விஶ்வைகஜ்யோதிஷா ஸர்வஜ்ஞஜ்ஞாநேந ஸ்பு டீக்ருதஂ கில நித்யோபயோகலக்ஷணஂ ஜீவத்ரவ்யஂ தத்கதஂ புத்கலத்ரவ்யீபூதஂ யேந புத்கலத்ரவ்யஂ மமேதமித்யநுபவஸி, யதோ யதி கதஂசநாபி ஜீவத்ரவ்யஂ புத்கலத்ரவ்யீபூதஂ ஸ்யாத் புத்கலத்ரவ்யஂ ச ஜீவத்ரவ்யீபூதஂ ஸ்யாத் ததைவ லவணஸ்யோதகமிவ மமேதஂ புத்கலத்ரவ்யமித்யநுபூதிஃ கில கடேத, தத்து ந கதஂசநாபி ஸ்யாத் . ததா ஹி — யதா க்ஷாரத்வலக்ஷணஂ லவணமுதகீபவத் த்ரவத்வலக்ஷணமுதகஂ ச லவணீபவத் க்ஷாரத்வத்ரவத்வஸஹவ்ருத்த்யவிரோதாதநுபூயதே, ந ததா நித்யோபயோகலக்ஷணஂ ஜீவத்ரவ்யஂ புத்கலத்ரவ்யீபவத் நித்யாநுபயோகலக்ஷணஂ புத்கலத்ரவ்யஂ ச ஜீவத்ரவ்யீபவத் உபயோகாநுபயோகயோஃ ப்ரகாஶதமஸோரிவ ஸஹவ்ருத்திவிரோதாதநுபூயதே . தத்ஸர்வதா ப்ரஸீத, விபுத்யஸ்வ, ஸ்வத்ரவ்யஂ மமேதமித்யநுபவ . ஹாதீ ஆதி பஶு ஸுந்தர ஆஹாரகோ த்ருண ஸஹித கா ஜாதே ஹைஂ உஸீப்ரகார காநேகே ஸ்வபாவகோ தூ சோ, சோ . ஜிஸநே ஸமஸ்த ஸஂதேஹ, விபர்யய, அநத்யவஸாய தூர கர தியே ஹைஂ ஔர ஜோ விஶ்வகோ (ஸமஸ்த வஸ்துஓஂகோ) ப்ரகாஶித கரநேகே லிஏ ஏக அத்விதீய ஜ்யோதி ஹை ஐஸே ஸர்வஜ்ஞஜ்ஞாநஸே ஸ்பு ட (ப்ரகட) கியா கயா ஜோ நித்ய உபயோகஸ்வபாவரூப ஜீவத்ரவ்ய வஹ புத்கலத்ரவ்யரூப கைஸே ஹோ கயா கி ஜிஸஸே தூ யஹ அநுபவ கரதா ஹை கி ‘யஹ புத்கலத்ரவ்ய மேரா ஹை’ ? க்யோஂகி யதி கிஸீ பீ ப்ரகாரஸே ஜீவத்ரவ்ய புத்கலத்ரவ்யரூப ஹோ ஔர புத்கலத்ரவ்ய ஜீவத்ரவ்யரூப ஹோ தபீ ‘நமககா பாநீ’ இஸப்ரகாரகே அநுபவகீ பாஂதி ஐஸீ அநுபூதி வாஸ்தவமேஂ டீக ஹோ ஸகதீ ஹை கி ‘யஹ புத்கலத்ரவ்ய மேரா ஹை’; கிந்து ஐஸா தோ கிஸீ பீ ப்ரகாரஸே நஹீஂ பநதா
த்ருஷ்டாந்த தேகர இஸீ பாதகோ ஸ்பஷ்ட கரதே ஹைஂ : — ஜைஸே காராபந ஜிஸகா லக்ஷண ஹை ஐஸா நமக பாநீரூப ஹோதா ஹுஆ திகாஈ தேதா ஹை ஔர த்ரவத்வ (ப்ரவாஹீபந) ஜிஸகா லக்ஷண ஹை ஐஸா பாநீ நமகரூப ஹோதா திகாஈ தேதா ஹை, க்யோஂகி காரேபந ஔர த்ரவத்வகா ஏக ஸாத ரஹநேமேஂ அவிரோத ஹை, அர்தாத் உஸமேஂ கோஈ பாதா நஹீஂ ஆதீ, இஸப்ரகார நித்ய உபயோகலக்ஷணவாலா ஜீவத்ரவ்ய புத்கலத்ரவ்ய ஹோதா ஹுஆ திகாஈ நஹீஂ தேதா ஔர நித்ய அநுபயோக (ஜ) லக்ஷணவாலா புத்கலத்ரவ்ய ஜீவத்ரவ்ய ஹோதா ஹுஆ தேகநேமேஂ நஹீஂ ஆதா, க்யோஂகி ப்ரகாஶ ஔர அந்தகாரகீ பாதி உபயோக ஔர அநுபயோககா ஏக ஹீ ஸாத ரஹநேமேஂ விரோத ஹை; ஜ ஔர சேதந கபீ பீ ஏக நஹீஂ ஹோ ஸகதே . இஸலியே தூ ஸர்வ ப்ரகாரஸே ப்ரஸந்ந ஹோ, (அபநே சித்தகோ உஜ்ஜவல கரகே) ஸாவதாந ஹோ ஔர ஸ்வத்ரவ்யகோ ஹீ ‘யஹ மேரா ஹை’ இஸப்ரகார அநுபவ கர . (இஸப்ரகார ஶ்ரீ குருஓஂகா உபதேஶ ஹை .)
பாவார்த : — யஹ அஜ்ஞாநீ ஜீவ புத்கலத்ரவ்யகோ அபநா மாநதா ஹை; உஸே உபதேஶ தேகர ஸாவதாந கியா ஹை கி ஜ ஔர சேதநத்ரவ்ய — தோநோஂ ஸர்வதா பிந்ந-பிந்ந ஹைஂ, கபீ பீ கிஸீ பீ ப்ரகாரஸே ஏகரூப நஹீஂ ஹோதே ஐஸா ஸர்வஜ்ஞ பகவாநநே தேகா ஹை; இஸலியே ஹே அஜ்ஞாநீ ! தூ பரத்ரவ்யகோ ஏகரூப மாநநா சோ தே; வ்யர்தகீ மாந்யதாஸே பஸ கர ..௨௩-௨௪-௨௫..
௬௦