జీవో చేవ హి ఏదే సవ్వే భావ త్తి మణ్ణసే జది హి .
యథా వర్ణాదయో భావాః క్రమేణ భావితావిర్భావతిరోభావాభిస్తాభిస్తాభిర్వ్యక్తిభిః వర్ణాదిస్వరూపతాకీ వ్యాప్తిసే రహిత నహీం హోతా తథాపి మోక్ష-అవస్థామేం జో సర్వథా వర్ణాదిస్వరూపతాకీ వ్యాప్తిసే రహిత హోతా హై ఔర వర్ణాదిస్వరూపతాసే వ్యాప్త నహీం హోతా ఐసే జీవకా వర్ణాదిభావోంకే సాథ కిసీ భీ ప్రకారసే తాదాత్మ్యలక్షణ సమ్బన్ధ నహీం హై .
భావార్థ : — ద్రవ్యకీ సర్వ అవస్థాఓంమేం ద్రవ్యమేం జో భావ వ్యాప్త హోతే హైం ఉన భావోంకే సాథ ద్రవ్యకా తాదాత్మ్యసమ్బన్ధ కహలాతా హై . పుద్గలకీ సర్వ అవస్థాఓంమేం పుద్గలమేం వర్ణాదిభావ వ్యాప్త హైం, ఇసలియే వర్ణాదిభావోంకే సాథ పుద్గలకా తాదాత్మ్యసమ్బన్ధ హై . సంసారావస్థామేం జీవమేం వర్ణాదిభావ కిసీ ప్రకారసే కహే జా సకతే హైం, కిన్తు మోక్ష-అవస్థామేం జీవమేం వర్ణాదిభావ సర్వథా నహీం హైం, ఇసలియే జీవకా వర్ణాదిభావోంకే సాథ తాదాత్మ్యసమ్బన్ధ నహీం హై యహ బాత న్యాయప్రాప్త హై ..౬౧..
అబ, యది కోఈ ఐసా మిథ్యా అభిప్రాయ వ్యక్త కరే కి జీవకా వర్ణాదికే సాథ తాదాత్మ్య హై, తో ఉసమేం యహ దోష ఆతా హై ఐసా ఇస గాథా ద్వారా కహతే హైం : —
తో జీవ ఔర అజీవమేం కుఛ భేద తుఝ రహతా నహీం ! ..౬౨..
గాథార్థ : — వర్ణాదిక కే సాథ జీవకా తాదాత్మ్య మాననేవాలేకో కహతే హైం కి — హే మిథ్యా అభిప్రాయవాలే ! [యది హి చ ] యది తుమ [ఇతి మన్యసే ] ఐసే మానోగే కి [ఏతే సర్వే భావాః ] యహ వర్ణాదిక సర్వ భావ [జీవః ఏవ హి ] జీవ హీ హైం, [తు ] తో [తే ] తుమ్హారే మతమేం [జీవస్య చ అజీవస్య ] జీవ ఔర అజీవకా [కశ్చిత్ ] కోఈ [విశేషః ] భేద [నాస్తి ] నహీం రహతా .
టీకా : — జైసే వర్ణాదిక భావ, క్రమశః ఆవిర్భావ (ప్రగట హోనా, ఉపజనా) ఔర తిరోభావ (ఛిప జానా, నాశ హో జానా) కో ప్రాప్త హోనేవాలీ ఐసీ ఉన-ఉన వ్యక్తియోంకే ద్వారా (అర్థాత్ పర్యాయోంకే
౧౧౬