ಸ್ವಸ್ವಲಕ್ಷಣವೈಲಕ್ಷಣ್ಯೇನಾನುಭೂಯಮಾನತಾಯಾಂ ಭೂತಾರ್ಥಮ್, ಅಥ ಚ ನಿರ್ವಿಲಕ್ಷಣಸ್ವಲಕ್ಷಣೈಕಜೀವಸ್ವಭಾವಸ್ಯಾನುಭೂಯ- ಮಾನತಾಯಾಮಭೂತಾರ್ಥಮ್ . ಅಥೈವಮಮೀಷು ಪ್ರಮಾಣನಯನಿಕ್ಷೇಪೇಷು ಭೂತಾರ್ಥತ್ವೇನೈಕೋ ಜೀವ ಏವ ಪ್ರದ್ಯೋತತೇ .
ಕ್ವಚಿದಪಿ ಚ ನ ವಿದ್ಮೋ ಯಾತಿ ನಿಕ್ಷೇಪಚಕ್ರಮ್ .
ನ್ನನುಭವಮುಪಯಾತೇ ಭಾತಿ ನ ದ್ವೈತಮೇವ ..೯..
ನಿಕ್ಷೇಪ ಹೇ . ವರ್ತಮಾನ ಪರ್ಯಾಯಸೇ ವಸ್ತುಕೋ ವರ್ತಮಾನಮೇಂ ಕಹನಾ ಸೋ ಭಾವ ನಿಕ್ಷೇಪ ಹೈ . ಇನ ಚಾರೋಂ ನಿಕ್ಷೇಪೋಂಕಾ ಅಪನೇ-ಅಪನೇ ಲಕ್ಷಣಭೇದಸೇ (ವಿಲಕ್ಷಣರೂಪಸೇ — ಭಿನ್ನ ಭಿನ್ನ ರೂಪಸೇ) ಅನುಭವ ಕಿಯೇ ಜಾನೇಪರ ವೇ ಭೂತಾರ್ಥ ಹೈಂ, ಸತ್ಯಾರ್ಥ ಹೈಂ; ಔರ ಭಿನ್ನ ಲಕ್ಷಣಸೇ ರಹಿತ ಏಕ ಅಪನೇ ಚೈತನ್ಯಲಕ್ಷಣರೂಪ ಜೀವಸ್ವಭಾವಕಾ ಅನುಭವ ಕರನೇಪರ ವೇ ಚಾರೋಂ ಹೀ ಅಭೂತಾರ್ಥ ಹೈಂ, ಅಸತ್ಯಾರ್ಥ ಹೈಂ . ಇಸಪ್ರಕಾರ ಇನ ಪ್ರಮಾಣ-ನಯ-ನಿಕ್ಷೇಪೋಂಮೇಂ ಭೂತಾರ್ಥರೂಪಸೇ ಏಕ ಜೀವ ಹೀ ಪ್ರಕಾಶಮಾನ ಹೈ .
ಭಾವಾರ್ಥ : — ಇನ ಪ್ರಮಾಣ, ನಯ, ನಿಕ್ಷೇಪೋಂಕಾ ವಿಸ್ತಾರಸೇ ಕಥನ ತದ್ವಿಷಯಕ ಗ್ರನ್ಥೋಂಸೇ ಜಾನನಾ ಚಾಹಿಯೇ; ಉನಸೇ ದ್ರವ್ಯಪರ್ಯಾಯಸ್ವರೂಪ ವಸ್ತುಕೀ ಸಿದ್ಧಿ ಹೋತೀ ಹೈ . ವೇ ಸಾಧಕ ಅವಸ್ಥಾಮೇಂ ತೋ ಸತ್ಯಾರ್ಥ ಹೀ ಹೈಂ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ವೇ ಜ್ಞಾನಕೇ ಹೀ ವಿಶೇಷ ಹೈಂ . ಉನಕೇ ಬಿನಾ ವಸ್ತುಕೋ ಚಾಹೇ ಜೈಸಾ ಸಾಧಾ ಜಾಯೇ ತೋ ವಿಪರ್ಯಯ ಹೋ ಜಾತಾ ಹೈ . ಅವಸ್ಥಾನುಸಾರ ವ್ಯವಹಾರಕೇ ಅಭಾವಕೀ ತೀನ ರೀತಿಯಾಂ ಹೈಂ : ಪ್ರಥಮ ಅವಸ್ಥಾಮೇಂ ಪ್ರಮಾಣಾದಿಸೇ ಯಥಾರ್ಥ ವಸ್ತುಕೋ ಜಾನಕರ ಜ್ಞಾನ-ಶ್ರದ್ಧಾನಕೀ ಸಿದ್ಧಿ ಕರನಾ; ಜ್ಞಾನ-ಶ್ರದ್ಧಾನಕೇ ಸಿದ್ಧ ಹೋನೇಪರ ಶ್ರದ್ಧಾನಕೇ ಲಿಏ ಪ್ರಮಾಣಾದಿಕೀ ಕೋಈ ಆವಶ್ಯಕತಾ ನಹೀಂ ಹೈ . ಕಿನ್ತು ಅಬ ಯಹ ದೂಸರೀ ಅವಸ್ಥಾಮೇಂ ಪ್ರಮಾಣಾದಿಕೇ ಆಲಮ್ಬನಸೇ ವಿಶೇಷ ಜ್ಞಾನ ಹೋತಾ ಹೈ ಔರ ರಾಗ-ದ್ವೇಷ-ಮೋಹಕರ್ಮಕಾ ಸರ್ವಥಾ ಅಭಾವರೂಪ ಯಥಾಖ್ಯಾತ ಚಾರಿತ್ರ ಪ್ರಗಟ ಹೋತಾ ಹೈ; ಉಸಸೇ ಕೇವಲಜ್ಞಾನಕೀ ಪ್ರಾಪ್ತಿ ಹೋತೀ ಹೈ . ಕೇವಲಜ್ಞಾನ ಹೋನೇಕೇ ಪಶ್ಚಾತ್ ಪ್ರಮಾಣಾದಿಕಾ ಆಲಮ್ಬನ ನಹೀಂ ರಹತಾ . ತತ್ಪಶ್ಚಾತ್ ತೀಸರೀ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಸಿದ್ಧ ಅವಸ್ಥಾ ಹೈ, ವಹಾಂ ಭೀ ಕೋಈ ಆಲಮ್ಬನ ನಹೀಂ ಹೈ . ಇಸಪ್ರಕಾರ ಸಿದ್ಧ ಅವಸ್ಥಾಮೇಂ ಪ್ರಮಾಣ-ನಯ-ನಿಕ್ಷೇಪಕಾ ಅಭಾವ ಹೀ ಹೈ .
ಇಸ ಅರ್ಥಕಾ ಕಲಶರೂಪ ಶ್ಲೋಕ ಕಹತೇ ಹೈಂ : —
ಶ್ಲೋಕಾರ್ಥ : — ಆಚಾರ್ಯ ಶುದ್ಧನಯಕಾ ಅನುಭವ ಕರಕೇ ಕಹತೇ ಹೈಂ ಕಿ — [ಅಸ್ಮಿನ್ ಸರ್ವಂಕ ಷೇ ಧಾಮ್ನಿ ಅನುಭವಮ್ ಉಪಯಾತೇ ] ಇನ ಸಮಸ್ತ ಭೇದೋಂಕೋ ಗೌಣ ಕರನೇವಾಲಾ ಜೋ ಶುದ್ಧನಯಕೇ ವಿಷಯಭೂತ ಚೈತನ್ಯ-ಚಮತ್ಕಾರಮಾತ್ರ ತೇಜಃಪುಞ್ಜ ಆತ್ಮಾ ಹೈ, ಉಸಕಾ ಅನುಭವ ಹೋನೇಪರ [ನಯಶ್ರೀಃ ನ ಉದಯತಿ ] ನಯೋಂಕೀ ಲಕ್ಷ್ಮೀ ಉದಿತ ನಹೀಂ ಹೋತೀ, [ಪ್ರಮಾಣಂ ಅಸ್ತಮ್ ಏತಿ ] ಪ್ರಮಾಣ ಅಸ್ತ ಹೋ ಜಾತಾ ಹೈ [ಅಪಿ ಚ ] ಔರ [ನಿಕ್ಷೇಪಚಕ್ರಮ್ ಕ್ವಚಿತ್ ಯಾತಿ, ನ ವಿದ್ಮಃ ] ನಿಕ್ಷೇಪೋಂಕಾ ಸಮೂಹ ಕಹಾಂ ಚಾಲಾ ಜಾತಾ ಹೈ ಸೋ