ఇహ కిల సకలోద్భాసిస్యాత్పదముద్రితశబ్దబ్రహ్మోపాసనజన్మా, సమస్తవిపక్షక్షోదక్షమాతి- నిస్తుషయుక్తయవలమ్బనజన్మా, నిర్మలవిజ్ఞానఘనాన్తర్నిమగ్నపరాపరగురుప్రసాదీకృ తశుద్ధాత్మతత్త్వానుశాసన- జన్మా, అనవరతస్యన్దిసున్దరానన్దముద్రితామన్దసంవిదాత్మకస్వసంవేదనజన్మా చ యః కశ్చనాపి మమాత్మనః స్వో విభవస్తేన సమస్తేనాప్యయం తమేకత్వవిభక్తమాత్మానం దర్శయేహమితి బద్ధవ్యవసాయోస్మి . కిన్తు యది దర్శయేయం తదా స్వయమేవ స్వానుభవప్రత్యక్షేణ పరీక్ష్య ప్రమాణీకర్తవ్యమ్ . యది తు స్ఖలేయం తదా తు న ఛలగ్రహణజాగరూకైర్భవితవ్యమ్ .

టీకా : — ఆచార్య కహతే హైం కి జో కుఛ మేరే ఆత్మాకా నిజవైభవ హై, ఉస సబసే మైం ఇస ఏకత్వవిభక్త ఆత్మాకో దిఖాఊఁగా, ఐసా మైంనే వ్యవసాయ (ఉద్యమ, నిర్ణయ) కియా హై . కైసా హై మేరే ఆత్మాకా నిజవైభవ ? ఇస లోకమేం ప్రగట సమస్త వస్తుఓంకా ప్రకాశక ఔర ‘స్యాత్’ పదకీ ముద్రావాలా జో శబ్దబ్రహ్మ — అర్హన్తకా పరమాగమ — ఉసకీ ఉపాసనాసే జిసకా జన్మ హుఆ హై . (‘స్యాత్’కా అర్థ ‘కథంచిత్’ హై అర్థాత్ కిసీ ప్రకారసే – కిసీ అపేక్షాసే – కహనా . పరమాగమకో శబ్దబ్రహ్మ కహనేకా కారణ యహ హై కి — అర్హన్తకే పరమాగమమేం సామాన్య ధర్మోంకే — వచనగోచర సమస్త ధర్మోంకే — నామ ఆతే హైం ఔర వచనసే అగోచర జో విశేషధర్మ హైం ఉనకా అనుమాన కరాయా జాతా హై; ఇసప్రకార వహ సర్వ వస్తుఓంకా ప్రకాశక హై, ఇసలియే ఉసే సర్వవ్యాపీ కహా జాతా హై, ఔర ఇసీలిఏ ఉసే శబ్దబ్రహ్మ కహతే హైం .) పునః వహ నిజవైభవ కైసా హై ? సమస్త విపక్ష — అన్యవాదియోంకే ద్వారా గృహీత సర్వథా ఏకాన్తరూప నయపక్షకే నిరాకరణమేం సమర్థ అతినిస్తుష నిర్బాధ యుక్తి కే అవలమ్బనసే ఉస నిజవైభవకా జన్మ హుఆ హై , పునః వహ కైసా హై ? నిర్మల విజ్ఞానఘన ఆత్మామేం అన్తర్నిమగ్న (అన్తర్లీన) పరమగురు – సర్వజ్ఞదేవ ఔర అపరగురు — గణధరాదికసే లేకర హమారే గురుపర్యన్త, ఉనకే ప్రసాదరూపసే దియా గయా జో శుద్ధాత్మతత్త్వకా అనుగ్రహపూర్వక ఉపదేశ ఉససే నిజవైభవకా జన్మ హుఆ హై . పునః వహ కైసా హై ? నిరన్తర ఝరతా హుఆ — స్వాదమేం ఆతా హుఆ జో సున్దర ఆనన్ద హై, ఉసకీ ముద్రాసే యుక్త ప్రచురసంవేదనరూప స్వసంవేదనసే నిజవైభవకా జన్మ హుఆ హై . యోం జిస-జిస ప్రకారసే మేరే జ్ఞానకా వైభవ హై ఉస సమస్త వైభవసే దిఖాతా హూఁ . మైం జో యహ దిఖాఊఁ తో ఉసే స్వయమేవ అపనే అనుభవ- ప్రత్యక్షసే పరీక్షా కరకే ప్రమాణ కరనా; ఔర యది కహీం అక్షర, మాత్రా, అలంకార, యుక్తి ఆది ప్రకరణోంమేం చూక జాఊఁ తో ఛల (దోష) గ్రహణ కరనేమేం సావధాన మత హోనా . (శాస్త్రసముద్రకే బహుతసే ప్రకరణ హైం, ఇసలిఏ యహాఁ స్వసంవేదనరూప అర్థ ప్రధాన హై; ఇసలిఏ అర్థకీ పరీక్షా కరనీ చాహిఏ .)

భావార్థ : — ఆచార్య ఆగమకా సేవన, యుక్తికా అవలమ్బన, పర ఔర అపర గురుకా ఉపదేశ ఔర స్వసంవేదన — యోం చార ప్రకారసే ఉత్పన్న హుఏ అపనే జ్ఞానకే వైభవసే ఏకత్వ-విభక్త శుద్ధ ఆత్మాకా స్వరూప దిఖాతే హైం . హే శ్రోతాఓం ! ఉసే అపనే స్వసంవేదన-ప్రత్యక్షసే ప్రమాణ కరో; యది కహీం కిసీ ప్రకరణమేం భూల జాఊఁ తో ఉతనే దోషకో గ్రహణ మత కరనా . కహనేకా ఆశయ యహ హై కి యహాఁ అపనా అనుభవ ప్రధాన హై; ఉససే శుద్ధ స్వరూపకా నిశ్చయ కరో ..౫..

౧౪