యో హి నామ ఫలదానసమర్థతయా ప్రాదుర్భూయ భావకత్వేన భవన్తమపి దూరత ఏవ తదనువృత్తేరాత్మనో భావ్యస్య వ్యావర్తనేన హఠాన్మోహం న్యక్కృత్యోపరతసమస్తభావ్యభావకసంక రదోషత్వేనైకత్వే టంకోత్కీర్ణం విశ్వస్యాప్యస్యోపరి తరతా ప్రత్యక్షోద్యోతతయా నిత్యమేవాన్తఃప్రకాశమానేనానపాయినా స్వతఃసిద్ధేన పరమార్థసతా భగవతా జ్ఞానస్వభావేన ద్రవ్యాన్తరస్వభావభావిభ్యః సర్వేభ్యో భావాన్తరేభ్యః పరమార్థ- తోతిరిక్తమాత్మానం సంచేతయతే స ఖలు జితమోహో జిన ఇతి ద్వితీయా నిశ్చయస్తుతిః .
ఏవమేవ చ మోహపదపరివర్తనేన రాగద్వేషక్రోధమానమాయాలోభకర్మనోకర్మమనోవచనకాయ- సూత్రాణ్యేకాదశ పంచానాం శ్రోత్రచక్షుర్ఘ్రాణరసనస్పర్శనసూత్రాణామిన్ద్రియసూత్రేణ పృథగ్వ్యాఖ్యా- తత్వాద్వయాఖ్యేయాని . అనయా దిశాన్యాన్యప్యూహ్యాని .
గాథార్థ : — [యః తు ] జో ముని [మోహం ] మోహకో [జిత్వా ] జీతకర [ఆత్మానమ్ ] అపనే ఆత్మాకో [జ్ఞానస్వభావాధికం ] జ్ఞానస్వభావకే ద్వారా అన్యద్రవ్యభావోంసే అధిక [జానాతి ] జానతా హై [తం సాధుం ] ఉస మునికో [పరమార్థవిజ్ఞాయకాః ] పరమార్థకే జాననేవాలే [జితమోహం ] జితమోహ [బ్రువన్తి ] కహతే హైం .
టీకా : — మోహకర్మ ఫల దేనేకీ సామర్థ్యసే ప్రగట ఉదయరూప హోకర భావకపనేసే ప్రగట హోతా హై, తథాపి తదనుసార జిసకీ ప్రవృత్తి హై ఐసా జో అపనా ఆత్మా భావ్య, ఉసకో భేదజ్ఞానకే బల ద్వారా దూరసే హీ అలగ కరనేసే ఇసప్రకార బలపూర్వక మోహకా తిరస్కార కరకే, సమస్త భావ్యభావక- సంకరదోష దూర హో జానేసే ఏకత్వమేం టంకోత్కీర్ణ (నిశ్చల) ఔర జ్ఞానస్వభావకే ద్వారా అన్యద్రవ్యోంకే స్వభావోంసే హోనేవాలే సర్వ అన్యభావోంసే పరమార్థతః భిన్న అపనే ఆత్మాకా జో (ముని) అనుభవ కరతా హై వహ నిశ్చయసే జితమోహ (జిసనే మోహకో జీతా హై ఐసా) జిన హైం . కైసా హై వహ జ్ఞానస్వభావ ? ఇస సమస్త లోకకే ఉపర తిరతా హుఆ, ప్రత్యక్ష ఉద్యోతరూపసే సదైవ అన్తరఙ్గమేం ప్రకాశమాన, అవినాశీ, అపనేసే హీ సిద్ధ ఔర పరమార్థసత్ ఐసా భగవాన జ్ఞానస్వభావ హై .
ఇసప్రకార భావ్యభావక భావకే సంకరదోషకో దూర కరకే దూసరీ నిశ్చయస్తుతి హై .
ఇస గాథాసూత్రమేం ఏక మోహకా హీ నామ లియా హై; ఉసమేం ‘మోహ’ పదకో బదలకర ఉసకే స్థాన పర రాగ, ద్వేష, క్రోధ, మాన, మాయా, లోభ, కర్మ, నోకర్మ, మన, వచన, కాయ రఖకర గ్యారహ సూత్ర వ్యాఖ్యానరూప కరనా ఔర శ్రోత్ర, చక్షు, ఘ్రాణ, రసన తథా స్పర్శన — ఇన పాంచకే సూత్రోంకో ఇన్ద్రియసూత్రకే ద్వారా అలగ వ్యాఖ్యానరూప కరనా; ఇసప్రకార సోలహ సూత్రోంకో భిన్న-భిన్న
౭౦