ਸਲਿਲਸ੍ਪ੍ਰੁਸ਼੍ਟਤ੍ਵਪਰ੍ਯਾਯੇਣਾਨੁਭੂਯਮਾਨਤਾਯਾਂ ਸਲਿਲਸ੍ਪ੍ਰੁਸ਼੍ਟਤ੍ਵਂ ਭੂਤਾਰ੍ਥਮਪ੍ਯੇਕਾਨ੍ਤਤਃ ਸਲਿਲਾਸ੍ਪ੍ਰੁਸ਼੍ਯਂ ਬਿਸਿਨੀਪਤ੍ਰਸ੍ਵਭਾਵਮੁਪੇਤ੍ਯਾਨੁਭੂਯਮਾਨਤਾਯਾਮਭੂਤਾਰ੍ਥਮ੍, ਤਥਾਤ੍ਮਨੋਨਾਦਿਬਦ੍ਧਸ੍ਯ ਬਦ੍ਧਸ੍ਪ੍ਰੁਸ਼੍ਟਤ੍ਵ- ਪਰ੍ਯਾਯੇਣਾਨੁਭੂਯਮਾਨਤਾਯਾਂ ਬਦ੍ਧਸ੍ਪ੍ਰੁਸ਼੍ਟਤ੍ਵਂ ਭੂਤਾਰ੍ਥਮਪ੍ਯੇਕਾਨ੍ਤਤਃ ਪੁਦ੍ਗਲਾਸ੍ਪ੍ਰੁਸ਼੍ਯਮਾਤ੍ਮਸ੍ਵਭਾਵ- ਮੁਪੇਤ੍ਯਾਨੁਭੂਯਮਾਨਤਾਯਾਮਭੂਤਾਰ੍ਥਮ੍ . ਯਥਾ ਚ ਮ੍ਰੁਤ੍ਤਿਕਾਯਾਃ ਕਰਕਕਰੀਰਕਰ੍ਕਰੀਕਪਾਲਾਦਿ- ਪਰ੍ਯਾਯੇਣਾਨੁਭੂਯਮਾਨਤਾਯਾਮਨ੍ਯਤ੍ਵਂ ਭੂਤਾਰ੍ਥਮਪਿ ਸਰ੍ਵਤੋਪ੍ਯਸ੍ਖਲਨ੍ਤਮੇਕਂ ਮ੍ਰੁਤ੍ਤਿਕਾਸ੍ਵਭਾਵਮੁਪੇਤ੍ਯਾਨੁ- ਭੂਯਮਾਨਤਾਯਾਮਭੂਤਾਰ੍ਥਮ੍, ਤਥਾਤ੍ਮਨੋ ਨਾਰਕਾਦਿਪਰ੍ਯਾਯੇਣਾਨੁਭੂਯਮਾਨਤਾਯਾਮਨ੍ਯਤ੍ਵਂ ਭੂਤਾਰ੍ਥਮਪਿ ਸਰ੍ਵਤੋਪ੍ਯਸ੍ਖਲਨ੍ਤਮੇਕ ਮਾਤ੍ਮਸ੍ਵਭਾਵਮੁਪੇਤ੍ਯਾਨੁਭੂਯਮਾਨਤਾਯਾਮਭੂਤਾਰ੍ਥਮ੍ . ਯਥਾ ਚ ਵਾਰਿਧੇਰ੍ਵ੍ਰੁਦ੍ਧਿਹਾਨਿ-
ਜੈਸੇ ਕਮਲਿਨੀ-ਪਤ੍ਰ ਜਲਮੇਂ ਡੂਬਾ ਹੁਆ ਹੋ ਤੋ ਉਸਕਾ ਜਲਸੇ ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ਿਤ ਹੋਨੇਰੂਪ ਅਵਸ੍ਥਾਸੇ ਅਨੁਭਵ ਕਰਨੇਪਰ ਜਲਸੇ ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ਿਤ ਹੋਨਾ ਭੂਤਾਰ੍ਥ ਹੈ — ਸਤ੍ਯਾਰ੍ਥ ਹੈ, ਤਥਾਪਿ ਜਲਸੇ ਕਿਂਚਿਤ੍ਮਾਤ੍ਰ ਭੀ ਨ ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ਿਤ ਹੋਨੇ ਯੋਗ੍ਯ ਕਮਲਿਨੀ-ਪਤ੍ਰਕੇ ਸ੍ਵਭਾਵਕੇ ਸਮੀਪ ਜਾਕਰ ਅਨੁਭਵ ਕਰਨੇਪਰ ਜਲਸੇ ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ਿਤ ਹੋਨਾ ਅਭੂਤਾਰ੍ਥ ਹੈ — ਅਸਤ੍ਯਾਰ੍ਥ ਹੈ; ਇਸੀਪ੍ਰਕਾਰ ਅਨਾਦਿ ਕਾਲਸੇ ਬਁਧੇ ਹੁਏ ਆਤ੍ਮਾਕਾ, ਪੁਦ੍ਗਲਕਰ੍ਮੋਂਸੇ ਬਂਧਨੇ — ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ਿਤ ਹੋਨੇਰੂਪ ਅਵਸ੍ਥਾਸੇ ਅਨੁਭਵ ਕਰਨੇਪਰ ਬਦ੍ਧਸ੍ਪ੍ਰੁਸ਼੍ਟਤਾ ਭੂਤਾਰ੍ਥ ਹੈ — ਸਤ੍ਯਾਰ੍ਥ ਹੈ, ਤਥਾਪਿ ਪੁਦ੍ਗਲਸੇ ਕਿਂਚਿਤ੍ਮਾਤ੍ਰ ਭੀ ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ਿਤ ਨ ਹੋਨੇ ਯੋਗ੍ਯ ਆਤ੍ਮਸ੍ਵਭਾਵਕੇ ਸਮੀਪ ਜਾਕਰ ਅਨੁਭਵ ਕਰਨੇਪਰ ਬਦ੍ਧਸ੍ਪ੍ਰੁਸ਼੍ਟਤਾ ਅਭੂਤਾਰ੍ਥ ਹੈ — ਅਸਤ੍ਯਾਰ੍ਥ ਹੈ .
ਤਥਾ ਜੈਸੇ ਮਿਟ੍ਟੀਕਾ, ਕਮਣ੍ਡਲ, ਘੜਾ, ਝਾਰੀ, ਸਕੋਰਾ ਇਤ੍ਯਾਦਿ ਪਰ੍ਯਾਯੋਂਸੇ ਅਨੁਭਵ ਕਰਨੇਪਰ ਅਨ੍ਯਤ੍ਵ ਭੂਤਾਰ੍ਥ ਹੈ — ਸਤ੍ਯਾਰ੍ਥ ਹੈ, ਤਥਾਪਿ ਸਰ੍ਵਤਃ ਅਸ੍ਖਲਿਤ ( – ਸਰ੍ਵ ਪਰ੍ਯਾਯਭੇਦੋਂਸੇ ਕਿਂਚਿਤ੍ਮਾਤ੍ਰ ਭੀ ਭੇਦਰੂਪ ਨ ਹੋਨੇਵਾਲੇ ਐਸੇ) ਏਕ ਮਿਟ੍ਟੀਕੇ ਸ੍ਵਭਾਵਕੇ ਸਮੀਪ ਜਾਕਰ ਅਨੁਭਵ ਕਰਨੇਪਰ ਅਨ੍ਯਤ੍ਵ ਅਭੂਤਾਰ੍ਥ ਹੈ — ਅਸਤ੍ਯਾਰ੍ਥ ਹੈ; ਇਸੀਪ੍ਰਕਾਰ ਆਤ੍ਮਾਕਾ, ਨਾਰਕ ਆਦਿ ਪਰ੍ਯਾਯੋਂਸੇ ਅਨੁਭਵ ਕਰਨੇਪਰ (ਪਰ੍ਯਾਯੋਂਕੇ ਅਨ੍ਯ-ਅਨ੍ਯਤ੍ਵਰੂਪ) ਅਨ੍ਯਤ੍ਵ ਭੂਤਾਰ੍ਥ ਹੈ — ਸਤ੍ਯਾਰ੍ਥ ਹੈ, ਤਥਾਪਿ ਸਰ੍ਵਤਃ ਅਸ੍ਖਲਿਤ ( – ਸਰ੍ਵ ਪਰ੍ਯਾਯਭੇਦੋਂਸੇ ਕਿਂਚਿਤ੍ਮਾਤ੍ਰ ਭੀ ਭੇਦਰੂਪ ਨ ਹੋਨੇਵਾਲੇ ਐਸੇ) ਏਕ ਚੈਤਨ੍ਯਾਕਾਰ ਆਤ੍ਮਸ੍ਵਭਾਵਕੇ ਸਮੀਪ ਜਾਕਰ ਅਨੁਭਵ ਕਰਨੇਪਰ ਅਨ੍ਯਤ੍ਵ ਅਭੂਤਾਰ੍ਥ ਹੈ — ਅਸਤ੍ਯਾਰ੍ਥ ਹੈ .
ਜੈਸੇ ਸਮੁਦ੍ਰਕਾ, ਵ੍ਰੁਦ੍ਧਿਹਾਨਿਰੂਪ ਅਵਸ੍ਥਾਸੇ ਅਨੁਭਵ ਕਰਨੇਪਰ ਅਨਿਯਤਤਾ (ਅਨਿਸ਼੍ਚਿਤਤਾ) ਭੂਤਾਰ੍ਥ ਹੈ — ਸਤ੍ਯਾਰ੍ਥ ਹੈ, ਤਥਾਪਿ ਨਿਤ੍ਯ-ਸ੍ਥਿਰ ਸਮੁਦ੍ਰਸ੍ਵਭਾਵਕੇ ਸਮੀਪ ਜਾਕਰ ਅਨੁਭਵ ਕਰਨੇਪਰ ਅਨਿਯਤਤਾ ਅਭੂਤਾਰ੍ਥ ਹੈ — ਅਸਤ੍ਯਾਰ੍ਥ ਹੈ; ਇਸੀਪ੍ਰਕਾਰ ਆਤ੍ਮਾਕਾ, ਵ੍ਰੁਦ੍ਧਿਹਾਨਿਰੂਪ ਪਰ੍ਯਾਯਭੇਦੋਂਸੇ ਅਨੁਭਵ ਕਰਨੇਪਰ ਅਨਿਯਤਤਾ ਭੂਤਾਰ੍ਥ ਹੈ — ਸਤ੍ਯਾਰ੍ਥ ਹੈ, ਤਥਾਪਿ ਨਿਤ੍ਯ-ਸ੍ਥਿਰ (ਨਿਸ਼੍ਚਲ) ਆਤ੍ਮਸ੍ਵਭਾਵਕੇ ਸਮੀਪ ਜਾਕਰ ਅਨੁਭਵ ਕਰਨੇਪਰ ਅਨਿਯਤਤਾ ਅਭੂਤਾਰ੍ਥ ਹੈ — ਅਸਤ੍ਯਾਰ੍ਥ ਹੈ .
ਜੈਸੇ ਸੁਵਰ੍ਣਕਾ, ਚਿਕਨਾਪਨ, ਪੀਲਾਪਨ, ਭਾਰੀਪਨ ਇਤ੍ਯਾਦਿ ਗੁਣਰੂਪ ਭੇਦੋਂਸੇ ਅਨੁਭਵ ਕਰਨੇਪਰ
੩੮