ఆత్మానం జానాతి స శ్రుతకేవలీత్యాయాతి, స తు పరమార్థ ఏవ . ఏవం జ్ఞానజ్ఞానినోర్భేదేన వ్యపదిశతా వ్యవహారేణాపి పరమార్థమాత్రమేవ ప్రతిపాద్యతే, న కించిదప్యతిరిక్తమ్ . అథ చ యః శ్రుతేన కేవలం శుద్ధమాత్మానం జానాతి స శ్రుతకేవలీతి పరమార్థస్య ప్రతిపాదయితుమశక్యత్వాద్యః శ్రుతజ్ఞానం సర్వం జానాతి స శ్రుతకేవలీతి వ్యవహారః పరమార్థప్రతిపాదకత్వేనాత్మానం ప్రతిష్ఠాపయతి .
జ్ఞానకే సాథ తాదాత్మ్య బనతా హీ నహీం (క్యోంకి ఉనమేం జ్ఞాన సిద్ధ నహీం హై) . ఇసలియే అన్య పక్షకా అభావ హోనేసే ‘జ్ఞాన ఆత్మా హీ హై’ యహ పక్ష సిద్ధ హుఆ . ఇసలియే శ్రుతజ్ఞాన భీ ఆత్మా హీ హై . ఐసా హోనేసే ‘జో ఆత్మాకో జానతా హై, వహ శ్రుతకేవలీ హై’ ఐసా హీ ఘటిత హోతా హై; ఔర వహ తో పరమార్థ హీ హై . ఇసప్రకార జ్ఞాన ఔర జ్ఞానీకే భేదసే కహనేవాలా జో వ్యవహార హై ఉససే భీ పరమార్థ మాత్ర హీ కహా జాతా హై, ఉససే భిన్న కుఛ నహీం కహా జాతా . ఔర ‘‘జో శ్రుతసే కేవల శుద్ధ ఆత్మాకో జానతే హైం వే శ్రుతకేవలీ హైం’’ ఐసే పరమార్థకా ప్రతిపాదన కరనా అశక్య హోనేసే, ‘‘జో సర్వ శ్రుతజ్ఞానకో జానతే హైం వే శ్రుతకేవలీ హైం’’ ఐసా వ్యవహార పరమార్థకే ప్రతిపాదకత్వసే అపనేకో దృఢతాపూర్వక స్థాపిత కరతా హై .
భావార్థ : — జో శ్రుతజ్ఞానసే అభేదరూప జ్ఞాయకమాత్ర శుద్ధ ఆత్మాకో జానతా హై వహ శ్రుతకేవలీ హై, యహ తో పరమార్థ (నిశ్చయ కథన) హై . ఔర జో సర్వ శ్రుతజ్ఞానకో జానతా హై ఉసనే భీ జ్ఞానకో జాననేసే ఆత్మాకో హీ జానా హై, క్యోంకి జో జ్ఞాన హై వహ ఆత్మా హీ హై; ఇసలియే జ్ఞాన-జ్ఞానీకే భేదకో కహనేవాలా జో వ్యవహార ఉసనే భీ పరమార్థ హీ కహా హై, అన్య కుఛ నహీం కహా . ఔర పరమార్థకా విషయ తో కథంచిత్ వచనగోచర భీ నహీం హై, ఇసలియే వ్యవహారనయ హీ ఆత్మాకో ప్రగటరూపసే కహతా హై, ఐసా జాననా చాహిఏ ..౯-౧౦..
అబ, యహ ప్రశ్న ఉపస్థిత హోతా హై కి — పహలే యహ కహా థా కి వ్యవహారకో అఙ్గీకార నహీం కరనా చాహిఏ, కిన్తు యది వహ పరమార్థకో కహనేవాలా హై తో ఐసే వ్యవహారకో క్యోం అఙ్గీకార న కియా జాయే ? ఇసకే ఉత్తరరూపమేం గాథాసూత్ర కహతే హైం : —
౨౨