(ଉପଜାତି) ଆତ୍ମସ୍ଵଭାଵଂ ପରଭାଵଭିନ୍ନ- ମାପୂର୍ଣମାଦ୍ଯନ୍ତଵିମୁକ୍ତମେକମ୍ . ଵିଲୀନସଂକ ଲ୍ପଵିକ ଲ୍ପଜାଲଂ ପ୍ରକାଶଯନ୍ ଶୁଦ୍ଧନଯୋଽଭ୍ଯୁଦେତି ..୧୦.. ହମ ନହୀଂ ଜାନତେ . [କିମ୍ ଅପରମ୍ ଅଭିଦଧ୍ମଃ ] ଇସସେ ଅଧିକ କ୍ଯା କହେଂ ? [ଦ୍ଵୈତମ୍ ଏଵ ନ ଭାତି ] ଦ୍ଵୈତ ହୀ ପ୍ରତିଭାସିତ ନହୀଂ ହୋତା .
ଭାଵାର୍ଥ : — ଭେଦକୋ ଅତ୍ଯନ୍ତ ଗୌଣ କରକେ କହା ହୈ କି — ପ୍ରମାଣ, ନଯାଦି ଭେଦକୀ ତୋ ବାତ ହୀ କ୍ଯା ? ଶୁଦ୍ଧ ଅନୁଭଵକେ ହୋନେପର ଦ୍ଵୈତ ହୀ ଭାସିତ ନହୀଂ ହୋତା, ଏକାକାର ଚିନ୍ମାତ୍ର ହୀ ଦିଖାଈ ଦେତା ହୈ .
ଯହାଁ ଵିଜ୍ଞାନାଦ୍ଵୈତଵାଦୀ ତଥା ଵେଦାନ୍ତୀ କହତେ ହୈଂ କି — ଅନ୍ତମେଂ ପରମାର୍ଥରୂପ ତୋ ଅଦ୍ଵୈତକା ହୀ ଅନୁଭଵ ହୁଆ . ଯହୀ ହମାରା ମତ ହୈ; ଇସମେଂ ଆପନେ ଵିଶେଷ କ୍ଯା କହା ? ଇସକା ଉତ୍ତର : — ତୁମ୍ହାରେ ମତମେଂ ସର୍ଵଥା ଅଦ୍ଵୈତ ମାନା ଜାତା ହୈ . ଯଦି ସର୍ଵଥା ଅଦ୍ଵୈତ ମାନା ଜାଯେ ତୋ ବାହ୍ଯ ଵସ୍ତୁକା ଅଭାଵ ହୀ ହୋ ଜାଯେ, ଔର ଐସା ଅଭାଵ ତୋ ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷ ଵିରୁଦ୍ଧ ହୈ . ହମାରେ ମତମେଂ ନଯଵିଵକ୍ଷା ହୈ ଜୋ କି ବାହ୍ଯ ଵସ୍ତୁକା ଲୋପ ନହୀଂ କରତୀ . ଜବ ଶୁଦ୍ଧ ଅନୁଭଵସେ ଵିକ ଲ୍ପ ମିଟ ଜାତା ହୈ ତବ ଆତ୍ମା ପରମାନନ୍ଦକୋ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋତା ହୈ, ଇସଲିଯେ ଅନୁଭଵ କରାନେକେ ଲିଏ ଯହ କହା ହୈ କି ‘‘ଶୁଦ୍ଧ ଅନୁଭଵମେଂ ଦ୍ଵୈତ ଭାସିତ ନହୀଂ ହୋତା’’ . ଯଦି ବାହ୍ଯ ଵସ୍ତୁକା ଲୋପ କିଯା ଜାଯେ ତୋ ଆତ୍ମାକା ଭୀ ଲୋପ ହୋ ଜାଯେଗା ଔର ଶୂନ୍ଯଵାଦକା ପ୍ରସଙ୍ଗ ଆଯେଗା . ଇସଲିଏ ଜୈସା ତୁମ କହତେ ହୋ ଉସପ୍ରକାରସେ ଵସ୍ତୁସ୍ଵରୂପକୀ ସିଦ୍ଧି ନହୀଂ ହୋ ସକତୀ, ଔର ଵସ୍ତୁସ୍ଵରୂପକୀ ଯଥାର୍ଥ ଶ୍ରଦ୍ଧାକେ ବିନା ଜୋ ଶୁଦ୍ଧ ଅନୁଭଵ କିଯା ଜାତା ହୈ ଵହ ଭୀ ମିଥ୍ଯାରୂପ ହୈ; ଶୂନ୍ଯକା ପ୍ରସଙ୍ଗ ହୋନେସେ ତୁମ୍ହାରା ଅନୁଭଵ ଭୀ ଆକାଶ-କୁସୁମକେ ଅନୁଭଵକେ ସମାନ ହୈ .୯.
ଆଗେ ଶୁଦ୍ଧନଯକା ଉଦଯ ହୋତା ହୈ ଉସକୀ ସୂଚନାରୂପ ଶ୍ଲୋକ କହତେ ହୈଂ : —
ଶ୍ଲୋକାର୍ଥ : — [ଶୁଦ୍ଧନଯଃ ଆତ୍ମସ୍ଵଭାଵଂ ପ୍ରକାଶଯନ୍ ଅଭ୍ଯୁଦେତି ] ଶୁଦ୍ଧନଯ ଆତ୍ମସ୍ଵଭାଵକୋ ପ୍ରଗଟ କରତା ହୁଆ ଉଦଯରୂପ ହୋତା ହୈ . ଵହ ଆତ୍ମସ୍ଵଭାଵକୋ [ପରଭାଵଭିନ୍ନମ୍ ] ପରଦ୍ରଵ୍ଯ, ପରଦ୍ରଵ୍ଯକେ ଭାଵ ତଥା ପରଦ୍ରଵ୍ଯକେ ନିମିତ୍ତସେ ହୋନେଵାଲେ ଅପନେ ଵିଭାଵ — ଐସେ ପରଭାଵୋଂସେ ଭିନ୍ନ ପ୍ରଗଟ କରତା ହୈ . ଔର ଵହ, [ଆପୂର୍ଣମ୍ ] ଆତ୍ମସ୍ଵଭାଵ ସମ୍ପୂର୍ଣରୂପସେ ପୂର୍ଣ ହୈ — ସମସ୍ତ ଲୋକାଲୋକକା ଜ୍ଞାତା ହୈ — ଐସା ପ୍ରଗଟ କରତା ହୈ; (କ୍ଯୋଂକି ଜ୍ଞାନମେଂ ଭେଦ କର୍ମସଂଯୋଗସେ ହୈଂ, ଶୁଦ୍ଧନଯମେଂ କର୍ମ ଗୌଣ ହୈଂ ) . ଔର ଵହ, [ଆଦି- ଅନ୍ତ-ଵିମୁକ୍ତ ମ୍ ] ଆତ୍ମସ୍ଵଭାଵକୋ ଆଦି-ଅନ୍ତସେ ରହିତ ପ୍ରଗଟ କରତା ହୈ (ଅର୍ଥାତ୍ କିସୀ ଆଦିସେ ଲେକର ଜୋ କିସୀସେ ଉତ୍ପନ୍ନ ନହୀଂ କିଯା ଗଯା, ଔର କଭୀ ଭୀ କିସୀସେ ଜିସକା ଵିନାଶ ନହୀ ହୋତା, ଐସେ
୩୬