మానష్టంకోత్కీర్ణైకజ్ఞాయకస్వభావభావస్య పరమార్థతః పరభావేన భావయితుమశక్యత్వాత్కతమోపి న నామ మమ మోహోస్తి . కించైతత్స్వయమేవ చ విశ్వప్రకాశచంచురవికస్వరానవరతప్రతాపసంపదా చిచ్ఛక్తిమాత్రేణ స్వభావభావేన భగవానాత్మైవావబుధ్యతే యత్కిలాహం ఖల్వేకః తతః సమస్తద్రవ్యాణాం పరస్పర- సాధారణావగాహస్య నివారయితుమశక్యత్వాత్ మజ్జితావస్థాయామపి దధిఖణ్డావస్థాయామివ పరిస్ఫు టస్వద- మానస్వాదభేదతయా మోహం ప్రతి నిర్మమత్వోస్మి, సర్వదైవాత్మైకత్వగతత్వేన సమయస్యైవమేవ స్థితత్వాత్ . ఇతీత్థం భావకభావవివేకో భూతః . భావక రూప హోనేవాలే పుద్గలద్రవ్యసే రచిత మోహ మేరా కుఛ భీ నహీం లగతా, క్యోంకి టంకోత్కీర్ణ ఏక జ్ఞాయకస్వభావభావకా పరమార్థసే పరకే భావ ద్వారా ౧భానా అశక్య హై . ఔర యహాఁ స్వయమేవ, విశ్వకో (సమస్త వస్తుఓంకో) ప్రకాశిత కరనేమేం చతుర ఔర వికాసరూప ఐసీ జిసకీ నిరన్తర శాశ్వతీ ప్రతాపసమ్పదా హై ఐసే చైతన్యశక్తిమాత్ర స్వభావభావకే ద్వారా, భగవాన ఆత్మా హీ జానతా హై కి — పరమార్థసే మైం ఏక హూఁ ఇసలిఏ, యద్యపి సమస్త ద్రవ్యోంకే పరస్పర సాధారణ అవగాహకా ( – ఏకక్షేత్రావగాహకా) నివారణ కరనా అశక్య హోనేసే మేరా ఆత్మా ఔర జడ, శ్రీఖణ్డకీ భాంతి, ఏకమేక హో రహే హైం తథాపి, శ్రీఖణ్డకీ భాంతి, స్పష్ట అనుభవమేం ఆనేవాలే స్వాదకే భేదకే కారణ, మైం మోహకే ప్రతి నిర్మమ హీ హూఁ; క్యోంకి సదైవ అపనే ఏకత్వమేం ప్రాప్త హోనేసే సమయ (ఆత్మపదార్థ అథవా ప్రత్యేక పదార్థ) జ్యోంకా త్యోం హీ స్థిత రహతా హై . (దహీ ఔర శక్కర మిలానేసే శ్రీఖండ బనతా హై ఉసమేం దహీ ఔర శక్కర ఏక జైసే మాలూమ హోతే హైం తథాపి ప్రగటరూప ఖట్టే-మీఠే స్వాదకే భేదసే భిన్న-భిన్న జానే జాతే హైం; ఇసీప్రకార ద్రవ్యోంకే లక్షణభేదసే జడ-చేతనకే భిన్న-భిన్న స్వాదకే కారణ జ్ఞాత హోతా హై కి మోహకర్మకే ఉదయకా స్వాద రాగాదిక హై వహ చైతన్యకే నిజస్వభావకే స్వాదసే భిన్న హీ హై .) ఇసప్రకార భావకభావ జో మోహకా ఉదయ ఉససే భేదజ్ఞాన హుఆ .

భావార్థ : — యహ మోహకర్మ జడ పుద్గలద్రవ్య హై; ఉసకా ఉదయ కలుష (మలిన) భావరూప హై; వహ భావ భీ, మోహకర్మకా భావ హోనేసే, పుద్గలకా హీ వికార హై . యహ భావకకా భావ జబ ఇస చైతన్యకే ఉపయోగకే అనుభవమేం ఆతా హై తబ ఉపయోగ భీ వికారీ హోకర రాగాదిరూప మలిన దిఖాఈ దేతా హై . జబ ఉసకా భేదజ్ఞాన హో కి ‘చైతన్యకీ శక్తికీ వ్యక్తి తో జ్ఞానదర్శనోపయోగమాత్ర హై ఔర యహ కలుషతా రాగద్వేషమోహరూప హై, వహ ద్రవ్యకర్మరూప జడ పుద్గలద్రవ్యకీ హై’, తబ భావకభావ జో ద్రవ్యకర్మరూప మోహకా భావ ఉససే అవశ్య భేదభావ హోతా హై ఔర ఆత్మా అవశ్య అపనే చైతన్యకే అనుభవరూప స్థిత హోతా హై ..౩౬..

౭౮

౧భానా = భావ్యరూప కరనా; బనానా .