿಗಮಕೇ ಉಪಾಯ ಜೋ ಪ್ರಮಾಣ, ನಯ, ನಿಕ್ಷೇಪ ಹೈಂ ವೇ ಭೀ ನಿಶ್ಚಯಸೇ