ଇହ ଖଲୁ ତଦସାଧାରଣଲକ୍ଷଣାକଲନାତ୍କ୍ଲୀବତ୍ଵେନାତ୍ଯନ୍ତଵିମୂଢାଃ ସନ୍ତସ୍ତାତ୍ତ୍ଵିକମାତ୍ମାନ- ମଜାନନ୍ତୋ ବହଵୋ ବହୁଧା ପରମପ୍ଯାତ୍ମାନମିତି ପ୍ରଲପନ୍ତି . ନୈସର୍ଗିକରାଗଦ୍ଵେଷକଲ୍ମାଷିତ- ମଧ୍ଯଵସାନମେଵ ଜୀଵସ୍ତଥାଵିଧାଧ୍ଯଵସାନାତ୍ ଅଂଗାରସ୍ଯେଵ କାର୍ଷ୍ଣ୍ଯାଦତିରିକ୍ତତ୍ଵେନାନ୍ଯସ୍ଯାନୁପ- ଲଭ୍ଯମାନତ୍ଵାଦିତି କେଚିତ୍ . ଅନାଦ୍ଯନନ୍ତପୂର୍ଵାପରୀଭୂତାଵଯଵୈକସଂସରଣକ୍ରିଯାରୂପେଣ କ୍ରୀଡତ୍କର୍ମୈଵ ଜୀଵଃ କର୍ମଣୋଽତିରିକ୍ତତ୍ଵେନାନ୍ଯସ୍ଯାନୁପଲଭ୍ଯମାନତ୍ଵାଦିତି କେଚିତ୍ . ତୀଵ୍ରମନ୍ଦାନୁଭଵଭିଦ୍ଯମାନଦୁରଂତ- ରାଗରସନିର୍ଭରାଧ୍ଯଵସାନସଂତାନ ଏଵ ଜୀଵସ୍ତତୋଽତିରିକ୍ତସ୍ଯାନ୍ଯସ୍ଯାନୁପଲଭ୍ଯମାନତ୍ଵାଦିତି କେଚିତ୍ . ନଵପୁରାଣାଵସ୍ଥାଦିଭାଵେନ ପ୍ରଵର୍ତମାନଂ ନୋକର୍ମୈଵ ଜୀଵଃ ଶରୀରାଦତିରିକ୍ତତ୍ଵେନାନ୍ଯସ୍ଯାନୁ- ପଲଭ୍ଯମାନତ୍ଵାଦିତି କେଚିତ୍ . ଵିଶ୍ଵମପି ପୁଣ୍ଯପାପରୂପେଣାକ୍ରାମନ୍ କର୍ମଵିପାକ ଏଵ ଜୀଵଃ ଶୁଭାଶୁଭଭାଵାଦତିରିକ୍ତତ୍ଵେନାନ୍ଯସ୍ଯାନୁପଲଭ୍ଯମାନତ୍ଵାଦିତି କେଚିତ୍ . ସାତାସାତରୂପେଣାଭି- ଵ୍ଯାପ୍ତସମସ୍ତତୀଵ୍ରମନ୍ଦତ୍ଵଗୁଣାଭ୍ଯାଂ ଭିଦ୍ଯମାନଃ କର୍ମାନୁଭଵ ଏଵ ଜୀଵଃ ସୁଖଦୁଃଖାତିରିକ୍ତତ୍ଵେ- ମିଥ୍ଯାଦୃଷ୍ଟି ଜୀଵ [ପରମ୍ ] ପରକୋ [ଆତ୍ମାନଂ ] ଆତ୍ମା [ଵଦନ୍ତି ] କହତେ ହୈଂ . [ତେ ] ଉନ୍ହେଂ [ନିଶ୍ଚଯଵାଦିଭିଃ ] ନିଶ୍ଚଯଵାଦିଯୋଂନେ ( — ସତ୍ଯାର୍ଥଵାଦିଯୋଂନେ) [ପରମାର୍ଥଵାଦିନଃ ] ପରମାର୍ଥଵାଦୀ ( — ସତ୍ଯାର୍ଥଵକ୍ତା) [ନ ନିର୍ଦିଷ୍ଟାଃ ] ନହୀଂ କହା ହୈ .

ଟୀକା : — ଇସ ଜଗତମେଂ ଆତ୍ମାକା ଅସାଧାରଣ ଲକ୍ଷଣ ନ ଜାନନେକେ କାରଣ ନପୁଂସକତାସେ ଅତ୍ଯନ୍ତ ଵିମୂଢ଼ ହୋତେ ହୁଏ, ତାତ୍ତ୍ଵିକ (ପରମାର୍ଥଭୂତ) ଆତ୍ମାକୋ ନ ଜାନନେଵାଲେ ବହୁତସେ ଅଜ୍ଞାନୀ ଜନ ଅନେକ ପ୍ରକାରସେ ପରକୋ ଭୀ ଆତ୍ମା କହତେ ହୈଂ, ବକତେ ହୈଂ . କୋଈ ତୋ ଐସା କହତେ ହୈଂ କି ସ୍ଵାଭାଵିକ ଅର୍ଥାତ୍ ସ୍ଵଯମେଵ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ ରାଗ-ଦ୍ଵେଷକେ ଦ୍ଵାରା ମଲିନ ଜୋ ଅଧ୍ଯଵସାନ (ଅର୍ଥାତ୍ ମିଥ୍ଯା ଅଭିପ୍ରାଯ ଯୁକ୍ତ ଵିଭାଵପରିଣାମ) ଵହ ହୀ ଜୀଵ ହୈ, କ୍ଯୋଂକି ଜୈସେ କାଲେପନସେ ଅନ୍ଯ ଅଲଗ କୋଈ କୋଯଲା ଦିଖାଈ ନହୀଂ ଦେତା ଉସୀପ୍ରକାର ତଥାଵିଧ ଅଧ୍ଯଵସାନସେ ଭିନ୍ନ ଅନ୍ଯ କୋଈ ଆତ୍ମା ଦିଖାଈ ନହୀଂ ଦେତା .୧. କୋଈ କହତେ ହୈଂ କି ଅନାଦି ଜିସକା ପୂର୍ଵ ଅଵଯଵ ହୈ ଔର ଅନନ୍ତ ଜିସକା ଭଵିଷ୍ଯକା ଅଵଯଵ ହୈ ଐସୀ ଏକ ସଂସରଣରୂପ (ଭ୍ରମଣରୂପ) ଜୋ କ୍ରିଯା ହୈ ଉସରୂପସେ କ୍ରୀଡ଼ା କରତା ହୁଆ କର୍ମ ହୀ ଜୀଵ ହୈ, କ୍ଯୋଂକି କର୍ମସେ ଭିନ୍ନ ଅନ୍ଯ କୋଈ ଜୀଵ ଦିଖାଈ ନହୀଂ ଦେତା .୨. କୋଈ କହତେ ହୈଂ କି ତୀଵ୍ର-ମନ୍ଦ ଅନୁଭଵସେ ଭେଦରୂପ ହୋନେଵାଲେ, ଦୁରନ୍ତ (ଜିସକା ଅନ୍ତ ଦୂର ହୈ ଐସା) ରାଗରୂପ ରସସେ ଭରେ ହୁଏ ଅଧ୍ଯଵସାନୋଂକୀ ସନ୍ତତି (ପରିପାଟୀ) ହୀ ଜୀଵ ହୈ, କ୍ଯୋଂକି ଉସସେ ଅନ୍ଯ ଅଲଗ କୋଈ ଜୀଵ ଦିଖାଈ ନହୀଂ ଦେତା .୩. କୋଈ କହତେ ହୈଂ କି ନଈ ଔର ପୁରାନୀ ଅଵସ୍ଥା ଇତ୍ଯାଦି ଭାଵସେ ପ୍ରଵର୍ତମାନ ନୋକର୍ମ ହୀ ଜୀଵ ହୈ, କ୍ଯୋଂକି ଶରୀରସେ ଅନ୍ଯ ଅଲଗ କୋଈ ଜୀଵ ଦିଖାଈ ନହୀଂ ଦେତା .୪. କୋଈ ଯହ କହତେ ହୈଂ କି ସମସ୍ତ ଲୋକକୋ ପୁଣ୍ଯପାପରୂପସେ ଵ୍ଯାପ୍ତ କରତା ହୁଆ କର୍ମକା ଵିପାକ ହୀ ଜୀଵ ହୈ, କ୍ଯୋଂକି ଶୁଭାଶୁଭ ଭାଵସେ ଅନ୍ଯ ଅଲଗ କୋଈ ଜୀଵ ଦିଖାଈ ନହୀଂ ଦେତା .୫. କୋଈ