യോ ഹി നാമ ഫലദാനസമര്ഥതയാ പ്രാദുര്ഭൂയ ഭാവകത്വേന ഭവന്തമപി ദൂരത ഏവ തദനുവൃത്തേരാത്മനോ ഭാവ്യസ്യ വ്യാവര്തനേന ഹഠാന്മോഹം ന്യക്കൃത്യോപരതസമസ്തഭാവ്യഭാവകസംക രദോഷത്വേനൈകത്വേ ടംകോത്കീര്ണം വിശ്വസ്യാപ്യസ്യോപരി തരതാ പ്രത്യക്ഷോദ്യോതതയാ നിത്യമേവാന്തഃപ്രകാശമാനേനാനപായിനാ സ്വതഃസിദ്ധേന പരമാര്ഥസതാ ഭഗവതാ ജ്ഞാനസ്വഭാവേന ദ്രവ്യാന്തരസ്വഭാവഭാവിഭ്യഃ സര്വേഭ്യോ ഭാവാന്തരേഭ്യഃ പരമാര്ഥ- തോതിരിക്തമാത്മാനം സംചേതയതേ സ ഖലു ജിതമോഹോ ജിന ഇതി ദ്വിതീയാ നിശ്ചയസ്തുതിഃ .
ഏവമേവ ച മോഹപദപരിവര്തനേന രാഗദ്വേഷക്രോധമാനമായാലോഭകര്മനോകര്മമനോവചനകായ- സൂത്രാണ്യേകാദശ പംചാനാം ശ്രോത്രചക്ഷുര്ഘ്രാണരസനസ്പര്ശനസൂത്രാണാമിന്ദ്രിയസൂത്രേണ പൃഥഗ്വ്യാഖ്യാ- തത്വാദ്വയാഖ്യേയാനി . അനയാ ദിശാന്യാന്യപ്യൂഹ്യാനി .
ഗാഥാര്ഥ : — [യഃ തു ] ജോ മുനി [മോഹം ] മോഹകോ [ജിത്വാ ] ജീതകര [ആത്മാനമ് ] അപനേ ആത്മാകോ [ജ്ഞാനസ്വഭാവാധികം ] ജ്ഞാനസ്വഭാവകേ ദ്വാരാ അന്യദ്രവ്യഭാവോംസേ അധിക [ജാനാതി ] ജാനതാ ഹൈ [തം സാധും ] ഉസ മുനികോ [പരമാര്ഥവിജ്ഞായകാഃ ] പരമാര്ഥകേ ജാനനേവാലേ [ജിതമോഹം ] ജിതമോഹ [ബ്രുവന്തി ] കഹതേ ഹൈം .
ടീകാ : — മോഹകര്മ ഫല ദേനേകീ സാമര്ഥ്യസേ പ്രഗട ഉദയരൂപ ഹോകര ഭാവകപനേസേ പ്രഗട ഹോതാ ഹൈ, തഥാപി തദനുസാര ജിസകീ പ്രവൃത്തി ഹൈ ഐസാ ജോ അപനാ ആത്മാ ഭാവ്യ, ഉസകോ ഭേദജ്ഞാനകേ ബല ദ്വാരാ ദൂരസേ ഹീ അലഗ കരനേസേ ഇസപ്രകാര ബലപൂര്വക മോഹകാ തിരസ്കാര കരകേ, സമസ്ത ഭാവ്യഭാവക- സംകരദോഷ ദൂര ഹോ ജാനേസേ ഏകത്വമേം ടംകോത്കീര്ണ (നിശ്ചല) ഔര ജ്ഞാനസ്വഭാവകേ ദ്വാരാ അന്യദ്രവ്യോംകേ സ്വഭാവോംസേ ഹോനേവാലേ സര്വ അന്യഭാവോംസേ പരമാര്ഥതഃ ഭിന്ന അപനേ ആത്മാകാ ജോ (മുനി) അനുഭവ കരതാ ഹൈ വഹ നിശ്ചയസേ ജിതമോഹ (ജിസനേ മോഹകോ ജീതാ ഹൈ ഐസാ) ജിന ഹൈം . കൈസാ ഹൈ വഹ ജ്ഞാനസ്വഭാവ ? ഇസ സമസ്ത ലോകകേ ഉപര തിരതാ ഹുആ, പ്രത്യക്ഷ ഉദ്യോതരൂപസേ സദൈവ അന്തരങ്ഗമേം പ്രകാശമാന, അവിനാശീ, അപനേസേ ഹീ സിദ്ധ ഔര പരമാര്ഥസത് ഐസാ ഭഗവാന ജ്ഞാനസ്വഭാവ ഹൈ .
ഇസപ്രകാര ഭാവ്യഭാവക ഭാവകേ സംകരദോഷകോ ദൂര കരകേ ദൂസരീ നിശ്ചയസ്തുതി ഹൈ .
ഇസ ഗാഥാസൂത്രമേം ഏക മോഹകാ ഹീ നാമ ലിയാ ഹൈ; ഉസമേം ‘മോഹ’ പദകോ ബദലകര ഉസകേ സ്ഥാന പര രാഗ, ദ്വേഷ, ക്രോധ, മാന, മായാ, ലോഭ, കര്മ, നോകര്മ, മന, വചന, കായ രഖകര ഗ്യാരഹ സൂത്ര വ്യാഖ്യാനരൂപ കരനാ ഔര ശ്രോത്ര, ചക്ഷു, ഘ്രാണ, രസന തഥാ സ്പര്ശന — ഇന പാംചകേ സൂത്രോംകോ ഇന്ദ്രിയസൂത്രകേ ദ്വാരാ അലഗ വ്യാഖ്യാനരൂപ കരനാ; ഇസപ്രകാര സോലഹ സൂത്രോംകോ ഭിന്ന-ഭിന്ന
൭൦