ଶଯାନଃ ସ୍ଵଯମଜ୍ଞାନୀ ସନ୍ନନ୍ଯେନ ତଦଂଚଲମାଲମ୍ବ୍ଯ ବଲାନ୍ନଗ୍ନୀକ୍ରିଯମାଣୋ ମଂକ୍ଷୁ ପ୍ରତିବୁଧ୍ଯସ୍ଵାର୍ପଯ ପରିଵର୍ତିତମେତଦ୍ଵସ୍ତ୍ରଂ ମାମକମିତ୍ଯସକୃଦ୍ଵାକ୍ଯଂ ଶୃଣ୍ଵନ୍ନଖିଲୈଶ୍ଚିହ୍ନୈଃ ସୁଷ୍ଠୁ ପରୀକ୍ଷ୍ଯ ନିଶ୍ଚିତମେତତ୍ପରକୀଯମିତି ଜ୍ଞାତ୍ଵା ଜ୍ଞାନୀ ସନ୍ ମୁଂଚତି ତଚ୍ଚୀଵରମଚିରାତ୍, ତଥା ଜ୍ଞାତାପି ସମ୍ଭ୍ରାନ୍ତ୍ଯା ପରକୀଯାନ୍ଭାଵା- ନାଦାଯାତ୍ମୀଯପ୍ରତିପତ୍ତ୍ଯାତ୍ମନ୍ଯଧ୍ଯାସ୍ଯ ଶଯାନଃ ସ୍ଵଯମଜ୍ଞାନୀ ସନ୍ ଗୁରୁଣା ପରଭାଵଵିଵେକଂ କୃତ୍ଵୈକୀକ୍ରିଯମାଣୋ ମଂକ୍ଷୁ ପ୍ରତିବୁଧ୍ଯସ୍ଵୈକଃ ଖଲ୍ଵଯମାତ୍ମେତ୍ଯସକୃଚ୍ଛ୍ରୌତଂ ଵାକ୍ଯଂ ଶୃଣ୍ଵନ୍ନଖିଲୈଶ୍ଚିହ୍ନୈଃ ସୁଷ୍ଠୁ ପରୀକ୍ଷ୍ଯ ନିଶ୍ଚିତମେତେ ପରଭାଵା ଇତି ଜ୍ଞାତ୍ଵା ଜ୍ଞାନୀ ସନ୍ ମୁଂଚତି ସର୍ଵାନ୍ପରଭାଵାନଚିରାତ୍ .
ଦନଵମପରଭାଵତ୍ଯାଗଦୃଷ୍ଟାନ୍ତଦୃଷ୍ଟିଃ .
ସ୍ଵଯମିଯମନୁଭୂତିସ୍ତାଵଦାଵିର୍ବଭୂଵ ..୨୯..
ହୈ ଔର ଉସେ ନଗ୍ନ କର କହତା ହୈ କି ‘ତୂ ଶୀଘ୍ର ଜାଗ, ସାଵଧାନ ହୋ, ଯହ ମେରା ଵସ୍ତ୍ର ବଦଲେମେଂ ଆ ଗଯା ହୈ, ଯହ ମେରା ହୈ ସୋ ମୁଝେ ଦେ ଦେ’, ତବ ବାରମ୍ବାର କହେ ଗଯେ ଇସ ଵାକ୍ଯକୋ ସୁନତା ହୁଆ ଵହ, (ଉସ ଵସ୍ତ୍ରକେ) ସର୍ଵ ଚିହ୍ନୋଂସେ ଭଲୀଭାନ୍ତି ପରୀକ୍ଷା କରକେ, ‘ଅଵଶ୍ଯ ଯହ ଵସ୍ତ୍ର ଦୂସରେକା ହୀ ହୈ’ ଐସା ଜାନକର , ଜ୍ଞାନୀ ହୋତା ହୁଆ, ଉସ (ଦୂସରେକେ) ଵସ୍ତ୍ରକୋ ଶୀଘ୍ର ହୀ ତ୍ଯାଗ ଦେତା ହୈ . ଇସୀପ୍ରକାର — ଜ୍ଞାତା ଭୀ ଭ୍ରମଵଶ ପରଦ୍ରଵ୍ଯୋଂକେ ଭାଵୋଂକୋ ଗ୍ରହଣ କରକେ, ଉନ୍ହେଂ ଅପନା ଜାନକର, ଅପନେମେଂ ଏକରୂପ କରକେ ସୋ ରହା ହୈ ଔର ଅପନେ ଆପ ଅଜ୍ଞାନୀ ହୋ ରହା ହୈ ; ଜବ ଶ୍ରୀ ଗୁରୁ ପରଭାଵକା ଵିଵେକ (ଭେଦଜ୍ଞାନ) କରକେ ଉସେ ଏକ ଆତ୍ମଭାଵରୂପ କରତେ ହୈଂ ଔର କହତେ ହୈଂ କି ‘ତୂ ଶୀଘ୍ର ଜାଗ, ସାଵଧାନ ହୋ, ଯହ ତେରା ଆତ୍ମା ଵାସ୍ତଵମେଂ ଏକ (ଜ୍ଞାନମାତ୍ର) ହୀ ହୈ, (ଅନ୍ଯ ସର୍ଵ ପରଦ୍ରଵ୍ଯକେ ଭାଵ ହୈଂ )’, ତବ ବାରମ୍ବାର କହେ ଗଯେ ଇସ ଆଗମକେ ଵାକ୍ଯକୋ ସୁନତା ହୁଆ ଵହ, ସମସ୍ତ (ସ୍ଵ-ପରକେ) ଚିହ୍ନୋଂସେ ଭଲୀଭାଂତି ପରୀକ୍ଷା କରକେ, ‘ଅଵଶ୍ଯ ଯହ ପରଭାଵ ହୀ ହୈଂ, (ମୈଂ ଏକ ଜ୍ଞାନମାତ୍ର ହୀ ହୂଁ)’ ଯହ ଜାନକର, ଜ୍ଞାନୀ ହୋତା ହୁଆ, ସର୍ଵ ପରଭାଵୋଂକୋ ଶୀଘ୍ର ଛୋଡ଼ ଦେତା ହୈ
.
ଭାଵାର୍ଥ : — ଜବ ତକ ପରଵସ୍ତୁକୋ ଭୂଲସେ ଅପନୀ ସମଝତା ହୈ ତବ ତକ ମମତ୍ଵ ରହତା ହୈ; ଔର ଜବ ଯଥାର୍ଥ ଜ୍ଞାନ ହୋନେସେ ପରଵସ୍ତୁକୋ ଦୂସରେକୀ ଜାନତା ହୈ ତବ ଦୂସରେକୀ ଵସ୍ତୁମେଂ ମମତ୍ଵ କୈସେ ରହେଗା ? ଅର୍ଥାତ୍ ନହୀଂ ରହେ ଯହ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ହୈ ..୩୫..
ଅବ ଇସୀ ଅର୍ଥକା ସୂଚକ କଲଶରୂପ କାଵ୍ଯ କହତେ ହୈଂ : —
ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — [ଅପର-ଭାଵ-ତ୍ଯାଗ-ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତ-ଦୃଷ୍ଟିଃ ] ଯହ ପରଭାଵକେ ତ୍ଯାଗକେ ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତକୀ ଦୃଷ୍ଟି,
୭୬