ਭੇਦਦਰ੍ਸ਼ਨਾਤ੍ਤ੍ਰਸਸ੍ਥਾਵਰਾਣਾਂ ਭਸ੍ਮਨ ਇਵ ਨਿਃਸ਼ਂਕ ਮੁਪਮਰ੍ਦਨੇਨ ਹਿਂਸਾਭਾਵਾਦ੍ਭਵਤ੍ਯੇਵ ਬਨ੍ਧਸ੍ਯਾਭਾਵਃ . ਤਥਾ ਰਕ੍ਤਦ੍ਵਿਸ਼੍ਟਵਿਮੂਢੋ ਜੀਵੋ ਬਧ੍ਯਮਾਨੋ ਮੋਚਨੀਯ ਇਤਿ ਰਾਗਦ੍ਵੇਸ਼ਮੋਹੇਭ੍ਯੋ ਜੀਵਸ੍ਯ ਪਰਮਾਰ੍ਥਤੋ ਭੇਦਦਰ੍ਸ਼ਨੇਨ ਮੋਕ੍ਸ਼ੋਪਾਯਪਰਿਗ੍ਰਹਣਾਭਾਵਾਤ੍ ਭਵਤ੍ਯੇਵ ਮੋਕ੍ਸ਼ਸ੍ਯਾਭਾਵਃ .
ਰਾਯਾ ਹੁ ਣਿਗ੍ਗਦੋ ਤ੍ਤਿ ਯ ਏਸੋ ਬਲਸਮੁਦਯਸ੍ਸ ਆਦੇਸੋ .
ਵਵਹਾਰੇਣ ਦੁ ਵੁਚ੍ਚਦਿ ਤਤ੍ਥੇਕ੍ਕੋ ਣਿਗ੍ਗਦੋ ਰਾਯਾ ..੪੭.. ਪਰਮਾਰ੍ਥਕਾ ਕਹਨੇਵਾਲਾ ਹੈ ਇਸਲਿਏ, ਅਪਰਮਾਰ੍ਥਭੂਤ ਹੋਨੇ ਪਰ ਭੀ, ਧਰ੍ਮਤੀਰ੍ਥਕੀ ਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿ ਕਰਨੇਕੇ ਲਿਏ (ਵ੍ਯਵਹਾਰਨਯ) ਬਤਲਾਨਾ ਨ੍ਯਾਯਸਙ੍ਗਤ ਹੀ ਹੈ . ਪਰਨ੍ਤੁ ਯਦਿ ਵ੍ਯਵਹਾਰਨਯ ਨ ਬਤਾਯਾ ਜਾਯੇ ਤੋ, ਪਰਮਾਰ੍ਥਸੇ ( – ਨਿਸ਼੍ਚਯਨਯਸੇ) ਜੀਵ ਸ਼ਰੀਰਸੇ ਭਿਨ੍ਨ ਬਤਾਯੇ ਜਾਨੇਕੇ ਕਾਰਣ, ਜੈਸੇ ਭਸ੍ਮਕੋ ਮਸਲ ਦੇਨੇਮੇਂ ਹਿਂਸਾਕਾ ਅਭਾਵ ਹੈ ਉਸੀਪ੍ਰਕਾਰ, ਤ੍ਰਸਸ੍ਥਾਵਰ ਜੀਵੋਂਕੋ ਨਿਃਸ਼ਂਕਤਯਾ ਮਸਲ ਦੇਨੇ – ਕੁਚਲ ਦੇਨੇ (ਘਾਤ ਕਰਨੇ)ਮੇਂ ਭੀ ਹਿਂਸਾਕਾ ਅਭਾਵ ਠਹਰੇਗਾ ਔਰ ਇਸ ਕਾਰਣ ਬਨ੍ਧਕਾ ਹੀ ਅਭਾਵ ਸਿਦ੍ਧ ਹੋਗਾ; ਤਥਾ ਪਰਮਾਰ੍ਥਕੇ ਦ੍ਵਾਰਾ ਜੀਵ ਰਾਗਦ੍ਵੇਸ਼ਮੋਹਸੇ ਭਿਨ੍ਨ ਬਤਾਯੇ ਜਾਨੇਕੇ ਕਾਰਣ, ‘ਰਾਗੀ, ਦ੍ਵੇਸ਼ੀ, ਮੋਹੀ ਜੀਵ ਕਰ੍ਮਸੇ ਬਁਧਤਾ ਹੈ ਉਸੇ ਛੁੜਾਨਾ’ — ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ ਮੋਕ੍ਸ਼ਕੇ ਉਪਾਯਕੇ ਗ੍ਰਹਣਕਾ ਅਭਾਵ ਹੋ ਜਾਯੇਗਾ ਔਰ ਇਸਸੇ ਮੋਕ੍ਸ਼ਕਾ ਹੀ ਅਭਾਵ ਹੋਗਾ . (ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ ਯਦਿ ਵ੍ਯਵਹਾਰਨਯ ਨ ਬਤਾਯਾ ਜਾਯ ਤੋ ਬਨ੍ਧ-ਮੋਕ੍ਸ਼ਕਾ ਅਭਾਵ ਠਹਰਤਾ ਹੈ .)
ਭਾਵਾਰ੍ਥ : — ਪਰਮਾਰ੍ਥਨਯ ਤੋ ਜੀਵਕੋ ਸ਼ਰੀਰ ਤਥਾ ਰਾਗਦ੍ਵੇਸ਼ਮੋਹਸੇ ਭਿਨ੍ਨ ਕਹਤਾ ਹੈ . ਯਦਿ ਇਸੀਕਾ ਏਕਾਨ੍ਤ ਗ੍ਰਹਣ ਕਿਯਾ ਜਾਯੇ ਤੋ ਸ਼ਰੀਰ ਤਥਾ ਰਾਗਦ੍ਵੇਸ਼ਮੋਹ ਪੁਦ੍ਗਲਮਯ ਸਿਦ੍ਧ ਹੋਂਗੇ, ਤੋ ਫਿ ਰ ਪੁਦ੍ਗਲਕਾ ਘਾਤ ਕਰਨੇਸੇ ਹਿਂਸਾ ਨਹੀਂ ਹੋਗੀ ਤਥਾ ਰਾਗਦ੍ਵੇਸ਼ਮੋਹਸੇ ਬਨ੍ਧ ਨਹੀਂ ਹੋਗਾ . ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ, ਪਰਮਾਰ੍ਥਸੇ ਜੋ ਸਂਸਾਰ-ਮੋਕ੍ਸ਼ ਦੋਨੋਂਕਾ ਅਭਾਵ ਕਹਾ ਹੈ ਏਕਾਨ੍ਤਸੇ ਯਹ ਹੀ ਠਹਰੇਗਾ . ਕਿਨ੍ਤੁ ਐਸਾ ਏਕਾਨ੍ਤਰੂਪ ਵਸ੍ਤੁਕਾ ਸ੍ਵਰੂਪ ਨਹੀਂ ਹੈ; ਅਵਸ੍ਤੁਕਾ ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨ, ਜ੍ਞਾਨ, ਆਚਰਣ ਅਵਸ੍ਤੁਰੂਪ ਹੀ ਹੈ . ਇਸਲਿਯੇ ਵ੍ਯਵਹਾਰਨਯਕਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਨ੍ਯਾਯਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੈ . ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ ਸ੍ਯਾਦ੍ਵਾਦਸੇ ਦੋਨੋਂ ਨਯੋਂਕਾ ਵਿਰੋਧ ਮਿਟਾਕਰ ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨ ਕਰਨਾ ਸੋ ਸਮ੍ਯਕ੍ਤ੍ਵ ਹੈ ..੪੬..
ਅਬ ਸ਼ਿਸ਼੍ਯ ਪੂਛਤਾ ਹੈ ਕਿ ਯਹ ਵ੍ਯਵਹਾਰਨਯ ਕਿਸ ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਾਨ੍ਤਸੇ ਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤ ਹੁਆ ਹੈ ? ਉਸਕਾ ਉਤ੍ਤਰ ਕਹਤੇ ਹੈਂ : —
੯੬