సర్వే ఏవైతేధ్యవసానాదయో భావాః జీవా ఇతి యద్భగవద్భిః సకలజ్ఞైః ప్రజ్ఞప్తం తదభూతార్థస్యాపి వ్యవహారస్యాపి దర్శనమ్ . వ్యవహారో హి వ్యవహారిణాం మ్లేచ్ఛభాషేవ మ్లేచ్ఛానాం పరమార్థప్రతిపాదకత్వాద- పరమార్థోపి తీర్థప్రవృత్తినిమిత్తం దర్శయితుం న్యాయ్య ఏవ . తమన్తరేణ తు శరీరాజ్జీవస్య పరమార్థతో సమావిష్ట హో జాతే హైం; ఇసలియే, యద్యపి వే చైతన్యకే సాథ సమ్బన్ధ హోనేకా భ్రమ ఉత్పన్న కరతే హైం తథాపి, వే ఆత్మస్వభావ నహీం హైం, కిన్తు పుద్గలస్వభావ హైం .
భావార్థ : — జబ కర్మోదయ ఆతా హై తబ యహ ఆత్మా దుఃఖరూప పరిణమిత హోతా హై ఔర దుఃఖరూప భావ హై వహ అధ్యవసాన హై, ఇసలియే దుఃఖరూప భావమేం ( – అధ్యవసానమేం) చేతనతాకా భ్రమ ఉత్పన్న హోతా హై . పరమార్థసే దుఃఖరూప భావ చేతన నహీం హై, కర్మజన్య హై ఇసలియే జడ హీ హై ..౪౫..
అబ ప్రశ్న హోతా హై కి యది అధ్యవసానాది భావ హైం వే పుద్గలస్వభావ హైం తో సర్వజ్ఞకే ఆగమమేం ఉన్హేం జీవరూప క్యోం కహా గయా హై ? ఉసకే ఉత్తరస్వరూప గాథాసూత్ర కహతే హైం : —
యే సర్వ అధ్యవసాన ఆదిక భావకో జఁహ జివ కహే ..౪౬..
గాథార్థ : — [ఏతే సర్వే ] యహ సబ [అధ్యవసానాదయః భావాః ] అధ్యవసానాది భావ [జీవాః ] జీవ హైం ఇసప్రకార [జినవరైః ] జినవరోంనే [ఉపదేశః వర్ణితః ] జో ఉపదేశ దియా హై సో [వ్యవహారస్య దర్శనమ్ ] వ్యవహారనయ దిఖాయా హై .
టీకా : — యహ సబ హీ అధ్యవసానాది భావ జీవ హైం ఐసా జో భగవాన సర్వజ్ఞదేవోంనే కహా హై వహ, యద్యపి వ్యవహారనయ అభూతార్థ హై తథాపి, వ్యవహారనయకో భీ బతాయా హై; క్యోంకి జైసే మ్లేచ్ఛభాషా మ్లేచ్ఛోంకో వస్తుస్వరూప బతలాతీ హై ఉసీప్రకార వ్యవహారనయ వ్యవహారీ జీవోంకో