ਤਦਾਨੀਂ ਸਾਮਾਨ੍ਯਵਿਸ਼ੇਸ਼ਾਵਿਰ੍ਭਾਵਤਿਰੋਭਾਵਾਭ੍ਯਾਮਨੁਭੂਯਮਾਨਮਪਿ ਜ੍ਞਾਨਮਬੁਦ੍ਧਲੁਬ੍ਧਾਨਾਂ ਨ ਸ੍ਵਦਤੇ . ਤਥਾ ਹਿ — ਯਥਾ ਵਿਚਿਤ੍ਰਵ੍ਯਂਜਨਸਂਯੋਗੋਪਜਾਤਸਾਮਾਨ੍ਯਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਿਰੋਭਾਵਾਵਿਰ੍ਭਾਵਾਭ੍ਯਾਮਨੁਭੂਯਮਾਨਂ ਲਵਣਂ ਲੋਕਾਨਾਮਬੁਦ੍ਧਾਨਾਂ ਵ੍ਯਂਜਨਲੁਬ੍ਧਾਨਾਂ ਸ੍ਵਦਤੇ, ਨ ਪੁਨਰਨ੍ਯਸਂਯੋਗਸ਼ੂਨ੍ਯਤੋਪਜਾਤਸਾਮਾਨ੍ਯਵਿਸ਼ੇਸ਼ਾਵਿਰ੍ਭਾਵਤਿਰੋ- ਭਾਵਾਭ੍ਯਾਮ੍; ਅਥ ਚ ਯਦੇਵ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਾਵਿਰ੍ਭਾਵੇਨਾਨੁਭੂਯਮਾਨਂ ਲਵਣਂ ਤਦੇਵ ਸਾਮਾਨ੍ਯਾਵਿਰ੍ਭਾਵੇਨਾਪਿ . ਤਥਾ ਵਿਚਿਤ੍ਰਜ੍ਞੇਯਾਕਾਰਕਰਮ੍ਬਿਤਤ੍ਵੋਪਜਾਤਸਾਮਾਨ੍ਯਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਿਰੋਭਾਵਾਵਿਰ੍ਭਾਵਾਭ੍ਯਾਮਨੁਭੂਯਮਾਨਂ ਜ੍ਞਾਨਮਬੁਦ੍ਧਾਨਾਂ ਜ੍ਞੇਯ- ਲੁਬ੍ਧਾਨਾਂ ਸ੍ਵਦਤੇ, ਨ ਪੁਨਰਨ੍ਯਸਂਯੋਗਸ਼ੂਨ੍ਯਤੋਪਜਾਤਸਾਮਾਨ੍ਯਵਿਸ਼ੇਸ਼ਾਵਿਰ੍ਭਾਵਤਿਰੋਭਾਵਾਭ੍ਯਾਮ੍; ਅਥ ਚ ਯਦੇਵ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਾਵਿਰ੍ਭਾਵੇਨਾਨੁਭੂਯਮਾਨਂ ਜ੍ਞਾਨਂ ਤਦੇਵ ਸਾਮਾਨ੍ਯਾਵਿਰ੍ਭਾਵੇਨਾਪਿ . ਅਲੁਬ੍ਧਬੁਦ੍ਧਾਨਾਂ ਤੁ ਯਥਾ ਸੈਨ੍ਧਵਖਿਲ੍ਯੋ- ਨ੍ਯਦ੍ਰਵ੍ਯਸਂਯੋਗਵ੍ਯਵਚ੍ਛੇਦੇਨ ਕੇਵਲ ਏਵਾਨੁਭੂਯਮਾਨਃ ਸਰ੍ਵਤੋਪ੍ਯੇਕਲਵਣਰਸਤ੍ਵਾਲ੍ਲਵਣਤ੍ਵੇਨ ਸ੍ਵਦਤੇ, ਤਥਾ- ਸ੍ਵਯਂ ਆਤ੍ਮਾ ਹੀ ਹੈ . ਇਸਲਿਏ ਜ੍ਞਾਨਕੀ ਅਨੁਭੂਤਿ ਹੀ ਆਤ੍ਮਾਕੀ ਅਨੁਭੂਤਿ ਹੈ . ਪਰਨ੍ਤੁ ਅਬ ਵਹਾਁ, ਸਾਮਾਨ੍ਯ ਜ੍ਞਾਨਕੇ ਆਵਿਰ੍ਭਾਵ (ਪ੍ਰਗਟਪਨਾ) ਔਰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ (ਜ੍ਞੇਯਾਕਾਰ) ਜ੍ਞਾਨਕੇ ਤਿਰੋਭਾਵ (ਆਚ੍ਛਾਦਨ)ਸੇ ਜਬ ਜ੍ਞਾਨਮਾਤ੍ਰਕਾ ਅਨੁਭਵ ਕਿਯਾ ਜਾਤਾ ਹੈ ਤਬ ਜ੍ਞਾਨ ਪ੍ਰਗਟ ਅਨੁਭਵਮੇਂ ਆਤਾ ਹੈ ਤਥਾਪਿ ਜੋ ਅਜ੍ਞਾਨੀ ਹੈਂ, ਜ੍ਞੇਯੋਂਮੇਂ ਆਸਕ੍ਤ ਹੈਂ ਉਨ੍ਹੇਂ ਵਹ ਸ੍ਵਾਦਮੇਂ ਨਹੀਂ ਆਤਾ . ਯਹ ਪ੍ਰਗਟ ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਾਨ੍ਤਸੇ ਬਤਲਾਤੇ ਹੈਂ : —

ਜੈਸੇ — ਅਨੇਕ ਪ੍ਰਕਾਰਕੇ ਸ਼ਾਕਾਦਿ ਭੋਜਨੋਂਕੇ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਸੇ ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਸਾਮਾਨ੍ਯ ਲਵਣਕੇ ਤਿਰੋਭਾਵ ਔਰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਲਵਣਕੇ ਆਵਿਰ੍ਭਾਵਸੇ ਅਨੁਭਵਮੇਂ ਆਨੇਵਾਲਾ ਜੋ (ਸਾਮਾਨ੍ਯਕੇ ਤਿਰੋਭਾਵਰੂਪ ਔਰ ਸ਼ਾਕਾਦਿਕੇ ਸ੍ਵਾਦਭੇਦਸੇ ਭੇਦਰੂਪ – ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਰੂਪ) ਲਵਣ ਹੈ ਉਸਕਾ ਸ੍ਵਾਦ ਅਜ੍ਞਾਨੀ, ਸ਼ਾਕ-ਲੋਲੁਪ ਮਨੁਸ਼੍ਯੋਂਕੋ ਆਤਾ ਹੈ, ਕਿਨ੍ਤੁ ਅਨ੍ਯਕੀ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਰਹਿਤਤਾਸੇ ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਸਾਮਾਨ੍ਯਕੇ ਆਵਿਰ੍ਭਾਵ ਔਰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਕੇ ਤਿਰੋਭਾਵਸੇ ਅਨੁਭਵਮੇਂ ਆਨੇਵਾਲਾ ਜੋ ਏਕਾਕਾਰ ਅਭੇਦਰੂਪ ਲਵਣ ਹੈ ਉਸਕਾ ਸ੍ਵਾਦ ਨਹੀਂ ਆਤਾ; ਔਰ ਪਰਮਾਰ੍ਥਸੇ ਦੇਖਾ ਜਾਯੇ ਤੋ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਕੇ ਆਵਿਰ੍ਭਾਵਸੇ ਅਨੁਭਵਮੇਂ ਆਨੇਵਾਲਾ (ਕ੍ਸ਼ਾਰਰਸਰੂਪ) ਲਵਣ ਹੀ ਸਾਮਾਨ੍ਯਕੇ ਆਵਿਰ੍ਭਾਵਸੇ ਅਨੁਭਵਮੇਂ ਆਨੇਵਾਲਾ (ਕ੍ਸ਼ਾਰਰਸਰੂਪ) ਲਵਣ ਹੈ . ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ — ਅਨੇਕ ਪ੍ਰਕਾਰਕੇ ਜ੍ਞੇਯੋਂਕੇ ਆਕਾਰੋਂਕੇ ਸਾਥ ਮਿਸ਼੍ਰਰੂਪਤਾਸੇ ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਸਾਮਾਨ੍ਯਕੇ ਤਿਰੋਭਾਵ ਔਰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਕੇ ਆਵਿਰ੍ਭਾਵਸੇ ਅਨੁਭਵਮੇਂ ਆਨੇਵਾਲਾ ਜੋ (ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਭਾਵਰੂਪ, ਭੇਦਰੂਪ, ਅਨੇਕਾਕਾਰਰੂਪ) ਜ੍ਞਾਨ ਹੈ ਵਹ ਅਜ੍ਞਾਨੀ, ਜ੍ਞੇਯ-ਲੁਬ੍ਧ ਜੀਵੋਂਕੋ ਸ੍ਵਾਦਮੇਂ ਆਤਾ ਹੈ, ਕਿਨ੍ਤੁ ਅਨ੍ਯਜ੍ਞੇਯਾਕਾਰਕੀ ਸਂਯੋਗਰਹਿਤਤਾਸੇ ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ ਸਾਮਾਨ੍ਯਕੇ ਆਵਿਰ੍ਭਾਵ ਔਰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਕੇ ਤਿਰੋਭਾਵਸੇ ਅਨੁਭਵਮੇਂ ਆਨੇਵਾਲਾ ਜੋ ਏਕਾਕਾਰ ਅਭੇਦਰੂਪ ਜ੍ਞਾਨ ਵਹ ਸ੍ਵਾਦਮੇਂ ਨਹੀਂ ਆਤਾ; ਔਰ ਪਰਮਾਰ੍ਥਸੇ ਵਿਚਾਰ ਕਿਯਾ ਜਾਯੇ ਤੋ, ਜੋ ਜ੍ਞਾਨ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਕੇ ਆਵਿਰ੍ਭਾਵਸੇ ਅਨੁਭਵਮੇਂ ਆਤਾ ਹੈ ਵਹੀ ਜ੍ਞਾਨ ਸਾਮਾਨ੍ਯਕੇ ਆਵਿਰ੍ਭਾਵਸੇ ਅਨੁਭਵਮੇਂ ਆਤਾ ਹੈ . ਅਲੁਬ੍ਧ ਜ੍ਞਾਨਿਯੋਂਕੋ ਤੋ, ਜੈਸੇ ਸੈਂਧਵਕੀ ਡਲੀ, ਅਨ੍ਯਦ੍ਰਵ੍ਯਕੇ ਸਂਯੋਗਕਾ ਵ੍ਯਵਚ੍ਛੇਦ ਕਰਕੇ ਕੇਵਲ ਸੈਂਧਵਕਾ ਹੀ ਅਨੁਭਵ ਕਿਯੇ ਜਾਨੇ ਪਰ, ਸਰ੍ਵਤਃ ਏਕ ਕ੍ਸ਼ਾਰਰਸਤ੍ਵਕੇ ਕਾਰਣ ਕ੍ਸ਼ਾਰਰੂਪਸੇ ਸ੍ਵਾਦਮੇਂ ਆਤੀ ਹੈ ਉਸੀਪ੍ਰਕਾਰ ਆਤ੍ਮਾ ਭੀ, ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯਕੇ ਸਂਯੋਗਕਾ ਵ੍ਯਵਚ੍ਛੇਦ ਕਰਕੇ ਕੇਵਲ ਆਤ੍ਮਾਕਾ ਹੀ ਅਨੁਭਵ

੪੪