ସ୍ଵଯମୁପଲଭ୍ଯମାନତ୍ଵାତ୍ . ନ ଖଲ୍ଵର୍ଥକ୍ରିଯାସମର୍ଥଃ କର୍ମସଂଯୋଗୋ ଜୀଵଃ କର୍ମସଂଯୋଗାତ୍ ଖଟ୍ଵାଶାଯିନଃ ପୁରୁଷସ୍ଯେଵାଷ୍ଟକାଷ୍ଠସଂଯୋଗାଦତିରିକ୍ତତ୍ଵେନାନ୍ଯସ୍ଯ ଚିତ୍ସ୍ଵଭାଵସ୍ଯ ଵିଵେଚକୈଃ ସ୍ଵଯମୁପଲଭ୍ଯମାନତ୍ଵାଦିତି .
ସ୍ଵଯମପି ନିଭୃତଃ ସନ୍ ପଶ୍ଯ ଷଣ୍ମାସମେକମ୍ .
ନନୁ କିମନୁପଲବ୍ଧିର୍ଭାତି କିଂଚୋପଲବ୍ଧିଃ ..୩୪..
ଭାଵାର୍ଥ : — ଚୈତନ୍ଯସ୍ଵଭାଵରୂପ ଜୀଵ, ସର୍ଵ ପରଭାଵୋଂସେ ଭିନ୍ନ, ଭେଦଜ୍ଞାନିଯୋଂକେ ଗୋଚର ହୈଂ; ଇସଲିଏ ଅଜ୍ଞାନୀ ଜୈସା ମାନତେ ହୈଂ ଵୈସା ନହୀଂ ହୈ ..୪୪..
ଯହାଁ ପୁଦ୍ଗଲସେ ଭିନ୍ନ ଆତ୍ମାକୀ ଉପଲବ୍ଧିକେ ପ୍ରତି ଵିରୋଧ କରନେଵାଲେ ( – ପୁଦ୍ଗଲକୋ ହୀ ଆତ୍ମା ଜାନନେଵାଲେ) ପୁରୁଷକୋ (ଉସକେ ହିତରୂପ ଆତ୍ମପ୍ରାପ୍ତିକୀ ବାତ କହକର) ମିଠାସପୂର୍ଵକ (ଔର ସମଭାଵସେ) ହୀ ଇସପ୍ରକାର ଉପଦେଶ କରନା ଯହ କାଵ୍ଯମେଂ ବତଲାତେ ହୈଂ : —
ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — ହେ ଭଵ୍ଯ ! ତୁଝେ [ଅପରେଣ ] ଅନ୍ଯ [ଅକାର୍ଯ-କୋଲାହଲେନ ] ଵ୍ଯର୍ଥ ହୀ କୋଲାହଲ କରନେସେ [କିମ୍ ] କ୍ଯା ଲାଭ ହୈ ? ତୂ [ଵିରମ ] ଇସ କୋଲାହଲସେ ଵିରକ୍ତ ହୋ ଔର [ଏକମ୍ ] ଏକ ଚୈତନ୍ଯମାତ୍ର ଵସ୍ତୁକୋ [ସ୍ଵଯମ୍ ଅପି ] ସ୍ଵଯଂ [ନିଭୃତଃ ସନ୍ ] ନିଶ୍ଚଲ ଲୀନ ହୋକର [ପଶ୍ଯ ଷଣ୍ମାସମ୍ ] ଦେଖ; ଐସା ଛହ ମାସ ଅଭ୍ଯାସ କର ଔର ଦେଖ କି ଐସା କରନେସେ [ହୃଦଯ- ସରସି ] ଅପନେ ହୃଦଯସରୋଵରମେଂ, [ପୁଦ୍ଗଲାତ୍ ଭିନ୍ନଧାମ୍ନଃ ] ଜିସକା ତେଜ-ପ୍ରତାପ-ପ୍ରକାଶ ପୁଦ୍ଗଲସେ ଭିନ୍ନ ହୈ ଐସେ ଉସ [ପୁଂସଃ ] ଆତ୍ମାକୀ [ନନୁ କିମ୍ ଅନୁପଲବ୍ଧିଃ ଭାତି ] ପ୍ରାପ୍ତି ନହୀଂ ହୋତୀ ହୈ [କିଂ ଚ ଉପଲବ୍ଧିଃ ] ଯା ହୋତୀ ହୈ ?
ଭାଵାର୍ଥ : — ଯଦି ଅପନେ ସ୍ଵରୂପକା ଅଭ୍ଯାସ କରେ ତୋ ଉସକୀ ପ୍ରାପ୍ତି ଅଵଶ୍ଯ ହୋତୀ ହୈ; ଯଦି ପରଵସ୍ତୁ ହୋ ତୋ ଉସକୀ ତୋ ପ୍ରାପ୍ତି ନହୀଂ ହୋତୀ . ଅପନା ସ୍ଵରୂପ ତୋ ଵିଦ୍ଯମାନ ହୈ, କିନ୍ତୁ ଉସେ ଭୂଲ ରହା ହୈ; ଯଦି ସାଵଧାନ ହୋକର ଦେଖେ ତୋ ଵହ ଅପନେ ନିକଟ ହୀ ହୈ . ଯହାଁ ଛହ ମାସକେ ଅଭ୍ଯାସକୀ ବାତ କହୀ ହୈ ଇସକା ଅର୍ଥ ଯହ ନହୀଂ ସମଝନା ଚାହିଏ କି ଇତନା ହୀ ସମଯ ଲଗେଗା . ଉସକୀ ପ୍ରାପ୍ତି ତୋ ଅନ୍ତର୍ମୁହୂର୍ତମାତ୍ରମେଂ ହୀ ହୋ ସକତୀ ହୈ, ପରନ୍ତୁ ଯଦି ଶିଷ୍ଯକୋ ବହୁତ କଠିନ ମାଲୂମ