అట్ఠవిహం పి య కమ్మం సవ్వం పోగ్గలమయం జిణా బేంతి .
అధ్యవసానాదిభావనిర్వర్తకమష్టవిధమపి చ కర్మ సమస్తమేవ పుద్గలమయమితి కిల సకలజ్ఞ- జ్ఞప్తిః . తస్య తు యద్విపాకకాష్ఠామధిరూఢస్య ఫలత్వేనాభిలప్యతే తదనాకులత్వలక్షణసౌఖ్యాఖ్యాత్మ- స్వభావవిలక్షణత్వాత్కిల దుఃఖమ్ . తదన్తఃపాతిన ఏవ కిలాకులత్వలక్షణా అధ్యవసానాదిభావాః . హోతా హో తో ఉసకా నిషేధ కియా హై . యది సమఝనేమేం అధిక కాల లగే తో ఛహ మాససే అధిక నహీం లగేగా; ఇసలిఏ అన్య నిష్ప్రయోజన కోలాహలకా త్యాగ కరకే ఇసమేం లగ జానేసే శీఘ్ర హీ స్వరూపకీ ప్రాప్తి హో జాయగీ ఐసా ఉపదేశ హై .౩౪.
అబ శిష్య పూఛతా హై కి ఇన అధ్యవసానాది భావోంకో జీవ నహీం కహా, అన్య చైతన్యస్వభావకో జీవ కహా; తో యహ భావ భీ చైతన్యకే సాథ సమ్బన్ధ రఖనేవాలే ప్రతిభాసిత హోతే హైం, (వే చైతన్యకే అతిరిక్త జడకే తో దిఖాఈ నహీం దేతే) తథాపి ఉన్హేం పుద్గలకే స్వభావ క్యోం కహా ? ఉసకే ఉత్తరస్వరూప గాథాసూత్ర కహతే హైం : —
పరిపాకమేం జిస కర్మకా ఫల దుఃఖ నామ ప్రసిద్ధ హై ..౪౫..
గాథార్థ : — [అష్టవిధమ్ అపి చ ] ఆఠోం ప్రకారకా [కర్మ ] కర్మ [సర్వం ] సబ [పుద్గలమయం ] పుద్గలమయ హై ఐసా [జినాః ] జినేన్ద్రభగవాన సర్వజ్ఞదేవ [బ్రువన్తి ] కహతే హైం — [యస్య విపచ్యమానస్య ] జిస పక్వ హోకర ఉదయమేం ఆనేవాలే కర్మకా [ఫలం ] ఫల [తత్ ] ప్రసిద్ధ [దుఃఖమ్ ] దుఃఖ హై [ఇతి ఉచ్యతే ] ఐసా కహా హై .
టీకా : — అధ్యవసానాది సమస్త భావోంకో ఉత్పన్న కరనేవాలా జో ఆఠోం ప్రకారకా జ్ఞానావరణాది కర్మ హై వహ సభీ పుద్గలమయ హై ఐసా సర్వజ్ఞకా వచన హై . విపాకకీ మర్యాదాకో ప్రాప్త ఉస కర్మకే ఫలరూపసే జో కహా జాతా హై వహ (అర్థాత్ కర్మఫల), అనాకులతాలక్షణ — సుఖనామక ఆత్మస్వభావసే విలక్షణ హై ఇసలిఏ, దుఃఖ హై . ఉస దుఃఖమేం హీ ఆకులతాలక్షణ అధ్యవసానాది భావ
౯౪