യഥാ സ്പര്ശരസഗന്ധവര്ണാദിഭാവേഷു പൃഥുബുധ്നോദരാദ്യാകാരപരിണതപുദ്ഗലസ്കന്ധേഷു ഘടോയമിതി, ഘടേ ച സ്പര്ശരസഗന്ധവര്ണാദിഭാവാഃ പൃഥുബുധ്നോദരാദ്യാകാരപരിണതപുദ്ഗലസ്കന്ധാശ്ചാമീ ഇതി വസ്ത്വഭേദേനാനു- ഭൂതിസ്തഥാ കര്മണി മോഹാദിഷ്വന്തരംഗേഷു നോകര്മണി ശരീരാദിഷു ബഹിരങ്ഗേഷു ചാത്മതിരസ്കാരിഷു പുദ്ഗല- പരിണാമേഷ്വഹമിത്യാത്മനി ച കര്മ മോഹാദയോന്തരംഗാ നോകര്മ ശരീരാദയോ ബഹിരങ്ഗാശ്ചാത്മതിരസ്കാരിണഃ പുദ്ഗലപരിണാമാ അമീ ഇതി വസ്ത്വഭേദേന യാവന്തം കാലമനുഭൂതിസ്താവന്തം കാലമാത്മാ ഭവത്യപ്രതിബുദ്ധഃ . യദാ കദാചിദ്യഥാ രൂപിണോ ദര്പണസ്യ സ്വപരാകാരാവഭാസിനീ സ്വച്ഛതൈവ വഹ്നേരൌഷ്ണ്യം ജ്വാലാ ച തഥാ നീരൂപസ്യാത്മനഃ സ്വപരാകാരാവഭാസിനീ ജ്ഞാതൃതൈവ പുദ്ഗലാനാം കര്മ നോകര്മ ചേതി സ്വതഃ പരതോ വാ ഭേദവിജ്ഞാനമൂലാനുഭൂതിരുത്പത്സ്യതേ തദൈവ പ്രതിബുദ്ധോ ഭവിഷ്യതി .
ഗാഥാര്ഥ : — [യാവത് ] ജബ തക ഇസ ആത്മാകീ [കര്മണി ] ജ്ഞാനാവരണാദി ദ്രവ്യകര്മ, ഭാവകര്മ [ച ] ഔര [നോകര്മണി ] ശരീരാദി നോകര്മമേം [അഹം ] ‘യഹ മൈം ഹൂ ’ [ച ] ഔര [അഹകം കര്മ നോകര്മ ഇതി ] മുഝമേം (-ആത്മാമേം) ‘യഹ കര്മ-നോകര്മ ഹൈം’ — [ഏഷാ ഖലു ബുദ്ധിഃ ] ഐസീ ബുദ്ധി ഹൈ, [താവത് ] തബ തക [അപ്രതിബുദ്ധഃ ] യഹ ആത്മാ അപ്രതിബുദ്ധ [ഭവതി ] ഹൈ .
ടീകാ : — ജൈസേ സ്പര്ശ, രസ, ഗംധ, വര്ണ ആദി ഭാവോംമേം തഥാ ചൌഡാ തല, ബഡാ ഉദര ആദികേ ആകാര പരിണത ഹുയേ പുദ്ഗലകേ സ്കന്ധോംമേം ‘യഹ ഘട ഹൈ’ ഇസപ്രകാര, ഔര ഘഡേമേം ‘യഹ സ്പര്ശ, രസ, ഗംധ, വര്ണ ആദി ഭാവ തഥാ ചൌഡാ തല, ബഡാ ഉദര ആദികേ ആകാരരൂപ പരിണത പുദ്ഗല-സ്കംധ ഹൈം ’ ഇസപ്രകാര വസ്തുകേ അഭേദസേ അനുഭൂതി ഹോതീ ഹൈ, ഇസീപ്രകാര കര്മ – മോഹ ആദി അന്തരങ്ഗ (പരിണാമ) തഥാ നോകര്മ — ശരീരാദി ബാഹ്യ വസ്തുയേം — കി ജോ (സബ) പുദ്ഗലകേ പരിണാമ ഹൈം ഔര ആത്മാകാ തിരസ്കാര കരനേവാലേ ഹൈം — ഉനമേം ‘യഹ മൈം ഹൂ ’ ഇസപ്രകാര ഔര ആത്മാമേം ‘യഹ കര്മ — മോഹ ആദി അന്തരങ്ഗ തഥാ നോകര്മ — ശരീരാദി ബഹിരങ്ഗ, ആത്മ-തിരസ്കാരീ (ആത്മാകാ തിരസ്കാര കരനേവാലേ) പുദ്ഗല-പരിണാമ ഹൈം’ ഇസപ്രകാര വസ്തുകേ അഭേദസേ ജബ തക അനുഭൂതി ഹൈ തബ തക ആത്മാ അപ്രതിബുദ്ധ ഹൈ; ഔര ജബ കഭീ, ജൈസേ രൂപീ ദര്പണകീ സ്വ-പരകേ ആകാരകാ പ്രതിഭാസ കരനേവാലീ സ്വച്ഛതാ ഹീ ഹൈ ഔര ഉഷ്ണതാ തഥാ ജ്വാലാ അഗ്നികീ ഹൈ ഇസീപ്രകാര അരൂപീ ആത്മാകീ തോ അപനേകോ ഔര പരകോ ജാനനേവാലീ ജ്ഞാതൃതാ ഹീ ഹൈ ഔര കര്മ തഥാ നോകര്മ പുദ്ഗലകേ ഹൈം, ഇസപ്രകാര സ്വതഃ അഥവാ പരോപദേശസേ ജിസകാ മൂല ഭേദവിജ്ഞാന ഹൈ ഐസീ അനുഭൂതി ഉത്പന്ന ഹോഗീ തബ ഹീ (ആത്മാ) പ്രതിബുദ്ധ ഹോഗാ