ആസ്താം താവദ്ബന്ധപ്രത്യയാത് ജ്ഞായകസ്യാശുദ്ധത്വം, ദര്ശനജ്ഞാനചാരിത്രാണ്യേവ ന വിദ്യന്തേ; യതോ ഹ്യനന്തധര്മണ്യേകസ്മിന് ധര്മിണ്യനിഷ്ണാതസ്യാന്തേവാസിജനസ്യ തദവബോധവിധായിഭിഃ കൈ ശ്ചിദ്ധര്മൈസ്തമനുശാസതാം സൂരിണാം ധര്മധര്മിണോഃ സ്വഭാവതോഭേദേപി വ്യപദേശതോ ഭേദമുത്പാദ്യ വ്യവഹാരമാത്രേണൈവ ജ്ഞാനിനോ ദര്ശനം ജ്ഞാനം ചാരിത്രമിത്യുപദേശഃ . പരമാര്ഥതസ്ത്വേകദ്രവ്യനിഷ്പീതാനന്തപര്യായതയൈകം കിംചിന്മിലിതാസ്വാദമ- ഭേദമേകസ്വഭാവമനുഭവതോ ന ദര്ശനം ന ജ്ഞാനം ന ചാരിത്രം, ജ്ഞായക ഏവൈകഃ ശുദ്ധഃ .
ടീകാ : — ഇസ ജ്ഞായക ആത്മാകോ ബന്ധപര്യായകേ നിമിത്തസേ അശുദ്ധതാ തോ ദൂര രഹോ, കിന്തു ഉസകേ ദര്ശന, ജ്ഞാന, ചാരിത്ര ഭീ വിദ്യമാന നഹീം ഹൈം; ക്യോംകി അനന്ത ധര്മോംവാലേ ഏക ധര്മീമേം ജോ നിഷ്ണാത നഹീം ഹൈം ഐസേ നികടവര്തീ ശിഷ്യജനകോ, ധര്മീകോ ബതലാനേവാലേ കതിപയ ധര്മോംകേ ദ്വാരാ, ഉപദേശ കരതേ ഹുഏ ആചാര്യോംകാ — യദ്യപി ധര്മ ഔര ധര്മീകാ സ്വഭാവസേ അഭേദ ഹൈ തഥാപി നാമസേ ഭേദ കരകേ — വ്യവഹാരമാത്രസേ ഹീ ഐസാ ഉപദേശ ഹൈ കി ജ്ഞാനീകേ ദര്ശന ഹൈ, ജ്ഞാന ഹൈ, ചാരിത്ര ഹൈ . കിന്തു പരമാര്ഥസേ ദേഖാ ജായേ തോ അനന്ത പര്യായോംകോ ഏക ദ്രവ്യ പീ ഗയാ ഹോനേസേ ജോ ഏക ഹൈ ഐസേ കുഛ — മിലേ ഹുഏ ആസ്വാദവാലേ, അഭേദ, ഏകസ്വഭാവീ തത്ത്വ — കാ അനുഭവ കരനേവാലേകോ ദര്ശന ഭീ നഹീം ഹൈ, ജ്ഞാന ഭീ നഹീം ഹൈ, ചാരിത്ര ഭീ നഹീം ഹൈ, ഏക ശുദ്ധ ജ്ഞായക ഹീ ഹൈ .
ഭാവാര്ഥ : — ഇസ ശുദ്ധ ആത്മാകേ കര്മബന്ധകേ നിമിത്തസേ അശുദ്ധതാ ഹോതീ ഹൈ, യഹ ബാത തോ ദൂര ഹീ രഹോ, കിന്തു ഉസകേ ദര്ശന, ജ്ഞാന, ചാരിത്രകേ ഭീ ഭേദ നഹീം ഹൈ ക്യോംകി വസ്തു അനന്തധര്മരൂപ ഏകധര്മീ ഹൈ . പരന്തു വ്യവഹാരീ ജന ധര്മോംകോ ഹീ സമഝതേ ഹൈം, ധര്മീകോ നഹീം ജാനതേ; ഇസലിയേ വസ്തുകേ കിന്ഹീം അസാധാരണ ധര്മോംകോ ഉപദേശമേം ലേകര അഭേദരൂപ വസ്തുമേം ഭീ ധര്മോംകേ നാമരൂപ ഭേദകോ ഉത്പന്ന കരകേ ഐസാ ഉപദേശ ദിയാ ജാതാ ഹൈ കി ജ്ഞാനീകേ ദര്ശന ഹൈ, ജ്ഞാന ഹൈ, ചാരിത്ര ഹൈ . ഇസപ്രകാര അഭേദമേം ഭേദ കിയാ ജാതാ ഹൈ, ഇസലിയേ വഹ വ്യവഹാര ഹൈ . യദി പരമാര്ഥസേ വിചാര കിയാ ജായേ തോ ഏക ദ്രവ്യ അനന്ത പര്യായോംകോ അഭേദരൂപസേ പീ കര ബൈഠാ ഹൈ, ഇസലിയേ ഉസമേം ഭേദ നഹീം ഹൈ .
യഹാ കോഈ കഹ സകതാ ഹൈ കി പര്യായ ഭീ ദ്രവ്യകേ ഹീ ഭേദ ഹൈം, അവസ്തു നഹീം; തബ ഫി ര ഉന്ഹേം വ്യവഹാര കൈസേ കഹാ ജാ സകതാ ഹൈ ? ഉസകാ സമാധാന യഹ ഹൈ : — യഹ ഠീക ഹൈ, കിന്തു യഹാ ദ്രവ്യദൃഷ്ടിസേ അഭേദകോ പ്രധാന കരകേ ഉപദേശ ദിയാ ഹൈ . അഭേദദൃഷ്ടിമേം ഭേദകോ ഗൌണ കഹനേസേ ഹീ അഭേദ ഭലീഭാ തി മാലൂമ ഹോ സകതാ ഹൈ . ഇസലിയേ ഭേദകോ ഗൌണ കരകേ ഉസേ വ്യവഹാര കഹാ ഹൈ . യഹാ യഹ അഭിപ്രായ ഹൈ കി ഭേദദൃഷ്ടിമേം നിര്വികല്പ ദശാ നഹീം ഹോതീ ഔര സരാഗീകേ വികല്പ ഹോതേ രഹതേ ഹൈം; ഇസലിയേ ജഹാ തക രാഗാദിക ദൂര നഹീം ഹോ ജാതേ വഹാ തക ഭേദകോ ഗൌണ കരകേ അഭേദരൂപ നിര്വികല്പ അനുഭവ കരായാ ഗയാ ഹൈ . വീതരാഗ ഹോനേകേ ബാദ ഭേദാഭേദരൂപ വസ്തുകാ ജ്ഞാതാ ഹോ ജാതാ ഹൈ വഹാ നയകാ ആലമ്ബന ഹീ നഹീം രഹതാ ..൭..
൧൮