ଦ୍ଯନନ୍ତପୂର୍ଵାପରୀଭୂତାଵଯଵୈକସଂସରଣଲକ୍ଷଣକ୍ରିଯାରୂପେଣ କ୍ରୀଡତ୍କର୍ମୈଵ ଜୀଵଃ କର୍ମଣୋଽତିରିକ୍ତତ୍ଵେନାନ୍ଯସ୍ଯ ଚିତ୍ସ୍ଵଭାଵସ୍ଯ ଵିଵେଚକୈଃ ସ୍ଵଯମୁପଲଭ୍ଯମାନତ୍ଵାତ୍ . ନ ଖଲୁ ତୀଵ୍ରମନ୍ଦାନୁଭଵଭିଦ୍ଯମାନଦୁରନ୍ତରାଗରସ- ନିର୍ଭରାଧ୍ଯଵସାନସନ୍ତାନୋ ଜୀଵସ୍ତତୋଽତିରିକ୍ତତ୍ଵେନାନ୍ଯସ୍ଯ ଚିତ୍ସ୍ଵଭାଵସ୍ଯ ଵିଵେଚକୈଃ ସ୍ଵଯମୁପଲଭ୍ଯ- ମାନତ୍ଵାତ୍ . ନ ଖଲୁ ନଵପୁରାଣାଵସ୍ଥାଦିଭେଦେନ ପ୍ରଵର୍ତମାନଂ ନୋକର୍ମ ଜୀଵଃ ଶରୀରାଦତିରିକ୍ତତ୍ଵେନାନ୍ଯସ୍ଯ ଚିତ୍ସ୍ଵଭାଵସ୍ଯ ଵିଵେଚକୈଃ ସ୍ଵଯମୁପଲଭ୍ଯମାନତ୍ଵାତ୍ . ନ ଖଲୁ ଵିଶ୍ଵମପି ପୁଣ୍ଯପାପରୂପେଣାକ୍ରାମନ୍ କର୍ମଵିପାକୋ ଜୀଵଃ ଶୁଭାଶୁଭଭାଵାଦତିରିକ୍ତତ୍ଵେନାନ୍ଯସ୍ଯ ଚିତ୍ସ୍ଵଭାଵସ୍ଯ ଵିଵେଚକୈଃ ସ୍ଵଯମୁପଲଭ୍ଯ- ମାନତ୍ଵାତ୍ . ନ ଖଲୁ ସାତାସାତରୂପେଣାଭିଵ୍ଯାପ୍ତସମସ୍ତତୀଵ୍ରମନ୍ଦତ୍ଵଗୁଣାଭ୍ଯାଂ ଭିଦ୍ଯମାନଃ କର୍ମାନୁଭଵୋ ଜୀଵଃ ସୁଖଦୁଃଖାତିରିକ୍ତତ୍ଵେନାନ୍ଯସ୍ଯ ଚିତ୍ସ୍ଵଭାଵସ୍ଯ ଵିଵେଚକୈଃ ସ୍ଵଯମୁପଲଭ୍ଯମାନତ୍ଵାତ୍ . ନ ଖଲୁ ମଜ୍ଜିତାଵ- ଦୁଭଯାତ୍ମକତ୍ଵାଦାତ୍ମକର୍ମୋଭଯଂ ଜୀଵଃ କାର୍ତ୍ସ୍ନ୍ଯତଃ କର୍ମଣୋଽତିରିକ୍ତତ୍ଵେନାନ୍ଯସ୍ଯ ଚିତ୍ସ୍ଵଭାଵସ୍ଯ ଵିଵେଚକୈଃ ଉପଲଭ୍ଯମାନ ହୈ ଅର୍ଥାତ୍ ଵେ ଚୈତନ୍ଯଭାଵକୋ ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷ ଭିନ୍ନ ଅନୁଭଵ କରତେ ହୈଂ .୧. ଅନାଦି ଜିସକା ପୂର୍ଵ ଅଵଯଵ ହୈ ଔର ଅନନ୍ତ ଜିସକା ଭଵିଷ୍ଯକା ଅଵଯଵ ହୈ ଐସୀ ଏକ ସଂସରଣରୂପ କ୍ରିଯାକେ ରୂପମେଂ କ୍ରୀଡ଼ା କରତା ହୁଆ କର୍ମ ଭୀ ଜୀଵ ନହୀଂ ହୈ; କ୍ଯୋଂକି କର୍ମସେ ଭିନ୍ନ ଅନ୍ଯ ଚୈତନ୍ଯଭାଵସ୍ଵରୂପ ଜୀଵ ଭେଦଜ୍ଞାନିଯୋଂକେ ଦ୍ଵାରା ସ୍ଵଯଂ ଉପଲଭ୍ଯମାନ ହୈ ଅର୍ଥାତ୍ ଵେ ଉସକା ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷ ଅନୁଭଵ କରତେ ହୈଂ .୨. ତୀଵ୍ର-ମନ୍ଦ ଅନୁଭଵସେ ଭେଦରୂପ ହୋନେଵାଲେ, ଦୁରନ୍ତ ରାଗରସସେ ଭରେ ହୁଏ ଅଧ୍ଯଵସାନୋଂକୀ ସଂତତି ଭୀ ଜୀଵ ନହୀଂ ହୈ; କ୍ଯୋଂକି ଉସ ସଂତତିସେ ଭିନ୍ନ ଅନ୍ଯ ଚୈତନ୍ଯଭାଵରୂପ ଜୀଵ ଭେଦଜ୍ଞାନିଯୋଂକେ ଦ୍ଵାରା ସ୍ଵଯଂ ଉପଲଭ୍ଯମାନ ହୈ ଅର୍ଥାତ୍ ଵେ ଉସକା ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷ ଅନୁଭଵ କରତେ ହୈଂ .୩. ନଈ-ପୁରାନୀ ଅଵସ୍ଥାଦିକକେ ଭେଦସେ ପ୍ରଵର୍ତମାନ ନୋକର୍ମ ଭୀ ଜୀଵ ନହୀଂ ହୈ; କ୍ଯୋଂକି ଶରୀରସେ ଭିନ୍ନ ଅନ୍ଯ ଚୈତନ୍ଯସ୍ଵଭାଵରୂପ ଜୀଵ ଭେଦଜ୍ଞାନିଯୋଂକେ ଦ୍ଵାରା ସ୍ଵଯଂ ଉପଲଭ୍ଯମାନ ହୈ ଅର୍ଥାତ୍ ଵେ ଉସେ ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷ ଅନୁଭଵ କରତେ ହୈଂ .୪. ସମସ୍ତ ଜଗତକୋ ପୁଣ୍ଯ-ପାପରୂପସେ ଵ୍ଯାପ୍ତ କରତା କର୍ମଵିପାକ ଭୀ ଜୀଵ ନହୀଂ ହୈ; କ୍ଯୋଂକି ଶୁଭାଶୁଭ ଭାଵସେ ଭିନ୍ନ ଅନ୍ଯ ଚୈତନ୍ଯସ୍ଵଭାଵରୂପ ଜୀଵ ଭେଦଜ୍ଞାନିଯୋଂକେ ଦ୍ଵାରା ସ୍ଵଯଂ ଉପଲଭ୍ଯମାନ ହୈ ଅର୍ଥାତ୍ ଵେ ସ୍ଵଯଂ ଉସକା ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷ ଅନୁଭଵ କରତେ ହୈଂ .୫. ସାତା-ଅସାତାରୂପସେ ଵ୍ଯାପ୍ତ ସମସ୍ତ ତୀଵ୍ରମନ୍ଦତାରୂପ ଗୁଣୋଂକେ ଦ୍ଵାରା ଭେଦରୂପ ହୋନେଵାଲା କର୍ମକା ଅନୁଭଵ ଭୀ ଜୀଵ ନହୀଂ ହୈ; କ୍ଯୋଂକି ସୁଖ-ଦୁଃଖସେ ଭିନ୍ନ ଅନ୍ଯ ଚୈତନ୍ଯସ୍ଵଭାଵରୂପ ଜୀଵ ଭେଦଜ୍ଞାନିଯୋଂକେ ଦ୍ଵାରା ସ୍ଵଯଂ ଉପଲଭ୍ଯମାନ ହୈ ଅର୍ଥାତ୍ ଵେ ସ୍ଵଯଂ ଉସକା ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷ ଅନୁଭଵ କରତେ ହୈଂ .୬. ଶ୍ରୀଖଣ୍ଡକୀ ଭାଁତି ଉଭଯାତ୍ମକରୂପସେ ମିଲେ ହୁଏ ଆତ୍ମା ଔର କର୍ମ ଦୋନୋଂ ମିଲକର ଭୀ ଜୀଵ ନହୀଂ ହୈଂ; କ୍ଯୋଂକି ସମ୍ପୂର୍ଣତଯା କର୍ମୋଂସେ ଭିନ୍ନ ଅନ୍ଯ ଚୈତନ୍ଯସ୍ଵଭାଵରୂପ ଜୀଵ ଭେଦଜ୍ଞାନିଯୋଂକେ ଦ୍ଵାରା ସ୍ଵଯଂ ଉପଲଭ୍ଯମାନ ହୈଂ ଅର୍ଥାତ୍ ଵେ ସ୍ଵଯଂ ଉସକା ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷ ଅନୁଭଵ କରତେ ହୈଂ .୭. ଅର୍ଥକ୍ରିଯାମେଂ ସମର୍ଥ କର୍ମକା ସଂଯୋଗ ଭୀ ଜୀଵ ନହୀଂ ହୈ କ୍ଯୋଂକି, ଆଠ ଲକଡ଼ିଯୋଂକେ ସଂଯୋଗସେ (- ପଲଂଗସେ) ଭିନ୍ନ ପଲଂଗ ପର ସୋନେଵାଲେ ପୁରୁଷକୀ ଭାଂତି, କର୍ମସଂଯୋଗସେ ଭିନ୍ନ ଅନ୍ଯ ଚୈତନ୍ଯସ୍ଵଭାଵରୂପ ଜୀଵ ଭେଦଜ୍ଞାନିଯୋଂକେ ଦ୍ଵାରା ସ୍ଵଯଂ ଉପଲଭ୍ଯମାନ ହୈ ଅର୍ଥାତ୍ ଵେ ସ୍ଵଯଂ ଉସକା ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷ ଅନୁଭଵ କରତେ

୯୨