ਸ੍ਫੁ ਟਮੁਪਰਿ ਤਰਨ੍ਤੋਪ੍ਯੇਤ੍ਯ ਯਤ੍ਰ ਪ੍ਰਤਿਸ਼੍ਠਾਮ੍ .
ਬਦ੍ਧਸ੍ਪ੍ਰੁਸ਼੍ਟਾਦਿਤਾ ਅਸਤ੍ਯਾਰ੍ਥ ਹੈ . ਇਸ ਕਥਨਮੇਂ ਟੀਕਾਕਾਰ ਆਚਾਰ੍ਯਨੇ ਸ੍ਯਾਦ੍ਵਾਦ ਬਤਾਯਾ ਹੈ ਐਸਾ ਜਾਨਨਾ .
ਔਰ, ਯਹਾਂ ਯਹ ਸਮਝਨਾ ਚਾਹਿਏ ਕਿ ਯਹ ਨਯ ਹੈ ਸੋ ਸ਼੍ਰੁਤਜ੍ਞਾਨ-ਪ੍ਰਮਾਣਕਾ ਅਂਸ਼ ਹੈ; ਸ਼੍ਰੁਤਜ੍ਞਾਨ ਵਸ੍ਤੁਕੋ ਪਰੋਕ੍ਸ਼ ਬਤਲਾਤਾ ਹੈ; ਇਸਲਿਏ ਯਹ ਨਯ ਭੀ ਪਰੋਕ੍ਸ਼ ਹੀ ਬਤਲਾਤਾ ਹੈ . ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਦ੍ਰਵ੍ਯਾਰ੍ਥਿਕਨਯਕਾ ਵਿਸ਼ਯਭੂਤ, ਬਦ੍ਧਸ੍ਪ੍ਰੁਸ਼੍ਟ ਆਦਿ ਪਾਂਚ ਭਾਵੋਂਸੇ ਰਹਿਤ ਆਤ੍ਮਾ ਚੈਤਨ੍ਯਸ਼ਕ੍ਤਿਮਾਤ੍ਰ ਹੈ . ਵਹ ਸ਼ਕ੍ਤਿ ਤੋ ਆਤ੍ਮਾਮੇਂ ਪਰੋਕ੍ਸ਼ ਹੈ ਹੀ; ਔਰ ਉਸਕੀ ਵ੍ਯਕ੍ਤਿ ਕਰ੍ਮਸਂਯੋਗਸੇ ਮਤਿਸ਼੍ਰੁਤਾਦਿ ਜ੍ਞਾਨਰੂਪ ਹੈ ਵਹ ਕਥਂਚਿਤ੍ ਅਨੁਭਵਗੋਚਰ ਹੋਨੇਸੇ ਪ੍ਰਤ੍ਯਕ੍ਸ਼ਰੂਪ ਭੀ ਕ ਹਲਾਤੀ ਹੈ, ਔਰ ਸਮ੍ਪੂਰ੍ਣਜ੍ਞਾਨ – ਕੇਵਲਜ੍ਞਾਨ ਯਦ੍ਯਪਿ ਛਦ੍ਮਸ੍ਥਕੇ ਪ੍ਰਤ੍ਯਕ੍ਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ ਤਥਾਪਿ ਯਹ ਸ਼ੁਦ੍ਧਨਯ ਆਤ੍ਮਾਕੇ ਕੇਵਲਜ੍ਞਾਨਰੂਪਕੋ ਪਰੋਕ੍ਸ਼ ਬਤਲਾਤਾ ਹੈ . ਜਬ ਤਕ ਜੀਵ ਇਸ ਨਯਕੋ ਨਹੀਂ ਜਾਨਤਾ ਤਬ ਤਕ ਆਤ੍ਮਾਕੇ ਪੂਰ੍ਣ ਰੂਪਕਾ ਜ੍ਞਾਨ-ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨ ਨਹੀਂ ਹੋਤਾ . ਇਸਲਿਏ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੁਨੇ ਇਸ ਸ਼ੁਦ੍ਧਨਯਕੋ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਕੇ ਉਪਦੇਸ਼ ਕਿਯਾ ਹੈ ਕਿ ਬਦ੍ਧਸ੍ਪ੍ਰੁਸ਼੍ਟ ਆਦਿ ਪਾਁਚ ਭਾਵੋਂਸੇ ਰਹਿਤ ਪੂਰ੍ਣਜ੍ਞਾਨਘਨਸ੍ਵਭਾਵ ਆਤ੍ਮਾਕੋ ਜਾਨਕਰ ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹਿਏ, ਪਰ੍ਯਾਯਬੁਦ੍ਧਿ ਨਹੀਂ ਰਹਨਾ ਚਾਹਿਏ .
ਯਹਾਁ ਕੋਈ ਐਸਾ ਪ੍ਰਸ਼੍ਨ ਕਰੇ ਕਿ — ਐਸਾ ਆਤ੍ਮਾ ਪ੍ਰਤ੍ਯਕ੍ਸ਼ ਤੋ ਦਿਖਾਈ ਨਹੀਂ ਦੇਤਾ ਔਰ ਬਿਨਾ ਦੇਖੇ ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨ ਕਰਨਾ ਅਸਤ੍ਯ ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨ ਹੈ . ਉਸਕਾ ਉਤ੍ਤਰ ਯਹ ਹੈ : — ਦੇਖੇ ਹੁਏਕਾ ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨ ਕਰਨਾ ਤੋ ਨਾਸ੍ਤਿਕ ਮਤ ਹੈ . ਜਿਨਮਤਮੇਂ ਤੋ ਪ੍ਰਤ੍ਯਕ੍ਸ਼ ਔਰ ਪਰੋਕ੍ਸ਼ — ਦੋਨੋਂ ਪ੍ਰਮਾਣ ਮਾਨੇ ਗਯੇ ਹੈਂ . ਉਨਮੇਂਸੇ ਆਗਮਪ੍ਰਮਾਣ ਪਰੋਕ੍ਸ਼ ਹੈ . ਉਸਕਾ ਭੇਦ ਸ਼ੁਦ੍ਧਨਯ ਹੈ . ਇਸ ਸ਼ੁਦ੍ਧਨਯਕੀ ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿਸੇ ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਆਤ੍ਮਾਕਾ ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹਿਏ, ਕੇਵਲ ਵ੍ਯਵਹਾਰ-ਪ੍ਰਤ੍ਯਕ੍ਸ਼ਕਾ ਹੀ ਏਕਾਨ੍ਤ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹਿਏ ..੧੪..
ਯਹਾਁ, ਇਸ ਸ਼ੁਦ੍ਧਨਯਕੋ ਮੁਖ੍ਯ ਕਰਕੇ ਕਲਸ਼ਰੂਪ ਕਾਵ੍ਯ ਕਹਤੇ ਹੈਂ : —
ਸ਼੍ਲੋਕਾਰ੍ਥ : — [ਜਗਤ੍ ਤਮ੍ ਏਵ ਸਮ੍ਯਕ੍ਸ੍ਵਭਾਵਮ੍ ਅਨੁਭਵਤੁ ] ਜਗਤਕੇ ਪ੍ਰਾਣੀ ਇਸ ਸਮ੍ਯਕ੍ ਸ੍ਵਭਾਵਕਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰੋ ਕਿ [ਯਤ੍ਰ ] ਜਹਾਁ [ਅਮੀ ਬਦ੍ਧਸ੍ਪ੍ਰੁਸ਼੍ਟਭਾਵਾਦਯਃ ] ਯਹ ਬਦ੍ਧਸ੍ਪ੍ਰੁਸ਼੍ਟਾਦਿਭਾਵ [ਏਤ੍ਯ ਸ੍ਫੁ ਟਮ੍ ਉਪਰਿ ਤਰਨ੍ਤਃ ਅਪਿ ] ਸ੍ਪਸ਼੍ਟਤਯਾ ਉਸ ਸ੍ਵਭਾਵਕੇ ਊ ਪਰ ਤਰਤੇ ਹੈਂ ਤਥਾਪਿ ਵੇ [ਪ੍ਰਤਿਸ਼੍ਠਾਮ੍ ਨ ਹਿ ਵਿਦਧਤਿ ] (ਉਸਮੇਂ) ਪ੍ਰਤਿਸ਼੍ਠਾ ਨਹੀਂ ਪਾਤੇ, ਕ੍ਯੋਂਕਿ ਦ੍ਰਵ੍ਯਸ੍ਵਭਾਵ ਤੋ ਨਿਤ੍ਯ ਹੈ, ਏਕਰੂਪ ਹੈ ਔਰ ਯਹ ਭਾਵ ਅਨਿਤ੍ਯ ਹੈਂ, ਅਨੇਕਰੂਪ ਹੈਂ; ਪਰ੍ਯਾਯੇਂ ਦ੍ਰਵ੍ਯਸ੍ਵਭਾਵਮੇਂ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਨਹੀਂ ਕਰਤੀ, ਊ ਪਰ ਹੀ ਰਹਤੀ ਹੈਂ . [ਸਮਨ੍ਤਾਤ੍ ਦ੍ਯੋਤਮਾਨਂ ] ਯਹ ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਸ੍ਵਭਾਵ ਸਰ੍ਵ ਅਵਸ੍ਥਾਓਂਮੇਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਮਾਨ ਹੈ . [ਅਪਗਤਮੋਹੀਭੂਯ ] ਐਸੇ ਸ਼ੁਦ੍ਧ