ଯହାଁ ଇତନା ଵିଶେଷ ସମଝନା ଚାହିଏ କି ଜୋ ନଯ ହୈ ସୋ ଶ୍ରୁତପ୍ରମାଣକା ଅଂଶ ହୈ, ଇସଲିଯେ ଶୁଦ୍ଧନଯ ଭୀ ଶ୍ରୁତପ୍ରମାଣକା ହୀ ଅଂଶ ହୁଆ . ଶ୍ରୁତପ୍ରମାଣ ପରୋକ୍ଷ ପ୍ରମାଣ ହୈ, କ୍ଯୋଂକି ଵସ୍ତୁକୋ ସର୍ଵଜ୍ଞକେ ଆଗମକେ ଵଚନସେ ଜାନା ହୈ; ଇସଲିଯେ ଯହ ଶୁଦ୍ଧନଯ ସର୍ଵ ଦ୍ରଵ୍ଯୋଂସେ ଭିନ୍ନ, ଆତ୍ମାକୀ ସର୍ଵ ପର୍ଯାଯୋଂମେଂ ଵ୍ଯାପ୍ତ, ପୂର୍ଣ ଚୈତନ୍ଯ କେଵଲଜ୍ଞାନରୂପ — ସର୍ଵ ଲୋକାଲୋକକୋ ଜାନନେଵାଲେ, ଅସାଧାରଣ ଚୈତନ୍ଯଧର୍ମକୋ ପରୋକ୍ଷ ଦିଖାତା ହୈ . ଯହ ଵ୍ଯଵହାରୀ ଛଦ୍ମସ୍ଥ ଜୀଵ ଆଗମକୋ ପ୍ରମାଣ କରକେ ଶୁଦ୍ଧନଯସେ ଦିଖାଯେ ଗଯେ ପୂର୍ଣ ଆତ୍ମାକା ଶ୍ରଦ୍ଧାନ କରେ ସୋ ଵହ ଶ୍ରଦ୍ଧାନ ନିଶ୍ଚଯ ସମ୍ଯଗ୍ଦର୍ଶନ ହୈ . ଜବ ତକ କେଵଲ ଵ୍ଯଵହାରନଯକେ ଵିଷଯଭୂତ ଜୀଵାଦିକ ଭେଦରୂପ ତତ୍ତ୍ଵୋଂକା ହୀ ଶ୍ରଦ୍ଧାନ ରହତା ହୈ ତବ ତକ ନିଶ୍ଚଯ ସମ୍ଯଗ୍ଦର୍ଶନ ନହୀଂ ହୋତା . ଇସଲିଯେ ଆଚାର୍ଯ କହତେ ହୈଂ କି ଇସ ନଵତତ୍ତ୍ଵୋଂକୀ ସଂତତି (ପରିପାଟୀ) କୋ ଛୋଡ଼କର ଶୁଦ୍ଧନଯକେ ଵିଷଯଭୂତ ଏକ ଆତ୍ମା ହୀ ହମେଂ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋ; ହମ ଦୂସରା କୁଛ ନହୀଂ ଚାହତେ . ଯହ ଵୀତରାଗ ଅଵସ୍ଥାକୀ ପ୍ରାର୍ଥନା ହୈ, କୋଈ ନଯପକ୍ଷ ନହୀଂ ହୈ . ଯଦି ସର୍ଵଥା ନଯୋଂକା ପକ୍ଷପାତ ହୀ ହୁଆ କ ରେ ତୋ ମିଥ୍ଯାତ୍ଵ ହୀ ହୈ .
ଯହାଁ କୋଈ ପ୍ରଶ୍ନ କରତା ହୈ କି — ଆତ୍ମା ଚୈତନ୍ଯ ହୈ, ମାତ୍ର ଇତନା ହୀ ଅନୁଭଵମେଂ ଆଯେ ତୋ ଇତନୀ ଶ୍ରଦ୍ଧା ସମ୍ଯଗ୍ଦର୍ଶନ ହୈ ଯା ନହୀଂ ? ଉସକା ସମାଧାନ ଯହ ହୈ : — ନାସ୍ତିକୋଂକୋ ଛୋଡ଼କର ସଭୀ ମତଵାଲେ ଆତ୍ମାକୋ ଚୈତନ୍ଯମାତ୍ର ମାନତେ ହୈଂ; ଯଦି ଇତନୀ ହୀ ଶ୍ରଦ୍ଧାକୋ ସମ୍ଯଗ୍ଦର୍ଶନ କହା ଜାଯେ ତୋ ସବକୋ ସମ୍ଯକ୍ତ୍ଵ ସିଦ୍ଧ ହୋ ଜାଯଗା . ଇସଲିଯେ ସର୍ଵଜ୍ଞକୀ ଵାଣୀମେଂ ଜୈସା ପୂର୍ଣ ଆତ୍ମାକା ସ୍ଵରୂପ କହା ହୈ ଵୈସା ଶ୍ରଦ୍ଧାନ ହୋନେସେ ହୀ ନିଶ୍ଚଯ ସମ୍ଯକ୍ତ୍ଵ ହୋତା ହୈ, ଐସା ସମଝନା ଚାହିଏ .୬.
ଅବ, ଟୀକାକାର – ଆଚାର୍ଯ ନିମ୍ନଲିଖିତ ଶ୍ଲୋକମେଂ ଯହ କହତେ ହୈଂ କି — ‘ତତ୍ପଶ୍ଚାତ୍ ଶୁଦ୍ଧନଯକେ ଆଧୀନ, ସର୍ଵ ଦ୍ରଵ୍ଯୋଂସେ ଭିନ୍ନ, ଆତ୍ମଜ୍ଯୋତି ପ୍ରଗଟ ହୋ ଜାତୀ ହୈ’ : —
ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — [ଅତଃ ] ତତ୍ପଶ୍ଚାତ୍ [ଶୁଦ୍ଧନଯ-ଆଯତ୍ତଂ ] ଶୁଦ୍ଧନଯକେ ଆଧୀନ [ପ୍ରତ୍ଯଗ୍- ଜ୍ଯୋତିଃ ] ଜୋ ଭିନ୍ନ ଆତ୍ମଜ୍ଯୋତି ହୈ [ତତ୍ ] ଵହ [ଚକାସ୍ତି ] ପ୍ରଗଟ ହୋତୀ ହୈ [ଯଦ୍ ] କି ଜୋ [ନଵ-ତତ୍ତ୍ଵ-ଗତତ୍ଵେ ଅପି ] ନଵତତ୍ତ୍ଵୋଂମେଂ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋନେ ପର ଭୀ [ଏକତ୍ଵଂ ] ଅପନେ ଏକତ୍ଵକୋ [ନ ମୁଂଚତି ] ନହୀଂ ଛୋଡ଼ତୀ .
ଭାଵାର୍ଥ : — ନଵତତ୍ତ୍ଵୋଂମେଂ ପ୍ରାପ୍ତ ହୁଆ ଆତ୍ମା ଅନେକରୂପ ଦିଖାଈ ଦେତା ହୈ; ଯଦି ଉସକା ଭିନ୍ନ ସ୍ଵରୂପ ଵିଚାର କିଯା ଜାଯେ ତୋ ଵହ ଅପନୀ ଚୈତନ୍ଯଚମତ୍କାରମାତ୍ର ଜ୍ଯୋତିକୋ ନହୀଂ ଛୋଡ଼ତା .୭.
୩୦