ମିହ ନିହିତପଦାନାଂ ହନ୍ତ ହସ୍ତାଵଲମ୍ବଃ .
ପରଵିରହିତମନ୍ତଃ ପଶ୍ଯତାଂ ନୈଷ କିଂଚିତ୍ ..୫..
ଭାଵାର୍ଥ : — ଜିନଵଚନ (ଜିନଵାଣୀ) ସ୍ଯାଦ୍ଵାଦରୂପ ହୈ . ଜହାଂ ଦୋ ନଯୋଂକେ ଵିଷଯକା ଵିରୋଧ ହୈ — ଜୈସେ କି : ଜୋ ସତ୍ରୂପ ହୋତା ହୈ ଵହ ଅସତ୍ରୂପ ନହୀଂ ହୋତା ହୈ, ଜୋ ଏକ ହୋତା ହୈ ଵହ ଅନେକ ନହୀଂ ହୋତା, ଜୋ ନିତ୍ଯ ହୋତା ହୈ ଵହ ଅନିତ୍ଯ ନହୀଂ ହୋତା, ଜୋ ଭେଦରୂପ ହୋତା ହୈ ଵହ ଅଭେଦରୂପ ନହୀଂ ହୋତା, ଜୋ ଶୁଦ୍ଧ ହୋତା ହୈ ଵହ ଅଶୁଦ୍ଧ ନହୀଂ ହୋତା ଇତ୍ଯାଦି ନଯୋଂକେ ଵିଷଯମେଂ ଵିରୋଧ ହୈ — ଵହାଁ ଜିନଵଚନ କଥଂଚିତ୍ ଵିଵକ୍ଷାସେ ସତ୍-ଅସତ୍ରୂପ, ଏକ-ଅନେକରୂପ, ନିତ୍ଯ-ଅନିତ୍ଯରୂପ, ଭେଦ-ଅଭେଦରୂପ, ଶୁଦ୍ଧ-ଅଶୁଦ୍ଧରୂପ ଜିସ ପ୍ରକାର ଵିଦ୍ଯମାନ ଵସ୍ତୁ ହୈ ଉସୀ ପ୍ରକାର କହକର ଵିରୋଧ ମିଟା ଦେତା ହୈ, ଅସତ୍ କଲ୍ପନା ନହୀଂ କରତା . ଵହ ଜିନଵଚନ ଦ୍ରଵ୍ଯାର୍ଥିକ ଔର ପର୍ଯାଯାର୍ଥିକ — ଇନ ଦୋନୋଂ ନଯୋଂମେଂ, ପ୍ରଯୋଜନଵଶ ଶୁଦ୍ଧଦ୍ରଵ୍ଯାର୍ଥିକ ନଯକୋ ମୁଖ୍ଯ କରକେ ଉସେ ନିଶ୍ଚଯ କହତା ହୈ ଔର ଅଶୁଦ୍ଧଦ୍ରଵ୍ଯାର୍ଥିକରୂପ ପର୍ଯାଯାର୍ଥିକନଯକୋ ଗୌଣ କର ଉସେ ଵ୍ଯଵହାର କହତା ହୈ . — ଐସେ ଜିନଵଚନମେଂ ଜୋ ପୁରୁଷ ରମଣ କରତେ ହୈଂ ଵେ ଇସ ଶୁଦ୍ଧ ଆତ୍ମାକୋ ଯଥାର୍ଥ ପ୍ରାପ୍ତ କର ଲେତେ ହୈଂ; ଅନ୍ଯ ସର୍ଵଥା-ଏକାନ୍ତଵାଦୀ ସାଂଖ୍ଯାଦିକ ଉସେ ପ୍ରାପ୍ତ ନହୀଂ କର ପାତେ, କ୍ଯୋଂକି ଵସ୍ତୁ ସର୍ଵଥା ଏକାନ୍ତ ପକ୍ଷକା ଵିଷଯ ନହୀଂ ହୈ ତଥାପି ଵେ ଏକ ହୀ ଧର୍ମକୋ ଗ୍ରହଣ କରକେ ଵସ୍ତୁକୀ ଅସତ୍ଯ କଲ୍ପନା କରତେ ହୈଂ — ଜୋ ଅସତ୍ଯାର୍ଥ ହୈ, ବାଧା ସହିତ ମିଥ୍ଯା ଦୃଷ୍ଟି ହୈ .୪.
ଇସପ୍ରକାର ଇନ ବାରହ ଗାଥାଓଂମେଂ ପୀଠିକା (ଭୂମିକା) ହୈ .
ଅବ ଆଚାର୍ଯ ଶୁଦ୍ଧନଯକୋ ପ୍ରଧାନ କରକେ ନିଶ୍ଚଯ ସମ୍ଯକ୍ତ୍ଵକା ସ୍ଵରୂପ କହତେ ହୈଂ . ଅଶୁଦ୍ଧନଯକୀ (ଵ୍ଯଵହାରନଯକୀ) ପ୍ରଧାନତାମେଂ ଜୀଵାଦି ତତ୍ତ୍ଵୋଂକେ ଶ୍ରଦ୍ଧାନକୋ ସମ୍ଯକ୍ତ୍ଵ କହା ହୈ, ଜବ କି ଯହାଁ ଉନ ଜୀଵାଦି ତତ୍ତ୍ଵୋଂକୋ ଶୁଦ୍ଧନଯକେ ଦ୍ଵାରା ଜାନନେସେ ସମ୍ଯକ୍ତ୍ଵ ହୋତା ହୈ, ଯହ କହତେ ହୈଂ . ଟୀକାକାର ଇସକୀ ସୂଚନାରୂପ ତୀନ ଶ୍ଲୋକ କହତେ ହୈଂ, ଉନମେଂସେ ପ୍ରଥମ ଶ୍ଲୋକମେଂ ଯହ କହତେ ହୈଂ କି ଵ୍ଯଵହାରନଯକୋ କଥଂଚିତ୍ ପ୍ରଯୋଜନଵାନ କହା ତଥାପି ଵହ କୁଛ ଵସ୍ତୁଭୂତ ନହୀଂ ହୈ : —
ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — [ଵ୍ଯଵହରଣ-ନଯଃ ] ଜୋ ଵ୍ଯଵହାରନଯ ହୈ ଵହ [ଯଦ୍ଯପି ] ଯଦ୍ଯପି [ଇହ ପ୍ରାକ୍- ପଦଵ୍ଯାଂ ] ଇସ ପହଲୀ ପଦଵୀମେଂ (ଜବ ତକ ଶୁଦ୍ଧସ୍ଵରୂପକୀ ପ୍ରାପ୍ତି ନହୀଂ ହୋ ଜାତୀ ତବ ତକ) [ନିହିତ- ପଦାନାଂ ] ଜିନ୍ହୋଂନେ ଅପନା ପୈର ରଖା ହୈ ଐସେ ପୁରୁଷୋଂକୋ, [ହନ୍ତ ] ଅରେରେ ! [ହସ୍ତାଵଲମ୍ବଃ ସ୍ଯାତ୍ ] ହସ୍ତାଵଲମ୍ବନ ତୁଲ୍ଯ କହା ହୈ, [ତଦ୍-ଅପି ] ତଥାପି [ଚିତ୍-ଚମତ୍କାର-ମାତ୍ରଂ ପର-ଵିରହିତଂ ପରମଂ ଅର୍ଥଂ ଅନ୍ତଃ ପଶ୍ଯତାଂ ] ଜୋ ପୁରୁଷ ଚୈତନ୍ଯ-ଚମତ୍କାରମାତ୍ର, ପରଦ୍ରଵ୍ଯଭାଵୋଂସେ ରହିତ (ଶୁଦ୍ଧନଯକେ ଵିଷଯଭୂତ) ପରମ
୨୮